Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, những người có xu hướng gian dối trong một tình huống nhất định có khả năng cao sẽ lặp lại hành vi này trong tương lai. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Personality and Social Psychology vào tháng 5/2025, do tiến sĩ Isabel Thielmann (Đức) và cộng sự thực hiện, chỉ ra rằng người đã từng gian dối có đến 44% khả năng tiếp tục hành vi này trong các hành động tiếp theo.
Ngược lại, những người trung thực ngay từ đầu chỉ có 6% khả năng gian lận. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng, chỉ số “yếu tố đen tối” trong tính cách có mối liên hệ mật thiết với việc lặp lại hành vi gian lận; người có chỉ số này càng cao càng dễ tái phạm. Điều này cho thấy gian lận không phải là hành vi ngẫu nhiên mà là một đặc điểm tính cách nhất quán. Sự gian dối có thể biểu hiện ở nhiều mặt, từ vật chất đến tình cảm.
Một nghiên cứu khác vào năm 2018 cũng củng cố thêm quan điểm này khi chỉ ra rằng, người từng phản bội có nguy cơ tái phạm cao gấp ba lần so với người chưa từng. Các nhà khoa học cho rằng, yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò nhất định.
Cụ thể, biến thể “gene ưa cảm giác mạnh” có liên quan đến độ nhạy của dopamine – một chất dẫn truyền thần kinh tạo ra cảm giác khoái lạc và động lực. Những người mang gene này thường khó cảm thấy thỏa mãn với những trải nghiệm thông thường, do đó có xu hướng tìm kiếm những kích thích mạnh mẽ hơn như rượu, cờ bạc hoặc ngoại tình.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, khi đối diện với lựa chọn giữa trung thực và gian dối, não bộ của những người hay nói dối có phản ứng khác biệt. Các khu vực liên quan đến khả năng tự xem xét và đánh giá bản thân hoạt động yếu hơn, khiến họ ít suy nghĩ về hậu quả đạo đức và tác động của hành vi đối với người khác.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh rằng, gene không phải là yếu tố duy nhất quyết định hành vi. Thực tế cho thấy, nhiều người mang biến thể gene ưa mạo hiểm vẫn chung thủy, trong khi không ít người không có gene này lại trở thành kẻ phản bội.
Theo nhà trị liệu Renee Zavislak, những người thường xuyên phản bội thường có xu hướng thiếu đồng cảm, tự cao và thích thao túng người khác vì lợi ích cá nhân. Những đặc điểm này thường hình thành do sự kết hợp giữa yếu tố sinh học và những tổn thương tâm lý trong quá khứ, chẳng hạn như bị từ chối hoặc bỏ rơi khi còn nhỏ.
Tiến sĩ Cammy Froude cho rằng, những người có xu hướng ái kỷ có thể coi việc phản bội là quyền lợi của bản thân và không cảm thấy tội lỗi vì họ không đặt mình vào vị trí của người khác. Họ tin rằng các quy tắc không áp dụng cho họ.
Mặc dù vậy, tiến sĩ Kayla Knopp, một nhà tâm lý học chuyên về các mối quan hệ, khuyến cáo không nên đưa ra kết luận quá vội vàng. Bà cho rằng, ngoại tình không phải là một bản chất cố định mà là một hành vi chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội, đặc biệt là các chuẩn mực về chế độ một vợ một chồng.
“Đối với một số người, sự phản bội không xuất phát từ sự sai trái cố hữu, mà từ sự không phù hợp giữa kỳ vọng và tính cách cá nhân. Nếu được sống trong một mô hình quan hệ phù hợp hơn, họ có thể trung thực và hạnh phúc hơn,” bà nói.
Admin
Nguồn: VnExpress
