Sóng sa thải trong lĩnh vực công nghệ gia tăng mạnh mẽ trong nửa đầu năm nay, khi hàng loạt “ông lớn” như Microsoft, Google, Meta, IBM và nhiều công ty khác như PwC, Chegg đồng loạt cắt giảm nhân sự.
Mặc dù trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là tác nhân chính do khả năng đảm nhiệm một phần công việc, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân sâu xa phức tạp hơn nhiều. Việc sa thải nhân viên diễn ra khi các tập đoàn công nghệ cần высвободить nguồn vốn để đầu tư mạnh mẽ vào AI, đồng thời tuyển dụng đội ngũ lao động mới có chuyên môn sâu về lĩnh vực này.
Microsoft là một trong những tâm điểm của làn sóng sa thải. Gã khổng lồ công nghệ này đã cho gần 6.000 nhân viên nghỉ việc vào tháng 5 và tiếp tục cắt giảm 9.000 nhân sự khác vào tháng 7. Ban lãnh đạo Microsoft không hề giấu giếm tham vọng chuyển đổi AI của công ty. CEO Satya Nadella từng chia sẻ, khoảng 20-30% số code trong kho lưu trữ và một số dự án của Microsoft đã được viết bằng AI. Thậm chí, các AI Agent còn có thể xem xét và kiểm tra code, và tỷ lệ sử dụng đang ngày càng tăng lên. Trong báo cáo tài chính hồi tháng 5, Microsoft cho biết đã chi 21,4 tỷ USD vốn trong quý I/2025, một phần lớn dành cho việc thuê các trung tâm dữ liệu, và công ty đang trên đà đẩy chi tiêu vốn lên 80 tỷ USD trong năm nay, phần lớn cho các mục tiêu liên quan đến AI.
Tương tự, Meta cũng đã sa thải 5% nhân viên, tương đương 4.000 người, vào đầu năm. CEO Mark Zuckerberg tái khẳng định kế hoạch đầu tư hơn 60 tỷ USD riêng trong năm 2025 vào trí tuệ nhân tạo, chủ yếu để xây dựng các trung tâm dữ liệu. Về lâu dài, Meta dự kiến sẽ chi “hàng trăm tỷ USD” cho hạ tầng AI. Zuckerberg cũng tiết lộ tham vọng lớn, đó là trong tương lai gần, có lẽ một nửa hoạt động phát triển phần mềm của Meta sẽ được thực hiện bởi AI thay vì con người, và con số này sẽ tiếp tục tăng lên. Một trong những mục tiêu lớn của Zuckerberg là phát triển “siêu trí tuệ nhân tạo” bằng cách chi hàng tỷ USD để thu hút nhân tài. Ông thậm chí sẵn sàng chi tới 14,3 tỷ USD để mua 49% cổ phần của Scale AI và lôi kéo nhà sáng lập Alexandr Wang về làm việc cho công ty.
IBM cũng không nằm ngoài xu hướng này khi cắt giảm khoảng 8.000 người ở bộ phận nhân sự và một số bộ phận khác, do AI có thể đảm nhiệm được các công việc hành chính thông thường. Tuy nhiên, công ty cũng đang tích cực tuyển dụng thêm kỹ sư và nhân viên bán hàng, cho thấy sự chuyển dịch sang các vị trí đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng ra quyết định phức tạp.
Google, dù không thực hiện các đợt điều chỉnh nhân sự quy mô lớn, vẫn tiến hành cắt giảm nhỏ lẻ ở từng bộ phận, như hàng trăm vị trí trong nhóm Android, Pixel và Chrome. Hãng cho biết việc tinh giản hoạt động và đầu tư vào AI là hai lý do chính. CEO Sundar Pichai cho biết 30% code mới tại Google được viết bằng AI, tăng từ 25% so với tháng 10/2024.
Ngay cả các công ty như PwC (công ty kiểm toán) và Chegg (công ty công nghệ giáo dục) cũng tham gia vào làn sóng này. PwC giảm 1.500 việc làm, còn Chegg giảm 22% lực lượng lao động. Scale AI, một công ty chuyên về “đội quân nhãn dán”, cũng sa thải 14% lực lượng lao động, tương đương 200 nhân viên chính thức.
Nhà phân tích Deedy Das của Menlo Ventures nhận định, việc sa thải không chỉ đơn thuần là do AI thay thế người lao động, mà còn do các công ty cần высвободить nguồn vốn để đầu tư vào AI. Nhà bình luận công nghệ Wes Roth cũng đồng tình, cho rằng vấn đề không phải là AI thay thế con người, mà là tái cấu trúc để có nguồn vốn tài trợ cho các sáng kiến AI. Cách tiếp cận của các công ty như Microsoft và Meta đang được phản ánh trên toàn ngành, với việc tinh giản các tầng quản lý và ưu tiên các vai trò kỹ thuật hơn là hành chính.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng việc sa thải nhân sự ồ ạt có thể gây ra những hậu quả khó lường trong tương lai. Alexandra Ebert, Giám đốc AI và dữ liệu tại công ty phân tích Mostly AI, cho rằng việc sa thải vì AI không chỉ thiển cận mà còn là một hoạt động kinh doanh tồi tệ, có thể khiến các công ty phải hối hận trong vòng 5 năm tới. Bà Ebert nhấn mạnh rằng AI rất hữu ích trong việc tăng tốc quy trình, giảm công việc lặp đi lặp lại và tiết kiệm thời gian, nhưng nó không thể tạo ra thế hệ sản phẩm và dịch vụ tiếp theo. Do đó, việc cắt giảm nhân sự có thể làm mất đi khả năng sáng tạo và đổi mới của công ty.
Theo học giả Mark Runco, AI chỉ “tạo ra sự sáng tạo nhân tạo”, tức là hỗ trợ người sáng tạo, chứ không thể thay thế họ. Doanh nghiệp nên yêu cầu các nhóm sử dụng AI để “giải phóng công việc”, nhưng đồng thời cũng tạo không gian mới để họ suy nghĩ và sáng tạo. Bà Ebert cũng cho rằng các dự đoán về AI hiện nay có thể đã bị thổi phồng, và việc dự đoán tương lai luôn là một việc khó khăn.
Liệu làn sóng sa thải này có thực sự mang lại hiệu quả như mong đợi, hay sẽ khiến các công ty công nghệ phải trả giá trong tương lai? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ, nhưng một điều chắc chắn là sự trỗi dậy của AI đang tạo ra những thay đổi sâu sắc trong thị trường lao động và cách thức vận hành của các doanh nghiệp.
Admin
Nguồn: VnExpress
