Trong căn nhà nhỏ ở xã Đông Thành, không khí rộn ràng hẳn lên trong hai tuần qua. Ông Trịnh Văn Lai, 63 tuổi, cùng gia đình đang đón tiếp những người thân đến chia sẻ niềm vui lớn: tìm thấy mộ phần của liệt sĩ Trịnh Văn Hai, người anh trai đã hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ông Lai xúc động nói: “Không có niềm vui nào lớn hơn lúc này. Tâm nguyện cuối đời của mẹ tôi sắp thành hiện thực rồi.”
Liệt sĩ Trịnh Văn Hai sinh năm 1952, xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo có sáu người con ở thôn Thành Sơn, xã Thành Lộc, huyện Hậu Lộc (cũ). Mùa xuân năm 1970, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, chàng trai trẻ Trịnh Văn Hai hăng hái lên đường nhập ngũ, cùng bao thanh niên khác của làng.
Theo lời kể của bà Trịnh Thị Mệch, chị gái liệt sĩ Hai, em trai bà đã khai gian thêm một tuổi để đủ điều kiện tòng quân khi chưa đủ tuổi. Bà Mệch nhớ lại: “Nó còn trẻ người non dạ lắm. Thấy anh con bác họ được đi bộ đội, cậu Hai nhà tôi thích lắm, đòi đi bằng được.”
Để vượt qua vòng khám tuyển, chàng trai Trịnh Văn Hai còn phải độn thêm dép cao su, bỏ sỏi vào túi áo, túi quần để tăng cân nặng.
Kể từ ngày nhập ngũ, gia đình không nhận được bất kỳ tin tức nào về ông Hai, chỉ biết rằng ông đang chiến đấu ở chiến trường miền Nam. Đến mùa hè năm 1971, gia đình bàng hoàng nhận được giấy báo tử, nhưng không có thông tin cụ thể về nơi hy sinh và an táng.
Sau ngày đất nước thống nhất, gia đình đã nhiều lần tổ chức tìm kiếm mộ liệt sĩ Hai, nhưng đều không có kết quả. Gia đình từng nghĩ rằng ông Hai hy sinh ở mặt trận Đường 9 Nam Lào, tỉnh Quảng Trị, nên tập trung tìm kiếm theo hướng này.
Sự hy sinh của con trai là nỗi day dứt khôn nguôi trong lòng bà Lại Thị Chòng. Trước khi qua đời vào năm 1982, bà đã dặn dò ông Lai và các con: “Sau này có điều kiện, nhất định phải tìm được thằng Hai về cho mẹ…” Do hoàn cảnh khó khăn, di nguyện của bà Chòng vẫn chưa thể thực hiện được.
Bước ngoặt đến vào cuối tháng 5/2025, khi gia đình ông Lai nhận được thông báo từ công an xã về việc thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Hai người thân trực hệ của liệt sĩ Hai đã được lấy mẫu, cùng với thông tin từ dữ liệu dân cư quốc gia.
Hơn một tháng sau, cơ quan chức năng xác định được mộ phần của liệt sĩ Trịnh Văn Hai đang an táng tại nghĩa trang Đức Cơ, tỉnh Gia Lai. Ông Lai nghẹn ngào: “Hôm biết tin, cả gia đình tôi òa khóc vì hạnh phúc. Cuối cùng chúng tôi đã có thể thực hiện lời trăng trối của mẹ.”
Mặc dù đã biết nơi an nghỉ của liệt sĩ Hai, nhưng do điều kiện chưa cho phép, gia đình ông Lai chưa thể vào Gia Lai thắp hương. Ông cho biết gia đình đã họp bàn và thống nhất sẽ đề xuất cơ quan chức năng hỗ trợ để đưa hài cốt liệt sĩ Hai về quê hương.
Liệt sĩ Trịnh Văn Hai là một trong hai trường hợp ở Thanh Hóa được xác định danh tính nhờ giám định ADN do Công an tỉnh Thanh Hóa chủ trì. Trường hợp còn lại là liệt sĩ Trịnh Quang Lâm, sinh năm 1952, quê ở xã Nga An.
Tại Hội nghị cao điểm thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính và thông báo kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ ngày 26/7, Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết tỉnh có hơn 37.000 liệt sĩ chưa xác định được thông tin, trong đó có trên 10.000 liệt sĩ không còn thân nhân để lấy mẫu, khoảng 27.000 liệt sĩ với hơn 36.000 thân nhân có thể thu nhận mẫu ADN.
Từ giữa tháng 5 đến nay, Công an tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức hai đợt cao điểm thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Đến nay, đã có gần 37.500 mẫu ADN được lấy để chờ phân tích.
Trên cả nước, hiện có hơn 330.000 liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Để xác định danh tính bằng phương pháp ADN, cần thu thập tối thiểu hai mẫu của thân nhân, tương đương hơn 660.000 mẫu ADN. Sau một năm triển khai, các đơn vị đã thu thập được hơn 284.000 mẫu của thân nhân liệt sĩ. Đến hết ngày 20/7, Bộ Công an đã hoàn thành phân tích 11.138 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ, qua đó xác định danh tính của 16 liệt sĩ.
Admin
Nguồn: VnExpress
