Hiện tượng tuyết rơi hiếm gặp tại sa mạc Atacama, nơi được mệnh danh là vùng đất khô cằn nhất trên thế giới, đã gây gián đoạn hoạt động của một trong những cụm kính viễn vọng hàng đầu thế giới. Các nhà khoa học lo ngại rằng biến đổi khí hậu có thể khiến đài quan sát này phải đối mặt với nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hơn trong tương lai.
Sa mạc Atacama, nằm ở miền bắc Chile, nổi tiếng với lượng mưa cực kỳ thấp, thường không quá 2,5 cm mỗi năm. Tuy nhiên, gần đây, tuyết đã phủ trắng một phần khu vực này, nơi đặt cụm kính viễn vọng lớn Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Sự việc đã khiến các hoạt động khoa học tại Cơ sở hỗ trợ hoạt động của ALMA, nằm ở độ cao 2.900 m và cách Santiago khoảng 1.700 km về phía bắc, phải tạm ngừng từ ngày 26/6.
Thông thường, cụm kính viễn vọng vô tuyến của ALMA, tọa lạc trên cao nguyên Chajnantor ở độ cao 5.104 m, cũng trải qua tuyết rơi khoảng ba lần mỗi năm. Theo nhà khí hậu học Raúl Cordero từ Đại học Santiago, cao nguyên này, trải rộng trên lãnh thổ Chile, Bolivia và Peru, thường hứng chịu bão tuyết vào hai mùa chính: tháng 2 do ảnh hưởng của khối không khí ẩm từ Amazon và từ tháng 6 đến tháng 7 trong mùa đông của Nam bán cầu.
Ông Cordero giải thích thêm rằng vào mùa đông, một số cơn bão được tăng cường độ ẩm từ Thái Bình Dương, có thể mở rộng phạm vi gây mưa đến các khu vực ven biển của sa mạc Atacama. Ở độ cao trên 5.000 m, lượng tuyết rơi hàng năm dao động từ 20 đến 80 cm. Tuy nhiên, tuyết rơi ở độ cao 3.000 m, nơi đặt cơ sở của ALMA, là một hiện tượng rất hiếm gặp.
Trận tuyết mới nhất này được cho là do tình trạng bất ổn khí quyển khác thường ảnh hưởng đến miền bắc Chile gây ra. Cục Khí tượng Chile đã phát cảnh báo về tuyết và gió do sự di chuyển của một “lõi lạnh” qua khu vực. Hiện tượng này đi kèm với mưa lớn ở phía bắc, gây ra lũ lụt và thiệt hại tài sản. Các trường học đã phải đóng cửa, và có nhiều báo cáo về mất điện và lở đất. Đây được xem là sự kiện thời tiết chưa từng thấy trong gần một thập kỷ qua.
Tính đến ngày 27/6, bão tuyết vẫn tiếp diễn trên cao nguyên Chajnantor, khiến các hoạt động khoa học của ALMA tiếp tục bị đình chỉ để bảo vệ ăngten khỏi điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Trước đó, vào sáng ngày 26/6, đài quan sát đã kích hoạt giao thức an toàn “chế độ sinh tồn”. Nhiệt độ trong khu vực giảm xuống -12 độ C, gây thêm khó khăn cho công tác vận hành.
Theo giao thức an toàn, tất cả ăngten lớn của ALMA được điều chỉnh theo hướng gió để giảm thiểu thiệt hại do tuyết tích tụ hoặc gió mạnh. Sau khi bão tan, đội dọn tuyết sẽ kiểm tra từng ăngten trước khi hoạt động quan sát được tiếp tục.
ALMA, với 66 ăngten độ chính xác cao trải rộng trên cao nguyên Chajnantor, là một dự án hợp tác quốc tế, tạo thành kính viễn vọng vô tuyến mạnh nhất trên hành tinh. Nó được thiết kế để đối phó với các sự kiện thời tiết khắc nghiệt. Tuy nhiên, trận tuyết rơi bất thường này đã đặt ra câu hỏi về khả năng hoạt động của cụm kính viễn vọng trong bối cảnh khí hậu ngày càng ấm lên.
Sa mạc Atacama thường chỉ nhận được 1-15 mm lượng mưa mỗi năm, và nhiều khu vực không ghi nhận bất kỳ lượng mưa hoặc tuyết nào trong nhiều năm. Mặc dù còn quá sớm để kết luận rằng tuyết rơi ở độ cao thấp trên sa mạc có liên hệ trực tiếp với biến đổi khí hậu, ông Cordero cho biết các mô hình khí hậu dự đoán khả năng gia tăng lượng mưa ở khu vực khô hạn này.
Admin
Nguồn: VnExpress
