Thạc sĩ Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Dân số Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, cho biết thành phố đang đối mặt với nhiều thách thức về dân số trong bối cảnh kỷ niệm ngày Dân số Thế giới 11/7. Hiện nay, TP HCM đang trong giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” với khoảng 70,6% dân số trong độ tuổi lao động, nhưng đồng thời cũng bước vào quá trình già hóa dân số, với 10,5% dân số trên 60 tuổi.
Sau quá trình sáp nhập hành chính, TP HCM đã trở thành một siêu đô thị với khoảng 14 triệu dân. Trong những năm gần đây, thành phố luôn ghi nhận mức sinh thấp nhất cả nước, thấp hơn đáng kể so với mức sinh thay thế (2-2,1 con trên một mẹ) mà Việt Nam đang duy trì. Tình trạng này kéo dài đã tạo ra những thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của thành phố.
Mức sinh thấp kéo dài dẫn đến số lượng trẻ em sinh ra ngày càng ít, gây ra sự giảm sút nghiêm trọng về lực lượng lao động trẻ trong tương lai. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì nhịp độ phát triển kinh tế của thành phố, bởi lực lượng lao động trẻ thường là động lực chính cho sự đổi mới, sáng tạo và tiếp thu công nghệ mới. Sự suy giảm tỷ lệ này có thể làm giảm năng lực cạnh tranh của thành phố trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Bên cạnh đó, mức sinh thấp cũng đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số, tạo ra áp lực lớn lên hệ thống an sinh xã hội. Sự gia tăng tỷ lệ người cao tuổi dẫn đến tình trạng “tháp dân số ngược”, khi số lượng người phụ thuộc (người già) lớn hơn số lượng người trong độ tuổi lao động. Điều này đặt gánh nặng lên hệ thống an sinh xã hội, y tế và phúc lợi. Ngoài ra, số lượng người đóng góp vào quỹ bảo hiểm xã hội giảm trong khi số người hưởng lương hưu tăng, gây áp lực lên quỹ bảo hiểm xã hội.
Để giải quyết vấn đề này, ông Trung nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách linh hoạt và toàn diện, kết hợp giữa hỗ trợ kinh tế, cải thiện môi trường sinh đẻ – nuôi con và thay đổi nhận thức xã hội về hôn nhân và sinh con.
Ngành y tế TP HCM đã nỗ lực tham mưu các chính sách giải quyết vấn đề mức sinh thấp. Cuối năm ngoái, HĐND thành phố đã ban hành nghị quyết về chính sách khen thưởng, hỗ trợ công tác dân số, trong đó có việc hỗ trợ 3 triệu đồng cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Đồng thời, thành phố cũng có các nghị quyết về hỗ trợ miễn học phí cho học sinh ở tất cả các cấp học.
Vào cuối tháng 5, UBND thành phố đã phê duyệt Đề án Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân TP HCM và một số giải pháp nhằm tăng tổng tỷ suất sinh giai đoạn 2025-2030. Các chính sách hướng đến hỗ trợ kinh phí khám sức khỏe tiền hôn nhân, tiêm vaccine phòng bệnh truyền nhiễm cho phụ nữ trước khi mang thai, khám sức khỏe định kỳ cho trẻ mầm non và học sinh các cấp, chăm sóc sức khỏe răng miệng cho học sinh tiểu học, và hỗ trợ kinh phí tiêm vaccine phòng các bệnh do HPV cho trẻ từ 11 đến 18 tuổi.
Ông Trung cho biết ngành dân số đang tập trung truyền thông về việc chung tay giải quyết vấn đề mức sinh thấp để đảm bảo sự phát triển bền vững của TP HCM, đồng thời kêu gọi mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con. Thành phố cũng triển khai nhiều mô hình truyền thông mới, bao gồm sáng tác ca khúc tuyên truyền, kịch bản truyền hình, game show truyền hình, trình chiếu trailer tuyên truyền trong rạp chiếu phim, và sử dụng các bảng led điện tử quảng cáo, màn hình tại trung tâm thương mại, thang máy khu căn hộ cao cấp, xe buýt và siêu thị để truyền tải thông điệp.
Sau sáp nhập, đội ngũ 19.392 cộng tác viên dân số tiếp tục quản lý địa bàn dân cư, cập nhật biến động dân số và tuyên truyền vận động người dân thực hiện tốt các chính sách dân số. Đội ngũ này sẽ thường xuyên được đào tạo, tập huấn để cập nhật kiến thức và thông tin về dân số.
Ngày Dân số Thế giới năm nay tập trung vào thông điệp “Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”. Lãnh đạo ngành dân số thành phố nhấn mạnh rằng trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày càng đề cao quyền tự quyết của cá nhân, việc cân bằng giữa quyền lựa chọn sinh con và trách nhiệm sinh con là một thách thức lớn nhưng cũng là yếu tố then chốt trong chiến lược dân số. Mục tiêu không phải là kiểm soát tỷ lệ sinh, mà là trao cho mỗi cá nhân thông tin đầy đủ, phương tiện thích hợp, chính sách hỗ trợ và môi trường an toàn để họ có thể tự do và có trách nhiệm quyết định số con, khoảng cách giữa các lần sinh và thời điểm sinh con.
Admin
Nguồn: VnExpress
