Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn. Bệnh được chia thành hai loại chính, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết não, mỗi loại đòi hỏi phương pháp điều trị khác nhau.
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn, thường là do sự tích tụ mảng bám chất béo, ngăn cản máu lưu thông. Quá trình này dẫn đến hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn và làm gián đoạn nguồn cung cấp máu lên não.
Ngược lại, đột quỵ do xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào hoặc xung quanh não. Tình trạng này có thể dẫn đến sưng não và trong một số trường hợp, cần phải can thiệp phẫu thuật. Đột quỵ xuất huyết thường gặp ở những người có tiền sử cao huyết áp.
Mặc dù liên quan đến các yếu tố nguy cơ tim mạch, đột quỵ thực chất là một bệnh lý của não. Bệnh xảy ra do tắc nghẽn hoặc vỡ các mạch máu trong não, khác biệt hoàn toàn so với nhồi máu cơ tim, là tình trạng tắc nghẽn dòng máu đến tim.
Đột quỵ có thể phòng ngừa được bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Các yếu tố nguy cơ phổ biến nhất bao gồm tăng huyết áp, hút thuốc lá, cholesterol cao, béo phì, tiểu đường và chấn thương đầu. Thay đổi lối sống, chẳng hạn như tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn uống lành mạnh, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Hạn chế hoặc loại bỏ các yếu tố khác như uống rượu và căng thẳng cũng có thể mang lại lợi ích.
Yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò nhất định trong nguy cơ đột quỵ. Các rối loạn gene đơn lẻ, chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm, có thể làm tăng nguy cơ. Ngoài ra, các yếu tố di truyền khác như cao huyết áp và bệnh tim mạch có thể gián tiếp làm tăng khả năng bị đột quỵ. Lối sống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ này, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố di truyền.
Nhận biết sớm các triệu chứng đột quỵ là rất quan trọng. Phương pháp FAST là một công cụ hữu ích để phát hiện nhanh chóng các dấu hiệu: Face (khuôn mặt): Khuôn mặt bị xệ hoặc méo; Arm (tay): Tay bị tê hoặc yếu; Speech (lời nói): Khó nói hoặc nói lắp; Time (thời gian): Gọi cấp cứu ngay lập tức. Các triệu chứng khác có thể bao gồm tê hoặc yếu ở mặt, tay, chân hoặc một bên cơ thể; lú lẫn hoặc khó hiểu lời nói; khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt; chóng mặt, mất thăng bằng và khả năng phối hợp; đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân.
Đột quỵ có thể điều trị được nếu được can thiệp kịp thời. Các phương pháp điều trị khẩn cấp bao gồm tiêm thuốc làm tan cục máu đông, phẫu thuật loại bỏ cục máu đông bằng phương pháp xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật truyền thống. Thời gian là yếu tố then chốt, vì khả năng phục hồi giảm đi khi các triệu chứng kéo dài.
Mặc dù tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng, nhưng đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Người trẻ cũng có nguy cơ mắc bệnh do các yếu tố như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, rối loạn lipid máu và hút thuốc lá.
Ngay cả đột quỵ nhẹ, hay còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), cũng cần được xem xét nghiêm túc. TIA có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cho một cơn đột quỵ lớn hơn. Bất kỳ triệu chứng nào của đột quỵ, dù thoáng qua hay kéo dài, đều cần được theo dõi và điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Admin
Nguồn: VnExpress
