Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, bất ngờ thay, những người có trình độ học vấn cao lại có nguy cơ trở thành nạn nhân của lừa đảo, đặc biệt là trong các lĩnh vực đầu tư và cơ hội kinh doanh ảo.
Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) Mỹ đã chỉ ra rằng, những người tốt nghiệp đại học dễ rơi vào bẫy của các chiêu trò lừa đảo đầu tư hơn so với những người có trình độ học vấn thấp hơn. Tương tự, Mạng lưới giám sát gian lận AARP cũng công bố dữ liệu cho thấy những nạn nhân của các vụ đầu tư giả mạo thường có kiến thức tài chính tốt hơn mức trung bình.
Điều này cho thấy trí thông minh không phải là tấm khiên bảo vệ tuyệt đối trước lừa đảo. Một nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí Frontiers in Psychology khẳng định rằng, trí thông minh (IQ) không thể đảm bảo một người không bị lừa. Thậm chí, người thông minh có thể dễ bị lừa hơn do các yếu tố tâm lý, thành kiến nhận thức và sự tự tin thái quá.
Vậy, đâu là nguyên nhân khiến những người thông minh lại dễ dàng sập bẫy của kẻ lừa đảo?
Một trong những lý do chính là sự tự tin thái quá. Nhiều người tin rằng họ đủ thông minh để không bị lừa, dẫn đến sự chủ quan và kém cảnh giác. Các nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế học hành vi và tâm lý học đã chỉ ra rằng, những người thông minh thường có ảo tưởng về khả năng kiểm soát và đánh giá quá cao khả năng dự đoán kết quả hoặc phát hiện sự thao túng. Điều này khiến họ xem nhẹ rủi ro và đánh giá quá cao phán đoán của bản thân, đặc biệt trong các lĩnh vực như đầu tư, công nghệ hoặc kinh doanh.
Một yếu tố khác là gánh nặng nhận thức. Những người thông minh thường phải đối mặt với nhiều nhiệm vụ phức tạp và xử lý lượng thông tin lớn. Khi não bộ bị quá tải, khả năng tư duy phân tích và cẩn trọng sẽ giảm sút, khiến họ dễ dàng đưa ra quyết định dựa trên trực giác và phản ứng tự động. Nghiên cứu từ Frontiers in Psychology cho thấy, những người đang thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi trí óc có khả năng mắc bẫy email lừa đảo cao hơn, bất kể trình độ học vấn hay trí thông minh.
Thú vị hơn, một nghiên cứu trên Tạp chí Tâm lý học Thực nghiệm Mỹ cho thấy, trí tuệ cảm xúc (EQ) và sự hoài nghi lại là những yếu tố dự báo tốt hơn về khả năng chống lừa đảo so với IQ. Điều này có nghĩa là, dù những người thông minh giỏi giải quyết vấn đề, họ có thể thiếu khả năng nhận diện sự lừa dối khi nó được che đậy một cách tinh vi.
Vậy, làm thế nào để tự bảo vệ mình khỏi các chiêu trò lừa đảo?
Trước hết, cần nâng cao nhận thức. Hãy nhớ rằng, sự tự tin thái quá có thể là một cái bẫy nguy hiểm. Xây dựng các ranh giới và biện pháp bảo vệ trong quá trình ra quyết định là vô cùng quan trọng.
Thứ hai, hãy sử dụng chiến lược cân nhắc. Chậm lại và tự đặt ra những câu hỏi khó. Nếu bạn bị thúc ép phải đưa ra quyết định nhanh chóng liên quan đến tài chính, hãy cảnh giác vì đó có thể là dấu hiệu của một vụ lừa đảo. Hãy tự hỏi: Tại sao mình lại làm điều này? Liệu nó có quá hời không?
Cuối cùng, hãy cảnh giác với những món hời độc quyền. Đặc biệt cẩn trọng với các giao dịch chỉ dành cho một nhóm người cụ thể hoặc các ưu đãi riêng tư. Nếu bạn không thể tìm thấy thông tin chi tiết về cơ hội này trên các trang web công khai, hãy bỏ qua nó. Thay vào đó, hãy đưa ra các lựa chọn đầu tư dựa trên nghiên cứu kỹ lưỡng và thông tin có sẵn.
Admin
Nguồn: VnExpress
