Theo Thạc sĩ, bác sĩ Phạm Văn Dương từ khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, phụ nữ mang thai dễ bị trầm cảm do sự thay đổi nội tiết tố, thể chất và cảm xúc, kết hợp với các áp lực tâm lý như lo lắng về vai trò làm mẹ, gánh nặng tài chính, các mối quan hệ, hoặc tiền sử rối loạn tâm thần.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng khoảng 10% phụ nữ mang thai trên toàn cầu phải đối mặt với các rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm là phổ biến nhất. Tỷ lệ này còn cao hơn ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, có thể lên đến 15,6%.
Trầm cảm khi mang thai biểu hiện qua nhiều triệu chứng về thể chất và cảm xúc, dễ bị nhầm lẫn với những thay đổi cảm xúc thông thường trong thai kỳ. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm cảm giác buồn bã, trống rỗng hoặc tuyệt vọng kéo dài, thiếu năng lượng, mệt mỏi liên tục, rối loạn giấc ngủ, mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày, khó tập trung, lo âu thường trực, tâm trạng thay đổi thất thường và thậm chí có ý nghĩ tự gây hại cho bản thân.
Những cảm xúc tiêu cực kéo dài hơn hai tuần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày, làm giảm chất lượng cuộc sống và gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Bác sĩ Dương cho biết, nếu không được điều trị, tình trạng này có thể khiến thai phụ bỏ bê bản thân, ăn uống kém, mất ngủ kéo dài, và tìm đến các chất kích thích như rượu, thuốc lá để giải tỏa cảm xúc. Điều này còn có thể dẫn đến thiếu máu, tăng huyết áp và tiểu đường thai kỳ ở người mẹ.
Ngoài ra, những cảm xúc tiêu cực có thể làm tăng trở kháng động mạch tử cung, làm giảm lưu lượng máu đến nuôi dưỡng thai nhi, dẫn đến thai nhi chậm phát triển trong tử cung hoặc sinh non. Căng thẳng cũng có thể gây ra những thay đổi tiêu cực trong hệ vi sinh vật âm đạo, làm tăng nguy cơ viêm âm đạo do vi khuẩn và nấm, có thể lây truyền sang em bé trong quá trình chuyển dạ. Tâm lý tiêu cực kéo dài còn gây rối loạn điều hòa trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận, làm tăng nồng độ hormone cortisol trong máu, hormone này có thể truyền qua nhau thai và ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi. Hơn nữa, người mẹ bị trầm cảm khi mang thai thường ít tương tác với con, ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức, cảm xúc và khả năng giao tiếp của trẻ sau này.
Trầm cảm khi mang thai cũng làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh, có thể khiến người mẹ không đủ sữa cho con bú, giảm sự gắn kết với em bé, và dẫn đến những suy nghĩ và hành vi tiêu cực nếu tình trạng này kéo dài. Bác sĩ Dương khuyến cáo rằng gia đình nên hỗ trợ tâm lý cho phụ nữ mang thai, vì một người mẹ vui vẻ có thể sinh ra một đứa trẻ khỏe mạnh. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào của trầm cảm khi mang thai, thai phụ nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm lý để được khám và xác định xem có thực sự bị trầm cảm hay mắc các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp. Việc điều trị trầm cảm khi mang thai cần được cá nhân hóa, cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, và có thể bao gồm các phương pháp như tâm lý trị liệu hoặc dùng thuốc.
Bác sĩ Dương cũng lưu ý rằng không phải tất cả các trường hợp trầm cảm khi mang thai đều có thể phòng tránh được. Tuy nhiên, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần ngay từ đầu thai kỳ có thể giúp giảm nguy cơ này. Bác sĩ khuyến cáo mẹ bầu nên tham gia các lớp học tiền sản để chuẩn bị tâm lý cho việc làm mẹ, xây dựng một lối sống lành mạnh với việc ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ, tập thiền và yoga cho bà bầu, cũng như tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng. Thai phụ cũng nên tránh căng thẳng quá mức trong công việc và gia đình, và chia sẻ với người thân hoặc chuyên gia tâm lý khi cảm thấy quá tải.
Admin
Nguồn: VnExpress
