Tháng 7 vừa qua, cơ quan chức năng TP.HCM đã phát hiện nhiều cơ sở sản xuất ngâm hàng trăm kg hoa chuối vào dung dịch chứa hàn the và chất tẩy trắng, trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Hoa chuối bào, một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Việt, thường được dùng như rau ăn kèm, góp phần tăng thêm hương vị cho món ăn. Việc sử dụng hóa chất nhằm làm cho hoa chuối trở nên trắng, giòn và kéo dài thời gian bảo quản.
Vậy, những hóa chất này gây hại như thế nào cho sức khỏe người tiêu dùng?
Tác hại khôn lường của hàn the
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh từ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, giải thích rằng hàn the là muối natri của acid boric. Trong ngành thực phẩm, nó thường được sử dụng để duy trì độ tươi ngon, ngăn ngừa ôi thiu và tăng độ dẻo. Người sản xuất có thể thêm hàn the vào bánh đúc để làm bánh cứng hơn, hoặc vào bánh cuốn, bún để tăng độ dai.
Tuy nhiên, hàn the là một hóa chất độc hại, gây ra những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, đặc biệt là suy giảm trí tuệ. Vì lý do này, Việt Nam đã cấm hoàn toàn việc sử dụng hàn the trong sản xuất và chế biến thực phẩm. Mặc dù vậy, nhiều người kinh doanh vẫn lén lút sử dụng hàn the như một chất phụ gia để cải thiện độ dai ngon của món ăn.
Khi xâm nhập vào cơ thể, hàn the gây ra nhiều tác động tiêu cực, đặc biệt là đối với não bộ. Chất này có thể gây tổn thương tế bào thần kinh, dẫn đến các vấn đề về trí nhớ và phát triển trí tuệ, đặc biệt là ở trẻ em. Trong những trường hợp nghiêm trọng, hàn the có thể làm chậm sự phát triển thần kinh, gây ra tình trạng đần độn hoặc suy giảm nhận thức. Mặc dù tác hại có thể không biểu hiện ngay lập tức, nhưng sự tích tụ hàn the theo thời gian sẽ dẫn đến các vấn đề sức khỏe mãn tính.
Ngoài ra, hàn the còn gây ra rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ và chuyển hóa dinh dưỡng, đồng thời gây tổn hại cho gan và thận. Ngay cả với liều lượng thấp, hàn the cũng có thể gây ngộ độc cấp tính. Ở liều cao hơn, nó có thể dẫn đến tử vong. Các triệu chứng ngộ độc cấp tính thường xuất hiện sau 6-8 giờ, bao gồm buồn nôn, tiêu chảy, đau co cứng cơ, co giật, vật vã, suy thận, tim đập nhanh, sốc trụy mạch và da xanh tím.
Nguy cơ tiềm ẩn từ chất tẩy trắng thực phẩm
PGS.TS Trần Hồng Côn từ Khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, cho biết việc sử dụng các chất tẩy trắng không được cấp phép, hoặc sử dụng đúng hóa chất nhưng vượt quá ngưỡng cho phép, đều gây nguy hiểm. Hiện nay, phần lớn các chất tẩy trắng được sản xuất từ natri sunfit (Na2SO3) và các chất rẻ tiền khác. Đáng lo ngại là nhiều sản phẩm không có nhãn mác, bao bì hoặc không ghi rõ hạn sử dụng và liều lượng, gây ra nguy cơ lớn cho sức khỏe người tiêu dùng.
Ví dụ, hydro peroxyd (H2O2), hay còn gọi là oxy già, thường được sử dụng làm chất tẩy trắng cho lòng lợn để làm trắng và khử mùi hôi. Về mặt lý thuyết, H2O2 sẽ phân hủy hết sau khi được rửa sạch. Tuy nhiên, khi sử dụng trong thực phẩm, H2O2 có thể phản ứng với các chất khác trong món ăn, tạo ra các hợp chất mới có hại. Do đó, người tiêu dùng càng ăn nhiều thì nguy cơ tích tụ hóa chất và ngộ độc càng cao.
Tương tự, bún, phở thường được tẩy trắng bằng axit oxalic để có vẻ ngoài sáng bóng bất thường. Chất tinopal, có khả năng phát huỳnh quang, tạo hiệu ứng tán xạ trên bề mặt sản phẩm, cũng có thể được sử dụng. Các món ăn khác như măng trắng cũng có nguy cơ cao chứa chất tẩy trắng để duy trì màu sắc tươi mới và kéo dài thời gian bảo quản.
PGS.TS Trần Hồng Côn nhấn mạnh: “Việc sử dụng các loại hóa chất tẩy trắng có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính với các biểu hiện như nôn ói, chóng mặt, tiêu chảy… Về lâu dài, đây là nguyên nhân dẫn đến các bệnh mãn tính, trong đó có nguy cơ gây ung thư”.
Làm thế nào để phòng tránh?
Các chuyên gia khuyến cáo rằng cách tốt nhất để phòng ngừa là tránh sử dụng thực phẩm nghi ngờ chứa hóa chất độc hại. Tuy nhiên, điều này không dễ dàng vì nhiều món ăn phổ biến có thể chứa hóa chất mà người tiêu dùng khó nhận biết. Do đó, người tiêu dùng nên ưu tiên lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, từ các thương hiệu uy tín và có đầy đủ nhãn mác. Đồng thời, nên hạn chế mua các sản phẩm chế biến sẵn và thay vào đó, tự chuẩn bị các món ăn từ thực phẩm tươi sống để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Admin
Nguồn: VnExpress
