Bộ Tài chính đề xuất thay đổi thời điểm khấu trừ và kê khai thuế đối với thu nhập từ cổ tức và thưởng bằng chứng khoán, nhằm ngăn chặn tình trạng trì hoãn nghĩa vụ thuế và đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Đề xuất này nằm trong dự thảo sửa đổi Nghị định 126, quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế.
Theo đó, Bộ Tài chính kiến nghị rằng thuế thu nhập cá nhân (TNCN) phải được khấu trừ, kê khai và nộp ngay khi cá nhân nhận cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán, thay vì chờ đến thời điểm bán chứng khoán như hiện nay. Tổ chức phát hành sẽ chịu trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho các cá nhân.
Hiện nay, cổ tức và lợi tức được chi trả dưới nhiều hình thức, bao gồm tiền mặt, chứng khoán và ghi tăng vốn góp. Trong đó, việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt đã được các tổ chức thực hiện khấu trừ, kê khai và nộp thuế một cách hiệu quả. Tuy nhiên, đối với cổ tức và thưởng bằng chứng khoán, cá nhân chỉ phải nộp thuế khi thực hiện bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu, điều này tạo ra sự bất cập theo đánh giá của Bộ Tài chính.
Bộ Tài chính cho rằng nhiều cá nhân nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán không có nhu cầu chuyển nhượng cổ phiếu trong thời gian dài, dẫn đến việc họ không phải kê khai và nộp thuế ngay tại thời điểm phát sinh thu nhập. Điều này dẫn đến hệ quả là tài sản và thu nhập của các cá nhân, đặc biệt là các cổ đông lớn và cổ đông chiến lược như ban giám đốc, ban kiểm soát, tăng lên nhưng chưa bị đánh thuế kịp thời.
Việc trì hoãn thời điểm kê khai và nộp thuế đến khi chuyển nhượng cổ phiếu có thể dẫn đến tình trạng nộp thuế chậm so với thời điểm thu nhập thực tế phát sinh. Đồng thời, quy định hiện hành cũng gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc theo dõi, kiểm soát và thu thuế TNCN trong thời gian dài.
Thống kê cho thấy, trong giai đoạn 2016-2024, tổng số thuế TNCN đã kê khai từ đầu tư vốn là gần 52.000 tỷ đồng, trong đó số thu từ thuế cổ tức và thưởng bằng chứng khoán chỉ đạt khoảng 1.318 tỷ đồng, chiếm 2,54%.
Trong khi đó, theo số liệu từ Tổng công ty Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), số lượng cổ phiếu mà các cá nhân nhận được từ cổ tức và thưởng lên tới 34,84 tỷ cổ phiếu. Nếu toàn bộ số cổ phiếu này được chuyển nhượng theo mệnh giá (10.000 đồng/cổ phiếu) và áp dụng thuế suất 5%, thì số thuế TNCN ước tính phải kê khai và nộp lên tới 17.240 tỷ đồng.
Như vậy, số thuế TNCN thực tế đã kê khai từ cổ tức và thưởng bằng chứng khoán chỉ chiếm khoảng 8% so với số ước tính.
Để so sánh, Bộ Tài chính cũng đã tham khảo kinh nghiệm quốc tế và nhận thấy một số quốc gia như Thái Lan và Ấn Độ quy định thời điểm tính thuế là thời điểm chi trả cổ tức, và tổ chức phát hành có trách nhiệm khấu trừ thuế theo thuế suất quy định. Thái Lan áp dụng thuế suất 10%, trong khi Ấn Độ áp dụng thuế suất 10% đối với phần thu nhập vượt quá 5.000 Rupee.
Admin
Nguồn: VnExpress
