Từ ngày 1/7, Luật Công chứng 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng sau 10 năm thi hành Luật Công chứng 2014. Một trong những điểm mới đáng chú ý là quy định về việc ký văn bản công chứng và lưu trữ hồ sơ.
Theo Điều 50 của luật mới, người yêu cầu công chứng, người làm chứng và người phiên dịch đều phải ký vào từng trang của giao dịch trước sự chứng kiến trực tiếp của công chứng viên, trừ một số trường hợp đặc biệt. Để đảm bảo tính minh bạch và xác thực, luật quy định rõ việc chụp ảnh quá trình ký văn bản công chứng và lưu trữ trong hồ sơ.
Nghị định 104/2025 hướng dẫn chi tiết về yêu cầu đối với ảnh chụp này. Ảnh phải nhận diện được người ký và công chứng viên, rõ ràng, sắc nét, không chỉnh sửa và được in màu hoặc đen trắng trên giấy A4 (hoặc giấy in ảnh chuyên dụng kích thước tối thiểu 13cm x 18cm). Quy định này cũng áp dụng cho trường hợp người ký điểm chỉ thay vì ký tên. Nếu có người làm chứng hoặc phiên dịch, ảnh chụp họ ký hoặc điểm chỉ cũng là bắt buộc.
Đặc biệt, nếu người yêu cầu công chứng và công chứng viên thấy cần thiết, có thể quay video quá trình này. Ảnh chụp và video sẽ trở thành một phần không thể thiếu của hồ sơ công chứng, được lưu trữ và sử dụng theo quy định pháp luật.
Luật Công chứng 2024 cũng điều chỉnh thời hạn lưu trữ hồ sơ công chứng. Đối với các giao dịch bất động sản, thời gian lưu trữ tối thiểu là 30 năm. Các giao dịch khác phải được lưu trữ ít nhất 10 năm. Điều này khác biệt so với Luật năm 2014, vốn chỉ quy định chung là ít nhất 20 năm cho tất cả loại giao dịch.
Ngoài ra, Luật mới quy định rõ 4 trường hợp người dân có thể yêu cầu công chứng ngoài trụ sở, bao gồm: lập di chúc tại chỗ ở, không thể đi lại vì lý do sức khỏe, đang bị tạm giữ hoặc thi hành án, và các lý do chính đáng khác theo quy định của Chính phủ. Các “lý do chính đáng khác” được giải thích cụ thể trong Nghị định 104/2025, bao gồm phụ nữ mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, người cao tuổi, người khuyết tật, người đang thực hiện nhiệm vụ đặc biệt, hoặc các trường hợp bất khả kháng.
Một điểm đáng chú ý khác là việc công chứng điện tử và trực tuyến được chính thức công nhận. Người dân có thể lựa chọn hình thức công chứng phù hợp với nhu cầu, hoặc trực tiếp hoặc trực tuyến. Tuy nhiên, công chứng điện tử trực tuyến không áp dụng cho di chúc và các hành vi pháp lý đơn phương khác. Dù thực hiện bằng hình thức nào, văn bản công chứng điện tử đều có giá trị pháp lý tương đương văn bản giấy.
Để đảm bảo tính hệ thống và dễ dàng quản lý, Luật mới cũng yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng phải chuyển đổi hồ sơ công chứng giấy thành dữ liệu điện tử để lưu trữ. Các hồ sơ thực hiện trước ngày 1/7 cũng phải được chuyển đổi và lưu trữ điện tử.
Về các giao dịch bắt buộc phải công chứng, Luật Công chứng 2024 không liệt kê cụ thể mà quy định theo tiêu chí: “là giao dịch quan trọng, đòi hỏi mức độ an toàn pháp lý cao và được luật quy định hoặc luật giao Chính phủ quy định phải công chứng”. Bộ Tư pháp sẽ có trách nhiệm rà soát và công bố danh mục các giao dịch này trên Cổng thông tin điện tử.
Cuối cùng, Luật mới quy định công chứng viên không được quá 70 tuổi và sẽ đương nhiên miễn nhiệm khi đến tuổi này. Tuy nhiên, công chứng viên trên 70 tuổi đang hành nghề vẫn được tiếp tục thêm hai năm. Luật cũng giảm bớt một số thủ tục hành chính, đơn giản hóa hồ sơ công chứng cho người dân.
Admin
Nguồn: VnExpress
