Nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí Ethology của National Geographic đã tiết lộ một khả năng phòng vệ đáng kinh ngạc của cá đuối điện: chúng có thể sử dụng cú sốc điện cực mạnh để xua đuổi cả những loài săn mồi đáng gờm như cá mập hổ và cá mập trắng. Mặc dù khả năng sử dụng “súng điện” để săn mồi của cá đuối điện đã được biết đến, đây là lần đầu tiên các nhà khoa học ghi nhận chúng dùng nó cho mục đích tự vệ.
Yannis Papastamatiou, nhà sinh thái học tại Đại học Quốc tế Florida, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, đánh giá cao hiệu quả của phương thức tự vệ độc đáo này.
Cá đuối điện phân bố rộng rãi ở các đại dương ôn đới và nhiệt đới trên toàn thế giới. Phần lớn chúng có chiều dài dưới một mét, nhưng một số loài, chẳng hạn như cá đuối điện Đại Tây Dương, có thể đạt tới 1,8 mét và nặng tới 90 kg. Những cá thể lớn nhất có khả năng tạo ra cú sốc điện lên đến hơn 200 volt, đủ sức quật ngã một người trưởng thành. Cơ quan hình thận nằm ở hai bên đầu cá đuối, khi được hệ thần kinh kích thích, sẽ giải phóng các ion mang điện tích, thường được sử dụng để làm tê liệt con mồi nhỏ.
Sự táo bạo của cá đuối điện còn thể hiện ở việc chúng không hề ngần ngại tiếp cận cả con người và cá mập lớn. Papastamatiou đã chứng kiến điều này lần đầu tiên vào năm 2018 khi nghiên cứu hành vi kiếm ăn của cá mập trắng lớn ngoài khơi đảo Guadalupe, Mexico. Ông và các đồng nghiệp đã gắn camera lên vây lưng của sáu con cá mập.
Trong một đoạn video, một con cá mập trắng lớn tiếp cận một con cá đuối điện Thái Bình Dương. Khi cá mập đến gần, cá đuối dường như uốn cong vây ngực, một động tác thường thấy khi chúng tấn công con mồi. Hành động này dường như đã khiến cá mập hoảng sợ và vội vã bơi lên. Điều thú vị là tất cả các loài cá mập đều sở hữu một hệ thống thụ cảm đặc biệt, cho phép chúng phát hiện ra các trường điện yếu do sinh vật sống tạo ra, khiến chúng đặc biệt nhạy cảm với điện. Đến năm 2024, một hướng dẫn viên lặn biển tên Ali Ansaar đã ghi lại một cảnh tượng tương tự ở Fuvahmulah, Maldives, giữa một con cá đuối điện vịnh và một con cá mập hổ.
Trong nghiên cứu gần đây, Papastamatiou và các đồng nghiệp đã xem xét lại các đoạn phim cũ, bao gồm cả một thí nghiệm được thực hiện vào cuối những năm 1990 trên cá đuối điện Thái Bình Dương ngoài khơi Palos Verdes, California, và tìm thấy nhiều ví dụ hơn về hành vi này. Để so sánh sự khác biệt giữa cú sốc dùng để săn mồi và để phòng vệ, nhóm nghiên cứu đã cho cá đuối Thái Bình Dương ăn cá tươi hoặc dùng gậy chọc vào lưng chúng. Kết quả cho thấy cá đuối tạo ra những cú sốc điện mạnh tương tự để đáp lại cả hai loại kích thích, nhưng cú sốc khi bị chọc vào lưng thường ngắn và nhanh hơn.
Tuy nhiên, nghiên cứu này mới chỉ tập trung vào cá đuối điện Thái Bình Dương và cá đuối điện vịnh. Các chuyên gia cho rằng cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định liệu tất cả các loài cá đuối điện có khả năng xua đuổi cá mập lớn hay không. Dave Ebert, một nhà khoa học chuyên về cá mập tại Đại học San Jose, cho rằng khả năng này có thể phụ thuộc vào kích thước của cá đuối. Những con cá đuối nhỏ hoặc chưa trưởng thành có thể không tạo ra đủ điện để xua đuổi cá mập, trong khi một cú sốc từ một con cá đuối lớn hơn có thể đủ để giúp chúng thoát khỏi hàm của kẻ săn mồi.
Nhóm nghiên cứu tin rằng phát hiện này không chỉ làm thay đổi hiểu biết của chúng ta về khả năng phòng vệ của cá đuối điện mà còn có thể giúp con người thiết kế các phương pháp hiệu quả hơn để ngăn cá mập đến gần.
Admin
Nguồn: VnExpress
