Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science Advances ngày 25/7 cho thấy, tình trạng mất nước trên diện rộng đang diễn ra nghiêm trọng trên toàn cầu, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và môi trường. Dữ liệu từ các vệ tinh GRACE của NASA và các nhiệm vụ kế tiếp cho thấy, từ năm 2002, diện tích đất bị mất nước hàng năm đã lớn gấp đôi diện tích bang California của Mỹ.
Tình trạng này bao gồm sự suy giảm nguồn nước mặt như ao, hồ, sông ngòi và cả trữ lượng nước ngầm, vốn là nguồn cung cấp nước uống quan trọng cho con người trên toàn thế giới. Nghiên cứu chỉ ra rằng, khoảng 75% dân số thế giới hiện đang sống trong các khu vực bị mất nước ngọt, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nông nghiệp, vệ sinh và khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu. Xu hướng này có nguy cơ đẩy nhanh quá trình sa mạc hóa ở nhiều khu vực vốn đã thiếu hụt lượng mưa.
Các khu vực siêu khô hạn đang lan rộng khắp Bắc bán cầu, với những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trải dài từ bờ biển phía tây Bắc Mỹ, tây nam Bắc Mỹ, Trung Mỹ, Trung Đông và Đông Nam Á. Điều đáng lo ngại là, theo nhóm nghiên cứu, tình trạng mất nước trên lục địa còn góp phần làm tăng mực nước biển toàn cầu nhiều hơn so với băng tan.
Dữ liệu để đưa ra kết luận này được thu thập từ GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) và các nhiệm vụ tiếp theo. Các thiết bị này đo lường sự thay đổi trong lực hấp dẫn của Trái Đất, vốn phụ thuộc vào sự phân bố khối lượng bên trong hành tinh và các đặc điểm địa hình trên bề mặt. Cả hai nhiệm vụ đều sử dụng một cặp vệ tinh để ghi nhận những thay đổi do lực hấp dẫn của khối nước bên dưới gây ra.
Nghiên cứu do các chuyên gia tại Đại học Arizona dẫn đầu còn cho thấy, ngay cả những khu vực trước đây có xu hướng ẩm ướt cũng đang trở nên khô hạn hơn, hoặc ít nhất là không còn duy trì được độ ẩm như trước. Các nhà nghiên cứu cho rằng, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do quản lý nguồn nước ngầm kém hiệu quả, kết hợp với các tác động của biến đổi khí hậu, như hạn hán kéo dài ở châu Âu và sự tan chảy của tầng đất đóng băng vĩnh cửu ở Bắc Cực.
Dữ liệu vệ tinh cũng cho thấy, tình trạng khô hạn gia tăng đáng kể vào năm 2014, trùng với thời điểm xảy ra hiện tượng El Niño mạnh nhất, gây ra những xáo trộn lớn trong hệ thống khí hậu toàn cầu. Đợt El Niño kéo dài đến năm 2016 đã gây ra một mùa bão mạnh ở khu vực Thái Bình Dương, đồng thời góp phần vào các đợt hạn hán tàn khốc ở châu Phi và làm gia tăng nhiệt độ bề mặt trên toàn thế giới lên mức kỷ lục.
Trước những tác động khó kiểm soát liên quan đến khí hậu, nhóm nghiên cứu kêu gọi cần có các biện pháp khẩn cấp để quản lý nguồn nước hiệu quả hơn. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh: “Việc khai thác quá mức nguồn nước ngầm là yếu tố lớn nhất dẫn đến sự suy giảm trữ lượng nước trên đất liền ở các khu vực khô hạn. Nguồn nước ngầm khi đã cạn kiệt sẽ rất khó bổ sung kịp thời, gây ra một mối đe dọa mới đối với nhân loại và có thể kích hoạt hàng loạt thảm họa tiếp theo.”
Admin
Nguồn: VnExpress
