Sau khi sáp nhập Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã đưa ra những định hướng mới cho công tác quản lý tiêu chuẩn đo lường, chất lượng. Theo đó, tiêu chuẩn không chỉ đơn thuần là các quy định kỹ thuật mà còn là công cụ định hướng sự phát triển của công nghệ, sản phẩm và thị trường.
Bộ trưởng ví von tiêu chuẩn như “công cụ dẫn đường” cho sự phát triển của quốc gia. Để đạt được mục tiêu, quốc gia cần sử dụng tiêu chuẩn làm “đỉnh” để hướng tới, đồng thời tham khảo tiêu chuẩn quốc tế trong quá trình xây dựng. Ngược lại, quy chuẩn được xem như “sàn”, cần được xây dựng dựa trên thực tiễn của Việt Nam.
Từ cách tiếp cận này, Bộ trưởng chỉ đạo chuyển đổi phương thức tiêu chuẩn hóa từ việc nhà nước dẫn dắt sang sự cân bằng giữa nhà nước và thị trường. Phạm vi áp dụng cũng được mở rộng từ lĩnh vực công nghiệp sang toàn bộ nền kinh tế, chú trọng chất lượng hơn số lượng, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Đo lường, theo định nghĩa của Bộ trưởng, là công cụ phục vụ cho việc đánh giá và đưa ra quyết định. Do đó, cần xây dựng một hệ sinh thái đo lường đáng tin cậy và dễ tiếp cận, phục vụ cho việc ra quyết định của người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.
Trên cơ sở những định hướng này, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng quốc gia đã xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa vào tháng 6 vừa qua.
Ông Hà Minh Hiệp, Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng quốc gia, nhấn mạnh rằng việc quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa dựa trên nguyên tắc tuân thủ tiêu chuẩn và quy chuẩn. Hai luật sửa đổi này đánh dấu sự thay đổi toàn diện về tư duy và phương thức quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng.
Một điểm mới quan trọng là chuyển từ quản lý hành chính sang quản lý dựa trên rủi ro. Luật phân loại hàng hóa theo mức độ rủi ro, gồm ba cấp độ: cao, trung bình và thấp.
Theo ông Hiệp, hàng hóa có rủi ro cao phải được đánh giá bởi bên thứ ba, trong khi doanh nghiệp tự đánh giá và chịu trách nhiệm đối với hàng hóa có rủi ro trung bình. Điều này giúp phân biệt rõ ràng loại hàng hóa nào cần quản lý chặt chẽ và loại nào có thể quản lý linh hoạt hơn, từ đó giảm chi phí và thủ tục cho doanh nghiệp.
Lần đầu tiên, Việt Nam quy định mỗi đối tượng chỉ chịu sự điều chỉnh của một quy chuẩn và mỗi sản phẩm chỉ do một bộ quản lý. Thay đổi này nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo trách nhiệm giữa các bộ ngành, dẫn đến xung đột hoặc bỏ sót.
Việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa rủi ro cao cũng được luật hóa và trở thành yêu cầu bắt buộc. Luật cũng nâng cao trách nhiệm công bố thông tin sản phẩm, đặc biệt đối với hàng hóa giao dịch trên sàn thương mại điện tử. Các nền tảng phải đảm bảo thông tin về tiêu chuẩn, chất lượng được đăng kèm sản phẩm, giúp người tiêu dùng có căn cứ đánh giá. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn cũng được hình thành.
Một điểm mới khác là nâng cao vai trò giám sát của các tổ chức xã hội. Luật cho phép các tổ chức này tham gia lấy mẫu và thử nghiệm độc lập. Trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn, phản biện xã hội trở thành một phần bắt buộc trong hồ sơ, thay vì chỉ do các cơ quan chuyên môn xây dựng khép kín như trước đây.
Đại diện Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng quốc gia cho biết, việc ban hành Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật sửa đổi sẽ tạo ra một hệ sinh thái hạ tầng chất lượng quốc gia hiện đại, minh bạch và dựa trên công nghệ số.
Admin
Nguồn: VnExpress
