Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển công nghệ giao diện não – máy tính (BCI), cạnh tranh trực tiếp với các công ty hàng đầu của Mỹ. Một thử nghiệm lâm sàng gần đây đã chứng minh tiềm năng của công nghệ này trong việc hỗ trợ những người bị suy giảm khả năng giao tiếp.
Vào tháng 3 năm 2025, các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng, cấy một chip có kích thước tương đương đồng xu, được gọi là Beinao-1, vào não của năm bệnh nhân. Con chip này là một giao diện não-máy tính không dây. Một bệnh nhân 67 tuổi mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS), còn gọi là bệnh Lou Gehrig, đã có thể chuyển suy nghĩ thành văn bản hiển thị trên màn hình máy tính nhờ chip não này tại một bệnh viện ở Bắc Kinh.
Luo Minmin, Giám đốc Viện Nghiên cứu Não Trung Quốc (CIBR), đồng thời là nhà khoa học chính của dự án, nhấn mạnh nhu cầu lớn đối với công nghệ BCI. Công nghệ này đang cho thấy độ chính xác cao trong việc giải mã tín hiệu não và chuyển đổi chúng thành văn bản hoặc điều khiển máy móc.
Nhóm nghiên cứu của Luo có kế hoạch đẩy nhanh các thử nghiệm trên người, dự kiến cấy chip cho 50-100 bệnh nhân trong năm tới. Tính đến tháng 5 năm 2025, tổng cộng đã có 5 bệnh nhân được cấy chip Beinao-1, ngang bằng với số lượng bệnh nhân được cấy chip từ công ty Neuralink của Elon Musk. Một công ty khác của Mỹ, Synchron, với các nhà đầu tư như Jeff Bezos và Bill Gates, đã thử nghiệm trên 10 bệnh nhân, trong đó 6 người ở Mỹ và 4 người ở Australia. Theo công ty nghiên cứu thị trường Precedence Research, thị trường công nghệ chip não trị giá khoảng 2,6 tỷ USD vào năm ngoái và dự kiến sẽ tăng lên 12,4 tỷ USD vào năm 2034.
CIBR được thành lập vào năm 2018 bởi chính quyền Bắc Kinh và một số trường đại học địa phương, khoảng hai năm sau khi Elon Musk thành lập Neuralink. Năm 2023, CIBR ra mắt công ty tư nhân NeuCyber NeuroTech, tập trung vào các sản phẩm công nghệ não như Beinao-1. Thử nghiệm hồi tháng 3 vừa qua là thử nghiệm thứ ba của chip Beinao-1 trên người, đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới một BCI không dây được cấy ghép bán xâm lấn vào não người. Chip não của NeuCyber có khả năng thu thập đủ thông tin thông qua màng cứng để giải mã từ ngữ cụ thể.
Trong khi đó, phần lớn các công ty Mỹ sử dụng phương pháp xâm lấn hơn để đặt chip bên trong màng cứng, lớp mô bảo vệ não và tủy sống, nhằm thu được tín hiệu tốt hơn. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi phẫu thuật phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn.
Công nghệ BCI bắt đầu phát triển từ những năm 1970 tại Mỹ. Synchron, có trụ sở tại New York, là công ty đầu tiên thử nghiệm trên người vào tháng 7 năm 2021. Ba năm sau, một hệ thống BCI mới được phát triển tại Trung tâm Y tế thuộc Đại học California, Davis, có khả năng dịch tín hiệu não của bệnh nhân ALS thành lời nói với độ chính xác lên tới 97%. Cùng năm đó, Neuralink của Musk hoàn thành thử nghiệm trên người đầu tiên, cho phép người tham gia điều khiển chuột máy tính thông qua cấy ghép não.
Trung Quốc bắt đầu nghiên cứu công nghệ não từ những năm 1990, nhưng đang có những bước tiến nhanh chóng. Năm 2014, nước này đã giới thiệu dự án quốc gia về công nghệ não, thể hiện tham vọng cạnh tranh với Mỹ và châu Âu.
Maximilian Riesenhuber, giáo sư khoa học thần kinh tại Đại học Georgetown, nhận xét rằng các hệ thống BCI không xâm lấn của các nhà nghiên cứu Trung Quốc có độ phức tạp tương đương với các sản phẩm của Mỹ và Anh. Luo Minmin thừa nhận rằng Mỹ đang dẫn đầu trong cả công nghệ não xâm lấn và không xâm lấn. Tuy nhiên, việc so sánh trực tiếp giữa chip Beinao-1 và Neuralink có thể không hoàn toàn chính xác, bởi hai hệ thống này khác nhau về vị trí cấy ghép, loại tín hiệu não được ghi lại và phương pháp truyền dữ liệu. Chip của Trung Quốc ghi lại phạm vi rộng hơn của các khu vực não, nhưng có độ chính xác thấp hơn cho mỗi neuron.
Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ BCI ở Trung Quốc cho thấy tiềm năng to lớn của lĩnh vực này trong tương lai, hứa hẹn mang lại những giải pháp đột phá cho những người gặp khó khăn trong giao tiếp và vận động.
Admin
Nguồn: VnExpress
