Cụm đền Ta Muen, một quần thể kiến trúc Khmer cổ kính, bao gồm ba ngôi đền chính: Ta Muen Thom, Ta Muen Toch và Ta Kwai. Trong đó, Ta Muen Thom là ngôi đền lớn nhất và đóng vai trò trung tâm.
Tuy nhiên, khu vực này từng là điểm nóng căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan. Vào ngày 24/7, giao tranh đã nổ ra sau khi quân đội Campuchia cáo buộc binh sĩ Thái Lan xâm phạm thỏa thuận, tiến vào khu vực đền và dựng hàng rào dây thép gai, gây cản trở du khách.
**Đền Ta Muen Thom**
Đền Prasat Ta Muen Thom, còn được biết đến với tên gọi Ta Muen Thom theo tiếng Thái, được xây dựng dưới thời vua Udayadityavarman II (1050-1066) và là nơi thờ thần Shiva. Ngôi đền nằm sâu trong khu rừng núi thuộc tỉnh Surin của Thái Lan, là một phần của tuyến đền cổ kết nối Angkor (Campuchia) với Phimai (Thái Lan). Campuchia khẳng định chủ quyền dựa trên biên giới thời Đế quốc Khmer, trong khi Thái Lan lại cho rằng đền nằm trên lãnh thổ của mình.
Được xây dựng từ đá ong và sa thạch, đền có bố cục hình chữ nhật và hướng về phía nam, một đặc điểm hiếm thấy trong kiến trúc Khmer (thường hướng về phía đông). Bên trong khuôn viên, du khách có thể chiêm ngưỡng tượng thần bò Nandi và một khối đá tự nhiên tượng trưng cho linga, biểu tượng của sinh lực sáng tạo của thần Shiva. Hệ thống dẫn nước thiêng từ linga ra ngoài phục vụ các nghi lễ cho thấy đây từng là một trung tâm tôn giáo quan trọng của khu vực. Các khu nhà phụ và nơi nghỉ chân cho người hành hương càng khẳng định vai trò này.
**Đền Ta Muen Toch**
Nằm cách Ta Muen Thom khoảng 300 mét, Ta Muen Toch là điểm dừng chân thứ hai trong cụm ba ngôi đền Khmer cổ nằm sát biên giới Thái Lan – Campuchia. So với đền chính, Ta Muen Toch có quy mô nhỏ hơn và kiến trúc đơn giản hơn, được xây dựng bằng đá sa thạch. Tương tự Ta Muen Thom, ngôi đền này cũng quay mặt về hướng nam, một đặc điểm thường thấy ở các công trình tôn giáo Khmer cổ, thể hiện sự kết nối tâm linh với vùng đất Angkor thiêng liêng.
Ta Muen Toch mang vẻ đẹp cổ kính với những bức tường đá phủ rêu phong và không gian tĩnh lặng, tạo cảm giác như lạc vào một thế giới bị lãng quên. Du khách thường dừng chân tại đây để chiêm ngưỡng những đường nét chạm khắc trên đá trước khi tiếp tục khám phá đền Ta Muen Thom gần đó.
**Đền Ta Kwai**
Cách cụm đền Ta Muen Toch khoảng 10 km về phía đông nam, đền Ta Kwai nằm sát đường biên giới Thái Lan – Campuchia. Không còn nguyên vẹn như các ngôi đền lớn khác, Ta Kwai hiện chỉ còn lại một vài bức tường đá và nền móng ẩn mình giữa rừng cây.
Sự hoang sơ và biệt lập này lại là điểm thu hút những du khách ưa khám phá và đam mê khảo cổ. Đền từng là một phần của hệ thống các công trình tôn giáo dọc theo tuyến đường hành hương nối liền Angkor với vùng đông bắc Thái Lan. Do nằm trong khu vực quân sự, việc tiếp cận Ta Kwai có phần khó khăn, nhưng điều đó lại làm tăng thêm sự hấp dẫn đối với những ai tìm kiếm trải nghiệm độc đáo.
Theo tờ The Nation, cụm đền Ta Muen là một “vùng đất bị thời gian lãng quên”, ẩn mình giữa núi rừng hoang sơ. Đến đây, du khách không chỉ được tham quan di tích lịch sử mà còn có cơ hội khám phá chiều sâu văn hóa bản địa. Số liệu thống kê vào tháng 6/2025 cho thấy mỗi ngày có khoảng 7.000 lượt khách từ cả hai phía Thái Lan và Campuchia đến tham quan cụm đền Ta Muen Thom và Ta Kwai.
**Đền Preah Vihear**
Cách đền Ta Muen Thom khoảng 110 km, Preah Vihear là một ngôi đền Hindu có niên đại từ thế kỷ 11, nằm trên đỉnh dãy Dangrek ở độ cao 525 mét. Ngôi đền có chiều dài 800 mét theo trục bắc – nam, với phần đền thượng cao hơn đền hạ 120 mét. Vị trí đỉnh đền là một vách đá dựng đứng, từ đó có thể nhìn bao quát toàn bộ vùng đồng bằng Campuchia. Mặc dù bị hư hại khoảng 40% do thời gian, những bức điêu khắc sa thạch còn lại vẫn thể hiện trình độ chế tác tinh xảo của người Khmer cổ.
Với giá trị lịch sử và kiến trúc đặc biệt, Preah Vihear được mệnh danh là “vua của những ngôi đền trên núi” và từng được Lonely Planet xếp vào danh sách “10 điểm đến không thể bỏ qua khi tới Campuchia”. Mỗi năm, đền đón hàng trăm nghìn lượt khách tham quan.
Năm 1962, Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) tuyên bố ngôi đền và toàn bộ khu vực đỉnh núi Dangrek thuộc chủ quyền của Campuchia. Tuy nhiên, lối vào thuận tiện nhất lại nằm trong Vườn quốc gia Khao Phra Viharn của Thái Lan. Du khách thường tiếp cận đền từ phía Thái Lan do địa hình bằng phẳng, trong khi đường từ Campuchia hiểm trở và khó đi hơn.
Sau năm 1998, khi Campuchia giành lại quyền kiểm soát khu vực từ quân Khmer Đỏ, hai nước đã phối hợp phát triển du lịch. Du khách từ Thái Lan có thể vào đền mà không cần visa, chỉ cần mua vé phía Campuchia, trong khi Thái Lan thu phí vào cửa vườn quốc gia.
Mối quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng từ năm 2008, khi UNESCO công nhận Preah Vihear là di sản thế giới. Tranh chấp chủ quyền leo thang thành xung đột vũ trang, gây ra nhiều thương vong. Đến năm 2013, ICJ tiếp tục ra phán quyết khẳng định Campuchia có chủ quyền đối với toàn bộ khu vực đền, nhưng Thái Lan không chấp nhận và đề xuất đàm phán song phương. Ngôi đền Preah Vihear, với lịch sử hơn 1.000 năm, từng là điểm nóng của những cuộc đụng độ dữ dội nhất giữa hai quốc gia. Tuy nhiên, những xung đột gần đây chủ yếu tập trung quanh khu vực Ta Muen Thom.
Cả cụm đền Ta Muen và đền Preah Vihear, những di sản lịch sử văn hóa, đã trở thành biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và công cụ chính trị, khiến tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Admin
Nguồn: VnExpress
