Trong khuôn khổ Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng 2025, hội thảo “Điện ảnh Hàn Quốc – Bài học thành công quốc tế và Kinh nghiệm phát triển công nghiệp điện ảnh” đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà làm phim trong và ngoài nước. Tại đây, vấn đề xây dựng quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh được đặc biệt nhấn mạnh như một yếu tố then chốt để ngành phim Việt Nam có thể cạnh tranh trong khu vực.
Tiến sĩ Đào Lê Na, nhà lý luận văn học và biên kịch, cho rằng việc thành lập quỹ hỗ trợ là vô cùng cần thiết để các nhà làm phim có thể tiếp cận nguồn tài chính ổn định, từ đó tạo điều kiện cho sự sáng tạo lâu dài. Thực tế cho thấy, nhiều nhà làm phim độc lập phải mất nhiều năm để hoàn thành một dự án do quá trình kêu gọi tài trợ gặp nhiều khó khăn.
Đạo diễn Phan Đăng Di chia sẻ, anh thường phải xin từng khoản hỗ trợ nhỏ từ các quỹ quốc tế, khiến quá trình sản xuất phim bị kéo dài. Anh lấy ví dụ, từ tác phẩm đầu tay “Bi, đừng sợ!” (2010) giành giải tại Cannes đến “Cha và con và…” (2015) tranh giải Gấu Vàng ở Berlin, là một quãng thời gian quá dài, trong khi ngành điện ảnh luôn vận động và thay đổi từng ngày.
Luật Điện ảnh sửa đổi đã đề cập đến việc thành lập quỹ hỗ trợ, không chỉ dành cho các hãng phim lớn mà còn hướng đến các dự án điện ảnh có ý nghĩa xã hội, văn hóa và những nhà làm phim độc lập gặp khó khăn về tài chính. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có cơ quan nào chịu trách nhiệm triển khai và hướng dẫn chi tiết.
Hiện tại, nhà nước chủ yếu đầu tư cho phim đặt hàng, ưu tiên các đạo diễn có thâm niên. Nguồn tiền cho nhà làm phim độc lập chủ yếu đến từ các quỹ của chính phủ các nước hoặc doanh nghiệp tư nhân. Tại Việt Nam, ngoài một số chương trình tài trợ tài năng trẻ của các liên hoan phim, vẫn chưa có quỹ phát triển điện ảnh quốc gia hoạt động bài bản.
Nhiều đạo diễn phải tìm đến các liên hoan phim quốc tế, đàm phán với các công ty sản xuất quốc tế để xin hỗ trợ. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên với “Tro tàn rực rỡ” (2022) đã nhận được nhiều hỗ trợ từ Pháp, Hàn Quốc, Singapore. Tương tự, “Bên trong vỏ kén vàng” (2023) của đạo diễn Phạm Thiên Ân, tác phẩm đoạt giải Camera d’Or tại Cannes, cũng nhận kinh phí từ nhiều nguồn quốc tế.
Dự án phim ngắn CJ do CJ CGV Việt Nam khởi xướng là một trong số ít chương trình hỗ trợ có hệ thống, tạo điều kiện cho các nhà làm phim trẻ thực hiện phim ngắn để tranh giải quốc tế. Tuy nhiên, chương trình này vẫn chưa đủ để bù đắp cho sự thiếu hụt cơ chế hỗ trợ mang tính toàn ngành.
Trong khi đó, tại các quốc gia có nền điện ảnh phát triển như Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, các nhà làm phim dễ dàng tiếp cận quỹ quốc gia để đầu tư vào kịch bản, sản xuất và quảng bá phim tại các liên hoan quốc tế.
Tại hội thảo, các chuyên gia Hàn Quốc đã đề xuất giải pháp hỗ trợ Việt Nam xây dựng quỹ phát triển điện ảnh và hệ sinh thái cho ngành. Đạo diễn Kim Hong Joon, Giám đốc Viện phim Hàn Quốc (KOFA), chia sẻ rằng việc hình thành quỹ không phải lúc nào cũng dễ dàng. Hàn Quốc cũng từng trải qua giai đoạn thiếu hụt nguồn hỗ trợ và lúng túng trong việc hỗ trợ các dự án độc lập. Tuy nhiên, bằng cách nhìn lại những hạn chế và sẵn sàng tiếp thu tư duy mới, họ đã xây dựng được một hệ thống vận hành chuyên nghiệp, tạo nền tảng cho sự phát triển của điện ảnh nước nhà.
Ông Kim nhấn mạnh rằng, điều quan trọng không chỉ là tiền bạc mà còn là tầm nhìn và sự đồng hành từ xã hội. Các nhà lãnh đạo Hàn Quốc đã sớm nhận ra vai trò của điện ảnh trong việc truyền tải bản sắc và câu chuyện dân tộc ra thế giới. Từ đó, họ quyết tâm đưa điện ảnh trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phát triển quyền lực mềm quốc gia.
Từ những năm 1990, Hàn Quốc đã xây dựng mô hình hỗ trợ điện ảnh với mục tiêu trao quyền tự chủ cho nhà làm phim. Chính phủ thành lập Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (KOFIC) để thúc đẩy và hỗ trợ phim nội địa, với tiêu chí không can thiệp vào quá trình sáng tạo mà đóng vai trò hậu thuẫn, giúp các đạo diễn và ê-kíp giữ vững tiếng nói nghệ thuật.
Bên cạnh việc cấp vốn trực tiếp, KOFIC còn xây dựng hệ sinh thái bao gồm học viện điện ảnh, quản lý doanh thu phòng vé minh bạch và cơ chế hoàn vốn linh hoạt. Mô hình này giúp các nhà làm phim giảm áp lực tài chính và tập trung vào sáng tạo. Nhờ hệ thống hỗ trợ toàn diện, nhiều đạo diễn như Bong Joon Ho hay Park Chan Wook đã tạo ra những tác phẩm đột phá, mang dấu ấn nghệ thuật cá nhân và cạnh tranh thành công trên thị trường quốc tế.
Ông Park Kwang Soo, Chủ tịch Liên hoan phim quốc tế Busan, cũng đồng tình rằng điện ảnh không thể phát triển bền vững nếu chỉ dựa vào doanh thu phòng vé hay phim giải trí đại chúng. Cần có không gian cho các tác phẩm nghệ thuật, giàu tính thể nghiệm, phản ánh chiều sâu văn hóa và xã hội để tạo nên một hệ sinh thái cân bằng và lâu dài.
Ông kết luận: “Để ngành công nghiệp văn hóa phát triển tầm cỡ như Hàn Quốc, ngoài tài năng của các nhà làm phim, chúng ta cần sự chung tay của những người xây dựng chính sách và xã hội. Họ phải nhận thấy điện ảnh không chỉ tạo ra sự thay đổi cho ngành, mà còn cho cả quốc gia”.
Admin
Nguồn: VnExpress
