Thực hiện theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ từng bước hạn chế phương tiện giao thông chạy bằng xăng, bắt đầu với việc cấm xe máy xăng hoạt động trong vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Lộ trình mở rộng phạm vi cấm sẽ tiếp tục vào năm 2028 tới vành đai 2 và năm 2030 tới vành đai 3, đồng thời hạn chế cả ô tô chạy xăng dầu.
Trước xu hướng này, việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện trở nên cấp thiết. Điều này thúc đẩy nhu cầu xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho phương tiện chạy điện và hạ tầng hỗ trợ.
Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Việt Nam hiện đã ban hành 21 tiêu chuẩn và 12 quy chuẩn áp dụng cho xe máy và mô tô điện. Bên cạnh đó, 12 tiêu chuẩn liên quan đến trạm sạc, trụ sạc và các thiết bị liên quan cũng đã được ban hành, cùng với 20 tiêu chuẩn khác đang trong quá trình xây dựng và dự kiến sẽ được ban hành vào năm 2025.
Cần phân biệt rõ giữa tiêu chuẩn và quy chuẩn. Tiêu chuẩn là những khuyến nghị áp dụng một cách tự nguyện, trong khi quy chuẩn là những quy định bắt buộc phải tuân thủ theo yêu cầu của pháp luật. Cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và kỹ thuật của sản phẩm, dịch vụ.
Các tiêu chuẩn dành cho mô tô, xe máy điện được phân loại thành ba nhóm chính: tiêu chuẩn về an toàn, tiêu chuẩn về thử nghiệm pin và ắc quy, và tiêu chuẩn về các thiết bị điện trên xe.
Nhóm tiêu chuẩn an toàn bao gồm 9 tiêu chuẩn, tập trung vào các yếu tố như an toàn khi xe va chạm vào cột, các đặc tính kỹ thuật an toàn liên quan đến vận hành, điện, hệ thống tích điện nạp lại, yêu cầu về đầu nối và bộ nối dẫn điện với nguồn điện bên ngoài, mức tiêu thụ năng lượng và các đặc tính khi xe vận hành trên đường.
Đối với pin và ắc quy, việc thử nghiệm phải tuân theo các tiêu chuẩn khác nhau, tùy thuộc vào công suất của hệ thống (xe hybrid và xe điện nhiên liệu), thiết bị năng lượng cao (xe điện và xe hybrid cắm sạc), cùng các yêu cầu kỹ thuật về đặc tính an toàn. Các hệ thống ắc quy cũng phải đáp ứng các yêu cầu thử nghiệm riêng biệt. Ngoài ra, còn có các tiêu chuẩn về đặc tính và yêu cầu an toàn của hệ thống pin.
Các thiết bị điện trên xe phải đáp ứng các tiêu chuẩn về chuyển mạch điện/điện tử (bao gồm rơle, đèn chớp, thiết bị điện tử), tiêu chuẩn về hệ thống dẫn động điện, hiệu suất năng lượng của hệ thống phanh, và hiệu suất năng lượng khi sử dụng băng thử kiểu động cơ.
Các quy chuẩn hiện hành chủ yếu tập trung vào an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường cho xe điện, cũng như các linh kiện quan trọng như đèn chiếu sáng, gương chiếu hậu, khung xe, vành xe, lốp, động cơ và ắc quy.
Đối với hạ tầng trạm sạc, Việt Nam đã có các tiêu chuẩn về cáp sạc, thiết bị điều khiển và bảo vệ cáp đầu vào cho xe điện, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp, hệ thống lắp đặt điện hạ áp và hệ thống trạm sạc có dây. Dự kiến trong năm 2025, sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới liên quan đến phích cắm, ổ cắm, đầu nối và ổ nối vào xe điện, hệ thống truyền năng lượng không dây, và một số tiêu chuẩn mới cho hệ thống sạc điện có dây.
Trong một buổi làm việc gần đây với Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn không chỉ là khuôn khổ kỹ thuật mà còn là công cụ định hướng sự phát triển của công nghệ, sản phẩm và thị trường.
Bộ trưởng Hùng ví tiêu chuẩn như một công cụ dẫn đường, chỉ rõ: “Quốc gia muốn đạt được mục tiêu gì thì phải sử dụng tiêu chuẩn để dẫn dắt tới đó. Tiêu chuẩn là ‘đỉnh’, là mục tiêu cần hướng tới, và cần dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế để ban hành. Trong khi đó, quy chuẩn là ‘sàn’, cần được xây dựng dựa trên thực tiễn của Việt Nam”.
Theo Luật Giao thông đường bộ năm 2008, mô tô điện được định nghĩa là xe cơ giới hai bánh có công suất động cơ điện lớn hơn 4 kW và tốc độ thiết kế lớn hơn 50 km/h. Xe máy điện là loại xe có công suất động cơ điện không lớn hơn 4 kW và tốc độ thiết kế không vượt quá 50 km/h.
Admin
Nguồn: VnExpress
