Quốc hội Ukraine vừa thông qua một dự luật gây tranh cãi, trao quyền kiểm soát lớn hơn cho Tổng công tố, người do Tổng thống bổ nhiệm, đối với Cục Phòng chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố Chống tham nhũng Chuyên biệt (SAPO). Tổng thống Volodymyr Zelensky đã ký phê chuẩn dự luật này.
Theo đó, Tổng công tố sẽ có quyền lực đáng kể đối với hai cơ quan chủ chốt trong cuộc chiến chống tham nhũng: NABU, cơ quan điều tra các vụ tham nhũng trong chính phủ, và SAPO, cơ quan truy tố các hành vi tham nhũng.
Quyết định này đã làm dấy lên làn sóng phản đối mạnh mẽ. Nhiều người chỉ trích cho rằng luật mới sẽ tập trung quyền lực vào tay Tổng thống, tạo điều kiện cho chính phủ can thiệp vào các cuộc điều tra tham nhũng quy mô lớn. Hàng trăm người dân đã xuống đường biểu tình tại trung tâm Kiev, thể hiện sự bất bình hiếm thấy kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra vào năm 2022. Họ hô vang khẩu hiệu yêu cầu phủ quyết luật.
Anastasia, một nhà thiết kế game 26 tuổi, bày tỏ sự bất bình: “Nó được thông qua quá nhanh chóng. Rõ ràng đây là một hành động có chủ đích.”
Trung tâm Hành động Chống tham nhũng, một tổ chức phi chính phủ, cảnh báo rằng luật này sẽ vô hiệu hóa các cơ quan chống tham nhũng, vì Tổng công tố do Tổng thống Zelensky bổ nhiệm có thể “ngăn chặn mọi cuộc điều tra nhắm vào bạn bè của Tổng thống”.
NABU được thành lập vào năm 2015, trong bối cảnh Ukraine nỗ lực xích lại gần Liên minh châu Âu (EU) sau cuộc cách mạng năm 2014. Cơ quan này đã phát hiện ra nhiều vụ tham nhũng lớn, thậm chí liên quan đến các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Zelensky.
Những người phản đối lo ngại rằng Ukraine đang đi ngược lại tiến trình dân chủ hóa kéo dài cả thập kỷ. Trong những năm gần đây, Ukraine đã thể hiện sự kiên quyết trong cuộc chiến chống tham nhũng, một yếu tố then chốt để gia nhập EU và để trấn an các đồng minh phương Tây đang viện trợ cho nước này.
Liên minh châu Âu (EU) đã lên tiếng chỉ trích luật mới, gọi đây là “một bước thụt lùi nghiêm trọng”. Ủy viên phụ trách mở rộng EU, bà Marta Kos, nhấn mạnh rằng các thể chế chống tham nhũng độc lập là “thiết yếu đối với con đường gia nhập EU của Ukraine”.
Chủ tịch ủy ban chống tham nhũng của quốc hội Ukraine, bà Anastasia Radina, cho rằng luật mới đi ngược lại mục tiêu gia nhập EU của đất nước. Cựu ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba, người đã từ chức vào năm 2024, gọi đây là “một ngày tồi tệ đối với Ukraine”.
Về phần mình, Tổng thống Zelensky khẳng định rằng NABU và SAPO sẽ “tiếp tục hoạt động” bất chấp những thay đổi. Ông nhấn mạnh rằng cơ cấu chống tham nhũng của Ukraine cần phải được “loại bỏ ảnh hưởng từ Nga”. Ông nói: “Tổng công tố quyết tâm đảm bảo rằng mọi hành vi phạm tội ở Ukraine đều sẽ bị trừng phạt.”
Trước đó, vào ngày 21/7, lực lượng thực thi pháp luật Ukraine đã đột kích trụ sở của NABU và bắt giữ một nhân viên với cáo buộc làm gián điệp cho Nga. Chi nhánh Ukraine của Tổ chức Minh bạch Quốc tế đã lên án cuộc đột kích này, cho rằng đây là “nỗ lực của chính quyền nhằm phá hoại tính độc lập của các thể chế chống tham nhũng”.
Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp Ukraine ở vị trí 105 trên 180 quốc gia trong “chỉ số nhận thức tham nhũng” năm 2024, một bước tiến đáng kể so với vị trí 144 vào năm 2013. Sự thay đổi này cho thấy những nỗ lực chống tham nhũng đã đạt được một số thành công nhất định, tuy nhiên, những diễn biến gần đây đang làm dấy lên lo ngại về tương lai của cuộc chiến này.
Admin
Nguồn: VnExpress
