Tại Pháp, một quốc gia từng tự hào với tỷ lệ sinh cao so với các nước láng giềng châu Âu, quan điểm về việc sinh con đang dần thay đổi. Bettina Zourli, một nhà văn kiêm nhà hoạt động nữ quyền 31 tuổi, từ lâu đã xác định mình là “người dì sành điệu” thay vì một người mẹ. Lựa chọn này, dù vấp phải nhiều lời giải thích, ngày càng trở nên phổ biến.
Zourli chia sẻ: “Mọi người thường bảo tôi sẽ thay đổi ý định, vì thiên chức của phụ nữ là sinh con.” Trang Instagram của cô, @jeneveuxpasdenfant (“Tôi không muốn có con”), thu hút hơn 65.000 người theo dõi, phản ánh sự lan rộng của quan điểm này.
Tỷ lệ sinh tại Pháp đã giảm đáng kể. Từ mức 2,02 con trên mỗi phụ nữ vào năm 2010, con số này đã giảm xuống 1,62 vào năm ngoái, mức thấp nhất kể từ sau Thế chiến I. Một nghiên cứu của Viện Nhân khẩu học Quốc gia (INED) công bố ngày 9/7 cho thấy, 12,2% người Pháp cho biết không muốn có con, gấp đôi so với năm 2005. Đặc biệt, tỷ lệ này còn cao hơn ở thế hệ Gen Z (18-29 tuổi), với 15% nam giới và 13,3% phụ nữ không có ý định làm cha mẹ.
Sự thay đổi này cho thấy một sự chuyển biến trong thái độ đối với việc làm cha mẹ tại Pháp, làm suy yếu vị thế ngoại lệ về nhân khẩu học mà quốc gia này từng nắm giữ so với các nước châu Âu khác.
Zourli giải thích rằng việc không muốn có con đơn giản là một cảm giác tự nhiên, khó có thể diễn giải rõ ràng. “Tôi không có mong muốn đó,” cô nói. “Đó là một điều gì đó tự nhiên, không thể giải thích một cách lý trí.”
Theo nghiên cứu của INED, không có yếu tố cụ thể nào như giới tính, mức sống hay nghề nghiệp có thể giải thích tại sao ngày càng có nhiều người Pháp từ chối việc sinh con. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng “thái độ và quan điểm” ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quyết định này.
Giáo sư nhân khẩu học Didier Breton từ Đại học Strasbourg, cộng tác với INED, cho rằng sự thay đổi trong các chuẩn mực xã hội là yếu tố chính. Ông nói: “Hai mươi năm trước, việc công khai không muốn có con ít được chấp nhận hơn, đặc biệt là đối với phụ nữ. Ngày nay, việc bày tỏ mong muốn này trở nên dễ dàng hơn.”
Breton chỉ ra những lý do phổ biến bao gồm lo ngại về những thay đổi thể chất trong thai kỳ, từ chối trách nhiệm làm cha mẹ, và mong muốn duy trì sự tự do và độc lập cá nhân. Quyết định này không phải là một ý thích nhất thời mà là một lựa chọn định hình cuộc sống, như ưu tiên sự nghiệp, du lịch, hoặc đơn giản là không muốn lặp lại mô hình gia đình truyền thống.
Một cuộc khảo sát năm 2021 cho thấy 86% người không muốn có con ưu tiên “cuộc sống cá nhân, các mối quan hệ, bạn bè và du lịch”. 71% cảm thấy không phù hợp với vai trò làm cha mẹ. Đáng chú ý, có sự khác biệt lớn về giới tính: 45% phụ nữ trả lời “hoàn toàn không” so với 29% nam giới, và sự khác biệt này còn lớn hơn ở những người dưới 30 tuổi.
Nhà xã hội học người Pháp Charlotte Debest, tác giả cuốn sách “Họ sẽ chết già một mình với lũ mèo”, cho rằng bất bình đẳng giới là một yếu tố quan trọng trong quyết định của phụ nữ. “Sự phân chia công việc nhà không đồng đều khiến phụ nữ chủ động từ chối vai trò làm mẹ,” Debest giải thích. “Nhiều phụ nữ từ chối chấp nhận khuôn mẫu truyền thống về ‘người mẹ tốt’ vốn đã lỗi thời so với khát vọng của nhiều phụ nữ trẻ.”
Trong cuộc khảo sát năm 2021, 63% số người được hỏi cho biết bảo vệ môi trường là một lý do để không sinh con. Debest giải thích rằng điều này phản ánh cả nhận thức về sinh thái ngày càng tăng và xu hướng tìm kiếm một động cơ đạo đức cho việc không có con. “Sử dụng luận điểm về môi trường mang lại tính chính đáng về mặt xã hội cho những người chọn không sinh con,” bà nói. “Thay vì chỉ nói ‘Tôi không muốn có con’, đó là một cách để nói rằng bạn không sinh con vì lợi ích của chính trẻ con.”
Tỷ lệ sinh giảm liên tục đã khiến Tổng thống Emmanuel Macron kêu gọi “tái vũ trang nhân khẩu học” và đề xuất các cải cách để khuyến khích sinh con, mặc dù chúng vẫn chưa được thông qua thành luật.
Nghiên cứu của INED cũng chỉ ra rằng những người muốn có con có xu hướng xây dựng gia đình nhỏ hơn do các yếu tố kinh tế. Số con mong muốn ở phụ nữ dưới 30 tuổi đã giảm từ mức trung bình 2,5 vào năm 2005 xuống còn 1,9 vào năm 2024. “Chi phí sinh hoạt cao cùng với sự bất ổn về việc làm và nhà ở khiến nhiều người cảm thấy không thể nuôi thêm một đứa con nữa,” Debest nói.
Số người Pháp muốn có ba con đã giảm từ 26% năm 2005 xuống còn 15,5%. Breton nhận xét: “Chúng ta đang chứng kiến sự xói mòn của mô hình gia đình ba con, một mô hình từng được đánh giá cao ở Pháp,” và dự đoán rằng mô hình này “chắc chắn sẽ biến mất.”
Zourli thường xuyên nhận được tin nhắn trên Instagram từ các bà mẹ đang cân nhắc việc sinh con thứ hai và nhiều người cảm ơn cô vì đã giúp họ cảm thấy “bớt tội lỗi hơn”. Cô nói thêm: “Áp lực xã hội về việc có một gia đình hạt nhân với một cậu con trai, một cô con gái và cha mẹ dị tính vẫn còn mạnh mẽ. Tuy nhiên, mô hình này đang ngày càng bị nhiều người hoài nghi.”
Admin
Nguồn: VnExpress
