Cuộc tranh luận về việc liệu máy bay không người lái (drone) có tạo nên một cuộc cách mạng trong chiến tranh hiện đại dường như đã ngã ngũ, khi hàng loạt chương trình phát triển vũ khí chống drone hiệu quả cao với chi phí thấp đang được triển khai trên toàn cầu.
Mới đây, tập đoàn quốc phòng Rostec của Nga thông báo công ty con Ruselectronics đã phát triển hệ thống định vị thụ động ba tọa độ, cho phép phát hiện các vật thể bay nhỏ, bao gồm cả drone điều khiển bằng cáp quang, ở khoảng cách hàng chục km. Trước đó, công ty Rafael của Israel cũng công bố quân đội nước này đã sử dụng vũ khí laser để bắn hạ hàng chục drone của đối phương.
Theo cựu chuẩn tướng Mark Kimmitt, từng là cố vấn ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề chính trị – quân sự, “Kỷ nguyên thống trị chiến trường ngắn ngủi của drone đã đến hồi kết”.
Máy bay không người lái (UAV) và drone cỡ nhỏ đã trở thành biểu tượng vũ khí từ những ngày đầu xung đột Nga – Ukraine. Nhiều thống kê và nghiên cứu cho thấy sự xuất hiện của UAV không chỉ là hiện tượng nhất thời mà còn là sự thay đổi căn bản trong chiến thuật quân sự.
Ông Kimmitt giải thích: “Drone và UAV có giá thành rẻ, nguồn cung dồi dào và khó bị phá hủy. Chúng vô hiệu hóa khả năng ngụy trang của các đơn vị ở hậu phương và quan trọng nhất, chúng không có người lái, do đó thương vong gần như luôn xảy ra ở bên bị tấn công.”
Cựu chuẩn tướng Mỹ nhận định rằng UAV và drone gần như là vũ khí hoàn hảo, tuy nhiên, chúng “không còn bất khả chiến bại” khi các bên tham chiến nhanh chóng thích nghi với tình hình mới.
“Giống như những công nghệ quân sự từng được cho là mang tính cách mạng và sẽ thay đổi căn bản hình thức tác chiến, UAV chỉ thống trị chiến trường trong một thời gian ngắn. Sẽ chỉ là vấn đề thời gian trước khi các hệ thống chống UAV hiệu quả xuất hiện”, ông nói thêm.
Chỉ vài tuần sau khi Ukraine tăng cường sử dụng drone tấn công, các đơn vị Nga đã thành thạo hơn trong việc phát hiện mục tiêu từ sớm, cải thiện khả năng ngụy trang và tác chiến điện tử, đồng thời lắp thêm giáp bổ sung cho các phương tiện chiến đấu để ngăn chặn hoặc giảm thiểu thiệt hại từ các cuộc tấn công bằng drone.
Ông Kimmitt cho biết: “Tỷ lệ drone hạ mục tiêu đã giảm đáng kể nhờ công nghệ đối phó loại vũ khí này, cũng như những thay đổi về chiến thuật, kỹ thuật và quy trình tác chiến.”
Nhu cầu cấp thiết và đầu tư vào công nghệ mới ngày càng tăng. Hầu hết các doanh nghiệp quốc phòng lớn trên thế giới đều đang phát triển hệ thống chống drone, với nhiều giải pháp đa dạng. “Việc phát triển và kết hợp nhiều loại công nghệ đã cải thiện đáng kể khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng drone”, ông Kimmitt nhận định.
Một số chuyên gia cho rằng điều cấp bách nhất hiện nay là phát triển drone hoặc UAV sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) chuyên dụng để chống lại các phương tiện không người lái. Các cuộc tấn công từ bầy UAV, drone và loạt tên lửa lớn có thể áp đảo hầu hết các hệ thống phòng thủ do con người vận hành, do họ không thể xử lý hàng chục đến hàng trăm mục tiêu cùng lúc. Trong khi đó, các tổ hợp phòng không có khả năng đối phó với nhiều mục tiêu cùng lúc lại rất ít và chi phí vận hành đắt đỏ.
Trong các cuộc xung đột gần đây, lực lượng phòng không của Israel và Ukraine phải đối mặt với áp lực và chi phí lớn khi đối phó với các cuộc tấn công quy mô lớn. Điều này cho thấy drone giá rẻ, được sản xuất hàng loạt và trang bị công nghệ AI là một giải pháp đầy hứa hẹn để đối phó với mối đe dọa từ UAV của đối phương.
Mặc dù ít có khả năng thống trị chiến trường như trước, drone vẫn chưa trở nên lỗi thời và sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong chiến tranh. “Drone với công nghệ AI sẽ là một lực lượng tác chiến hùng mạnh trong thế kỷ 21, giúp tăng cường và thậm chí thay thế phi công trong buồng lái. Đây là loại vũ khí rẻ và nhiều quốc gia có thể sở hữu chúng”, ông Kimmitt cho biết.
Chiến dịch tấn công của đặc vụ Israel vào trận địa phòng không Iran hồi tháng 6 dựa vào yếu tố bất ngờ nhiều hơn là công nghệ mang tính cách mạng. Trong khi đó, Nga gần đây thường sử dụng bầy UAV để tấn công Ukraine, huy động số lượng lớn để tăng hiệu quả.
Chuyên gia Kimmitt kết luận: “Giống như nhiều loại vũ khí được ca ngợi là kỳ diệu, mang tính cách mạng và bất khả chiến bại, giai đoạn thống trị của drone trên chiến trường sẽ đi đến hồi kết.”
Admin
Nguồn: VnExpress
