Trong khuôn khổ kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới diễn ra tại Paris từ ngày 7 đến 16/7, hồ sơ đề cử quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn Kiếp Bạc đang được xem xét để công nhận là Di sản Thế giới. Sự kiện thu hút sự quan tâm của 195 quốc gia thành viên.
Bà Trần Thị Hoàng Mai, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng, thành viên phái đoàn Việt Nam tham dự kỳ họp, nhấn mạnh tầm quan trọng của hồ sơ đề cử. Theo bà, hồ sơ tập trung vào thiền phái Trúc Lâm, một dòng Phật giáo mang đậm bản sắc Việt Nam, do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập từ thế kỷ XIII. Thiền phái Trúc Lâm không chỉ là di sản văn hóa mà còn là biểu tượng tinh thần có sức sống mãnh liệt đến ngày nay.
Quá trình chuẩn bị hồ sơ đề cử được Việt Nam khởi động từ năm 2012. Trong suốt 13 năm qua, Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với ICOMOS, tổ chức tư vấn chuyên môn của UNESCO, để thẩm định hồ sơ. Đã có ít nhất ba phái đoàn chính thức của ICOMOS và các chuyên gia quốc tế đến khảo sát, tư vấn và thẩm định tại ba tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng (trước đây là Hải Dương) và Bắc Ninh (trước đây là Bắc Giang), nơi tọa lạc của quần thể di sản.
Theo hồ sơ đề cử, quần thể di tích có tổng diện tích vùng lõi là 525,75 ha và vùng đệm là 4.380,19 ha. Vùng lõi bao gồm 12 thành phần di sản chính, phản ánh đầy đủ các giai đoạn hình thành, lan tỏa và phục hưng của thiền phái Trúc Lâm. Vùng đệm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cảnh quan văn hóa, đảm bảo tính toàn vẹn và sự liên kết của quần thể, được quản lý nghiêm ngặt theo quy định của Luật Di sản văn hóa và Luật Lâm nghiệp Việt Nam.
Trong quá trình thẩm định, ICOMOS đã yêu cầu Việt Nam chứng minh rõ giá trị nổi bật toàn cầu của di sản. Việt Nam đã khẳng định rằng thiền phái Trúc Lâm là một hệ tư tưởng đặc biệt, kết hợp hài hòa giữa Phật giáo Đại thừa, Nho giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Tư tưởng này không chỉ là triết lý tu hành mà còn thấm sâu vào quản trị quốc gia, giáo dục, ngoại giao và y học, thể hiện rõ nét mối liên hệ giữa đạo và đời.
Một điểm đặc biệt của thiền phái Trúc Lâm là đây là tông phái Phật giáo duy nhất trên thế giới được sáng lập bởi một vị vua đã thoái vị để tu hành, Phật hoàng Trần Nhân Tông. Ngài không chỉ từ bỏ ngai vàng mà còn định hình một tư tưởng nhập thế, trong đó người tu hành không xa lánh cuộc đời mà dấn thân phụng sự xã hội.
Trước đây, ICOMOS từng bày tỏ lo ngại về tính rời rạc của hồ sơ. Tuy nhiên, Việt Nam đã làm rõ rằng tất cả các thành phần trong quần thể đều tập trung kể về một câu chuyện cốt lõi: sự hình thành và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm. Quần thể này phản ánh đầy đủ các giai đoạn của truyền thống, từ khi khai sinh tại Yên Tử, lan truyền qua Vĩnh Nghiêm và phát triển rực rỡ tại Côn Sơn Kiếp Bạc.
Giá trị văn hóa của thiền phái Trúc Lâm được thể hiện qua hệ thống chùa chiền, tháp mộ, am tu hành, các tuyến hành hương, mộc bản và bia đá được quy hoạch có chủ đích trong cảnh quan thiên nhiên linh thiêng. Triết lý “vô ngã” và “nhập thế” tạo nên bản sắc Phật giáo Việt Nam khác biệt so với nhiều trường phái trong khu vực. Các lễ hội truyền thống như hội xuân Yên Tử, lễ hội Côn Sơn Kiếp Bạc vẫn được tổ chức hàng năm, tiếp nối mạch sống tâm linh hàng trăm năm.
Admin
Nguồn: VnExpress
