Ngành vận tải container toàn cầu đang đối diện với nguy cơ suy giảm nghiêm trọng do sự mất cân bằng cung – cầu ngày càng gia tăng, theo Báo cáo Thị trường giữa năm 2025 của Veson Nautical, công bố ngày 9/7. Báo cáo chỉ ra rằng, trong khi nhu cầu vận tải container chỉ tăng dưới 5%, số lượng tàu mới được đặt đóng đã tăng gần gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước.
Tình trạng mất cân đối này hiện đang được che lấp tạm thời bởi một loạt các cuộc khủng hoảng kéo dài, bao gồm chiến tranh ở Ukraine, căng thẳng ở Biển Đỏ và Trung Đông, cùng với việc nhiều tàu phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng thay vì kênh đào Suez. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng những yếu tố này chỉ mang tính chất tạm thời, trong khi nguồn cung tàu mới vẫn đang tăng trưởng đều đặn.
Chuyên gia phân tích Dan Nash của Veson Nautical nhận định, tốc độ tăng trưởng của đội tàu container toàn cầu hiện vào khoảng 8%, trong khi nhu cầu vận tải chỉ tăng 2% trong hai năm qua. Ông Nash cũng lưu ý rằng, dự báo này còn dựa trên giả định việc các tàu tiếp tục phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng. Ông không kỳ vọng các tuyến vận tải qua Biển Đỏ có thể hoạt động bình thường trở lại trước năm 2027.
Mặc dù chính quyền Mỹ đang nỗ lực để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng đóng tàu, bao gồm kế hoạch áp thuế đối với các tàu đóng tại Trung Quốc từ tháng 10 tới, phần lớn các đơn hàng đóng mới vẫn tập trung vào các nhà máy ở Trung Quốc. Trong nửa đầu năm nay, có tới 133 trên tổng số 195 tàu container được đặt đóng tại các xưởng đóng tàu của Trung Quốc, chiếm gần 70%.
Số lượng đơn hàng này đã tăng mạnh so với mức thấp của năm 2023 và 2024, tuy nhiên vẫn chưa đạt đến đỉnh điểm của thời kỳ đại dịch, khi mỗi năm có hơn 300 đơn hàng được ghi nhận chỉ trong sáu tháng đầu năm. Do đó, chuyên gia Dan Nash cho rằng mức tăng trưởng 288% so với năm ngoái cần được xem xét trong bối cảnh toàn ngành đang phục hồi từ đáy.
Ông Nash giải thích thêm rằng, một trong những lý do chính khiến các chủ tàu vẫn ưu tiên chọn Trung Quốc là giá cả. Chi phí đóng tàu tại Trung Quốc rẻ hơn từ 20% đến 30% so với Hàn Quốc, và thậm chí còn rẻ hơn gấp ba đến bốn lần so với việc đóng tàu tại Mỹ. Bên cạnh đó, tiến độ bàn giao tàu tại Trung Quốc cũng rất cạnh tranh. Ví dụ, một tàu chở ô tô đã được hoàn thành chỉ trong 209 ngày vào đầu năm nay, một điều khó có thể thực hiện được ở những nơi khác.
Trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động, các chủ tàu đang đưa ra quyết định dựa trên triển vọng dài hạn và chi phí đầu tư. Theo ông Nash, không ai có thể dự đoán chính xác thị trường sẽ diễn biến như thế nào trong hai đến ba năm tới. Các chủ tàu đang đặt cược vào sự thay đổi của chính sách toàn cầu, nhưng yếu tố quyết định cuối cùng vẫn là giá thành.
Đáng chú ý, thị trường thuê tàu vẫn duy trì ở mức cao, mặc dù giá cước vận tải container trên thị trường giao ngay đã giảm. Ông Nash cho rằng sự chậm trễ giữa các hợp đồng thuê tàu dài hạn và giá thị trường thực tế đang tạo ra một “khoảng cách khó hiểu”, khiến thị trường phản ứng chậm hơn.
Hoạt động mua bán tàu vẫn diễn ra sôi động. Tập đoàn vận tải MSC đang tích cực tìm kiếm tàu mới để bù đắp năng lực khai thác sau khi rút khỏi liên minh 2M với Maersk. Ước tính có khoảng 30% đội tàu toàn cầu đang được đặt đóng mới, điều này làm tăng nhu cầu loại bỏ các tàu cũ trong thời gian tới.
Tuy nhiên, việc phá dỡ tàu hiện nay không còn dễ dàng như trước đây. Công ước Hong Kong về phá dỡ tàu an toàn và thân thiện với môi trường vừa có hiệu lực vào tháng 6, dẫn đến việc số lượng xưởng phá dỡ đáp ứng đủ điều kiện đã giảm đáng kể, có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn.
Ông Nash cảnh báo rằng, nếu giá cước vận tải giảm xuống mức thấp nhất và các chủ tàu cần thanh lý tàu gấp, áp lực phá dỡ sẽ gia tăng. Tuy nhiên, điều này có thể khiến thu nhập của các hãng vận tải tiếp tục sụt giảm, kéo dài giai đoạn giá thấp.
Việc Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) áp phí cảng đối với tàu Trung Quốc có thể phần nào hạn chế năng lực khai thác trên tuyến Thái Bình Dương. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, biện pháp này khó có thể bù đắp được tác động tiêu cực trên các tuyến vận tải khác.
Admin
Nguồn: VnExpress
