Từ năm 2020, trường Sao Khuê đã tiên phong triển khai mô hình giáo dục “không thành tích”, kiến tạo một môi trường học đường nơi sự tử tế, chính trực và năng lực tự thân được đặt lên hàng đầu, thay vì chạy theo điểm số. Mô hình này được khơi nguồn cảm hứng từ triết lý “Trường học kiến tạo” (Design for Change) của nhà giáo dục Ấn Độ Kiran Bir Sethi, người vừa có chuyến thăm và làm việc tại trường vào ngày 3/7 vừa qua.
Bà Đỗ Phan Duy Khuê, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành hệ thống giáo dục liên cấp Sao Khuê (tại Đồng Nai), đã chia sẻ về động lực thúc đẩy bà lựa chọn hướng đi khác biệt này, cũng như niềm tin sâu sắc vào năm giá trị cốt lõi của mô hình.
Bà Khuê chia sẻ, quyết định theo đuổi mô hình “Trường học Kiến tạo” (I can school model) không chỉ xuất phát từ lý trí mà còn từ những rung cảm sâu sắc. Mô hình này tin tưởng rằng mọi trẻ em đều có tiềm năng phát triển vượt trội nếu được tin tưởng, trao cơ hội và khuyến khích hành động. Bà đã chứng kiến nhiều học sinh “nở hoa” trong một môi trường không phán xét và không chạy đua theo điểm số.
Ban đầu, bà cho biết, phụ huynh thường bày tỏ lo lắng khi con em họ không có bài tập về nhà hoặc được tiếp cận những chủ đề học tập mới lạ. Tuy nhiên, khi chứng kiến con mình biết lắng nghe, quan sát và tự tin bày tỏ mong muốn thay đổi những điều xung quanh, niềm tin của phụ huynh dần được củng cố.
Mô hình giáo dục này xoay quanh năm giá trị cốt lõi, được thể hiện qua từ khóa 5E: Empathy (thấu hiểu), Ethics (tử tế), Excellence (xuất sắc), Elevation (trân trọng), và Evolution (cầu tiến). Bà Khuê cho biết, cô Kiran, người sáng lập mô hình, đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho bà trên hành trình này.
Bà Khuê bày tỏ sự tin tưởng mạnh mẽ vào khả năng lan tỏa của năm giá trị cốt lõi này đến học sinh. Bà khẳng định, sự tin tưởng này không chỉ là lạc quan suông, mà dựa trên những gì bà quan sát được hàng ngày tại Sao Khuê, từ cách ứng xử của giáo viên đến những câu chuyện nhỏ giữa các học sinh. Sự thay đổi tích cực của các em sau mỗi trải nghiệm là minh chứng rõ ràng nhất.
Kết quả một khảo sát nội bộ của trường cho thấy, hơn 80% giáo viên, phần lớn thuộc thế hệ Gen Z, đều chọn “sự tử tế” là giá trị quan trọng nhất cần truyền dạy. Điều này cho thấy, thế hệ trẻ ngày nay vẫn khao khát những giá trị căn bản như sống tử tế, được là chính mình và được cống hiến một cách ý nghĩa.
Theo bà Khuê, sự tử tế không dễ dạy và không có một khuôn mẫu chung, nhưng lại là giá trị đáng để gieo trồng nhất. Bà quan niệm, trường học không cần phải là một nơi hoàn hảo, nhưng nhất định phải là một môi trường tử tế. Bà tin rằng, khi những người lớn trong trường sống và hành động dựa trên hệ giá trị này một cách kiên định, học sinh sẽ cảm nhận được, không chỉ qua lời giảng mà còn qua cách sống của họ. Một khi giá trị ấy đã chạm đến trái tim, nó sẽ ở lại rất lâu.
Đối với bà Khuê, nền tảng quan trọng nhất để duy trì một mô hình giáo dục như Sao Khuê chính là triết lý giáo dục. Triết lý này giúp những người làm giáo dục giữ vững bản sắc giữa một thị trường đầy rẫy những cám dỗ từ thành tích, danh tiếng và sự nổi tiếng. Trường Sao Khuê luôn kiên định với nguyên tắc đào tạo học sinh có năng lực song hành cùng nhân cách.
Thay vì đặt mục tiêu tạo ra những học sinh giỏi nhất lớp, Sao Khuê mong muốn các em trở thành những người hiểu rõ bản thân, thấu hiểu người khác, am hiểu cuộc sống và luôn hành xử đúng đắn, ngay cả khi không có ai chứng kiến. Ở Sao Khuê, không ai ép buộc các em phải giỏi ngay lập tức. Điều quan trọng không phải là điểm số cao nhất, mà là sự tiến bộ mỗi ngày theo cách riêng của mỗi người. Nếu các em chưa biết điều gì, điều đó không sao cả. Nếu các em từng bị tổn thương ở những môi trường khác, ở Sao Khuê sẽ có những người đồng hành cùng các em chữa lành.
Tuy nhiên, bà Khuê cũng thẳng thắn thừa nhận, việc kiên trì theo đuổi triết lý này không hề dễ dàng. Nó giống như một chiếc la bàn chỉ hướng, chứ không phải là một động cơ giúp đi nhanh hơn. Khó khăn lớn nhất là làm thế nào để giữ được một trái tim trong sáng giữa vô vàn áp lực từ tài chính, thị trường và kỳ vọng của phụ huynh, học sinh.
Trong một “cuộc chơi” mà giáo dục dễ bị thương mại hóa, Sao Khuê chọn cách kiên trì với con đường của mình, giữ cho ngôi trường sống đúng với tinh thần ban đầu, luôn quan tâm đến những vấn đề của thời đại nhưng không đánh mất những giá trị cốt lõi.
Sự khác biệt lớn nhất so với những người làm giáo dục trước đây, theo bà Khuê, nằm ở cách tiếp cận. Bà lớn lên trong thời kỳ toàn cầu hóa, số hóa và khủng hoảng giá trị, và luôn trăn trở về việc học sinh cần học gì để không bị tụt hậu, cần học như thế nào để luôn vững vàng.
Để trả lời những câu hỏi này, bà buộc phải thay đổi chính mình, học cách thích nghi, phản tư, đổi mới tư duy nhưng không từ bỏ những giá trị nền tảng. Từ khi trở thành một người mẹ, bà thấu hiểu hơn những giới hạn của trẻ em và những lo lắng của các bậc phụ huynh. Một ngôi trường tốt, theo bà, không chỉ cần một chương trình học hay, những giáo viên giỏi mà còn cần một không gian an toàn để trẻ em được là chính mình, kể cả khi các em còn vụng về, cảm xúc và mong manh.
Admin
Nguồn: VnExpress
