Câu chuyện về những người trẻ tuổi tại Hà Nội đang đối mặt với tình trạng mỡ máu cao do chế độ tập luyện và dinh dưỡng không hợp lý đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về sức khỏe. Trường hợp của Tuấn, một thanh niên 27 tuổi làm nghề bán hàng, là một ví dụ điển hình. Anh bất ngờ khi nhận kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số cholesterol vượt ngưỡng an toàn, ở mức trên 8 mmol/l (trong khi ngưỡng an toàn là dưới 5,1 mmol/l), và triglyceride – chỉ số phản ánh tình trạng bất thường của lipid máu – cao gấp rưỡi so với bình thường. “Bác sĩ nói tôi mới 27 tuổi mà mỡ máu như người 50”, Tuấn chia sẻ.
Trong một năm qua, Tuấn đã tập gym rất nghiêm túc với lịch trình 6 buổi mỗi tuần, bao gồm các bài tập tạ nặng, siết cơ, HIIT và cardio. Anh cũng sử dụng nhiều loại thực phẩm bổ sung như whey protein, BCAA, và thậm chí cả những loại bột không rõ nguồn gốc được quảng cáo là hàng xách tay.
Với quan niệm “ăn càng nhiều đạm càng tốt cho cơ bắp”, mỗi ngày Tuấn nạp tới 180-200g protein, gấp đôi so với nhu cầu thông thường. Chế độ ăn của anh rất giàu thịt đỏ, trứng và sữa béo. Sau vài tháng, cơ thể anh có phát triển hơn, nhưng đồng thời cũng bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, da nổi mụn và khó tập trung vào công việc.
Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe của Tuấn, giải thích: “Tuấn đã ăn quá nhiều protein từ động vật, sử dụng thực phẩm bổ sung không đúng cách, kết hợp với tập luyện quá tải mà không có thời gian phục hồi, dẫn đến rối loạn gan và hệ chuyển hóa. Chất béo tích tụ không được chuyển hóa tốt, gây ra rối loạn lipid máu”. Sau đó, bác sĩ Tân đã điều chỉnh chế độ ăn uống và kết hợp điều trị bằng thuốc cho Tuấn.
Trường hợp của Huân, 28 tuổi, cũng tương tự. Sau ba năm tập gym, anh đột ngột cảm thấy choáng váng và tim đập nhanh trong khi làm việc. Ban đầu anh nghĩ mình bị hạ đường huyết, nhưng tình trạng không cải thiện sau khi uống nước và nghỉ ngơi, buộc anh phải nhập viện. Kết quả xét nghiệm cho thấy Huân bị mỡ máu cao, men gan tăng và rối loạn nhịp tim do mất cân bằng điện giải. Tất cả những vấn đề này đều là hậu quả của việc bổ sung thực phẩm quá mức và chế độ tập luyện kiệt sức.
Huân thừa nhận đã sử dụng ít nhất 5 loại thực phẩm bổ sung, tập gym 2 lần mỗi ngày ngay cả khi mệt mỏi hoặc thiếu ngủ, và ăn rất nhiều thịt đỏ giàu protein. Hiện tại, anh phải ngừng tập luyện, uống thuốc điều trị và thay đổi hoàn toàn chế độ ăn uống, đồng thời giảm bớt các loại thực phẩm bổ sung.
Tập gym thường xuyên mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch, tăng khối cơ và hỗ trợ quá trình trao đổi chất. Tuy nhiên, nhiều người không chú trọng đến chế độ ăn uống cân bằng, dẫn đến việc tiêu thụ quá nhiều protein động vật, bổ sung quá nhiều thực phẩm chức năng hoặc ăn kiêng không đúng cách, làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL). Bác sĩ Tân cũng nhấn mạnh rằng stress do tập luyện quá sức cũng góp phần gây rối loạn lipid máu, đặc biệt là ở nam giới dưới 40 tuổi.
Nhiều sản phẩm tăng cân, tăng cơ chứa lượng chất béo và cholesterol cao, giúp người dùng tăng cân nhanh chóng nhưng lại vô tình làm tăng LDL và triglyceride trong máu. Việc sử dụng quá liều các sản phẩm này có thể gây quá tải cho gan và thận, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa lipid. Nguy hiểm hơn, một số sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể chứa steroid đồng hóa, làm thay đổi cấu trúc lipid máu, tăng LDL và thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch. Nhiều người chỉ tập trung vào việc bổ sung thực phẩm chức năng mà bỏ qua rau xanh, trái cây và chất xơ, làm giảm hiệu quả chuyển hóa chất béo.
Thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa hơn thịt trắng như thịt gà hoặc cá, và việc tiêu thụ thường xuyên có thể làm tăng nồng độ mỡ máu, dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Hải sản cũng chứa một lượng cholesterol đáng kể, do đó không nên ăn quá nhiều và thường xuyên. Một số loại dầu thực vật như dầu dừa và dầu cọ không chứa cholesterol nhưng lại giàu axit béo bão hòa, không tốt cho người mắc bệnh tim mạch.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thịt đỏ và mức đường huyết, insulin. Theo Clevelandclinic, thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể làm tăng mức cholesterol xấu, gây rối loạn mỡ máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một nghiên cứu trên Medical News Today cho thấy việc ăn 1,1 phần (170-210g) thịt đỏ mỗi ngày làm tăng 22% nguy cơ mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch. Những người ăn thịt trong cả ba bữa mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng đến 82%.
Mỡ máu cao ở người tập gym làm giảm hiệu quả tập luyện, cản trở lưu thông máu, giảm lượng oxy và dinh dưỡng đến cơ bắp, khiến cơ thể dễ mệt mỏi và phục hồi chậm hơn. Cholesterol xấu tích tụ lâu ngày làm hẹp mạch máu, làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, ngay cả khi bạn có một thân hình săn chắc.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng tập luyện rất quan trọng, có thể giúp giảm LDL-C (mỡ máu xấu) và tăng HDL-C (mỡ máu tốt), nhưng không phải cứ tập nhiều là tốt mà cần phải tập vừa phải và đúng cách. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng trạng thái đốt mỡ tốt nhất của cơ thể là khi nghỉ ngơi hoặc hoạt động nhẹ nhàng, không để nhịp tim liên tục tăng quá cao.
Khi tập luyện, nên kết hợp ba yếu tố: đốt năng lượng thông qua các bài cardio và chạy bộ; tăng cường sức mạnh cơ bắp thông qua các bài tập kháng lực; và rèn luyện sự dẻo dai, linh hoạt và sức bền của cơ thể thông qua các bài tập như yoga. Hoạt động thể chất từ 4-6 tiếng mỗi tuần là hợp lý. Việc ép bản thân hoạt động quá nhiều có thể gây mệt mỏi, stress và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Đối với những người bận rộn, việc tăng cường hoạt động thể chất có thể được thực hiện trong những khoảng thời gian ngắn vài lần mỗi ngày, ví dụ như đi bộ nhanh, đi xe đạp đi làm hoặc chơi một môn thể thao yêu thích.
Những người bị rối loạn mỡ máu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào. Người trên 50 tuổi không nên vận động quá mạnh, cần giữ cơ thể đủ nước trong khi tập luyện và mặc quần áo, giày tập thoải mái.
Admin
Nguồn: VnExpress
