Báo cáo Đổi mới Sáng tạo và Đầu tư Công nghệ Việt Nam, do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) cùng các đối tác thực hiện, đã đưa ra những dự báo đầy triển vọng về giai đoạn tăng trưởng mới của Việt Nam. Báo cáo nhấn mạnh vai trò trung tâm của đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ trong việc kiến tạo tương lai quốc gia, đưa Việt Nam từ một thị trường mới nổi trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư công nghệ.
Báo cáo xác định một số ngành nghề tiềm năng, trong đó nổi bật là lĩnh vực năng lượng. Theo NIC, nhu cầu điện của Việt Nam dự kiến tăng mạnh từ 290 TWh năm 2024 lên 471 TWh vào năm 2030, với chỉ số CARG đạt 8,4%. Đến năm 2050, con số này có thể đạt 1.116 TWh, gần gấp 4 lần so với hiện tại. Đáng chú ý, tỷ trọng năng lượng tái tạo dự kiến tăng từ 26,7% hiện nay lên hơn 61% vào năm 2050, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này.
Nhu cầu điện gia tăng tỷ lệ thuận với tăng trưởng GDP ổn định, được thúc đẩy bởi các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng. Xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu về Việt Nam cũng kéo theo nhu cầu điện năng lớn hơn để đáp ứng việc mở rộng sản xuất. Trong bối cảnh đó, năng lượng xanh và năng lượng tái tạo được NIC đánh giá là thị trường đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp.
Sự phát triển của năng lượng xanh sẽ được thúc đẩy bởi cơ chế hợp đồng mua bán điện trực tiếp (Direct/Corporate PPA). Cơ chế này cho phép triển khai nhanh chóng các dự án năng lượng tái tạo thông qua việc bán điện trực tiếp cho các khách hàng lớn. Báo cáo nhận định đây là yếu tố then chốt giúp ngành năng lượng Việt Nam chuyển đổi sang thị trường tự do, tạo điều kiện cho người tiêu dùng tiếp cận trực tiếp nguồn năng lượng.
Cùng với năng lượng tái tạo, công nghệ xanh (bao gồm xe điện, tín chỉ carbon, và hệ thống lưu trữ năng lượng) cũng được dự báo sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, nhờ cam kết Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam và nhận thức ngày càng cao về bảo vệ môi trường trong cộng đồng doanh nghiệp.
Trí tuệ nhân tạo (AI) theo ngành dọc được xem là một lĩnh vực tiềm năng khác, có khả năng đóng góp tới 130 tỷ USD cho nền kinh tế vào năm 2050. Sự phát triển của ngành này được hỗ trợ bởi chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI giai đoạn 2021-2030. Nhiều tập đoàn lớn như FPT, Vingroup, Viettel đã đầu tư hàng trăm triệu USD vào cơ sở hạ tầng, dữ liệu và đào tạo nhân lực AI.
Thế hệ AI mới, đặc biệt là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) được thiết kế riêng cho từng ngành, có khả năng xử lý hiệu quả dữ liệu chuyên biệt. Ví dụ, trong lĩnh vực tài chính có Misa, AkaBot; trong ngành luật có Legback, Viettel AI; và trong lĩnh vực tiếp thị có PixelML, Mindpal.
NIC dự báo các mô hình AI theo ngành dọc sẽ dễ dàng thành công hơn nhờ khả năng tạo ra giá trị thực cho người dùng và doanh nghiệp, cũng như khai thác được dữ liệu độc quyền của từng ngành. Các chuyên gia từ NIC nhấn mạnh rằng thách thức lớn nhất là biến những mô hình AI tổng quát thành các giải pháp chuyên sâu, sẵn sàng triển khai và tạo ra giá trị thực tế.
Mặc dù nông nghiệp Việt Nam được đánh giá là phát triển chậm hơn so với các nước trong khu vực, với dự báo chỉ số CAGR giai đoạn 2025-2029 là -0,66%, nhưng công nghệ nông nghiệp lại chứa đựng nhiều tiềm năng. Trong đó, thu hoạch thông minh được dự báo là thị trường tăng trưởng ổn định, đạt 390 triệu USD vào năm 2029.
Công nghệ nông nghiệp có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển, bao gồm chính sách hiện đại hóa của nhà nước và tiến bộ khoa học công nghệ. Việc ứng dụng AI, IoT và blockchain giúp nâng cao năng suất và khả năng truy xuất nguồn gốc trong nông nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đang tìm kiếm các phương pháp tiếp cận mới để tối ưu hóa ứng dụng công nghệ. Ngoài ra, ngành này cũng thu hút sự quan tâm của nhiều quỹ đầu tư, tạo ra cơ hội phát triển dài hạn.
Bên cạnh những ngành trên, NIC cũng đánh giá cao tiềm năng của các lĩnh vực như giáo dục, y tế, thương mại xuyên biên giới và cho vay tiêu dùng, nhờ sự đổi mới công nghệ và dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Trong dài hạn, báo cáo đưa ra nhận định tích cực về triển vọng của Việt Nam, với một nền kinh tế chuyển đổi tăng trưởng tập trung vào ba trụ cột chính: kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế công nghệ cao. Sự chuyển dịch chiến lược này sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ mô hình thâm dụng lao động và phụ thuộc vào tài nguyên sang mô hình dựa trên đổi mới sáng tạo, nhân lực và tính bền vững.
Báo cáo kết luận, bằng cách nâng cao cơ sở hạ tầng, thúc đẩy tiến bộ khoa học và công nghệ, và phát triển các hành lang kinh tế, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu trong khu vực, với cam kết mạnh mẽ đối với tăng trưởng xanh và bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
