Trước bối cảnh rủi ro thuế quan gia tăng, hơn 50% doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang chủ động lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới, theo Báo cáo niềm tin kinh doanh 2025 của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV). Khảo sát do Ban IV phối hợp cùng VnExpress thực hiện hồi tháng 6 với sự tham gia của hơn 1.500 doanh nghiệp.
Báo cáo cho thấy, bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới (chiếm 51,6%), các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong nước cũng chú trọng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất (20,8%) và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác (14,3%). Ngược lại, các doanh nghiệp chỉ hoạt động nội địa có xu hướng thận trọng hơn, với 24,4% lựa chọn giải pháp tìm kiếm thị trường mới.
Theo đánh giá của Ban IV, rủi ro thuế quan tác động mạnh đến các doanh nghiệp xuất khẩu và sản xuất trong nước, đặc biệt là những đơn vị có nhiều hạn chế trong chuỗi cung ứng.
Phân tích theo ngành, các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản ưu tiên mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ. Trong khi đó, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất. Đáng chú ý, chỉ một số ít doanh nghiệp lựa chọn tăng giá bán vào thị trường Mỹ hoặc tăng cường nhập khẩu từ thị trường này để ứng phó với thuế quan.
Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp đã chủ động triển khai các giải pháp ứng phó. Đơn cử, từ tháng 4, SK Foods, một đơn vị chuyên sản xuất các sản phẩm từ bột gạo, đã lên kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các khu vực như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và UAE. Tương tự, Dệt may Thành Công cũng xác định mở rộng thị trường là giải pháp then chốt để ứng phó với những biến động của tình hình thế giới và đảm bảo kế hoạch kinh doanh.
Kết quả khảo sát cũng chỉ ra rằng, nhiều ngành kinh tế chịu tác động nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá mức độ ảnh hưởng “nghiêm trọng/rất nghiêm trọng” ở các lĩnh vực như công nghiệp chế biến, chế tạo (gần 64%), dịch vụ (65,8%), xây dựng (62%) và nông-lâm-thủy sản (61,2%) đều ở mức cao.
Tuy nhiên, Việt Nam có nhiều lợi thế để giảm sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất. Với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương, doanh nghiệp Việt có nhiều cơ hội để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) khuyến nghị các doanh nghiệp tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA như EVFTA, CPTPP, RCEP để mở rộng sang các thị trường tiềm năng.
Bên cạnh đó, việc Mỹ chỉ chiếm khoảng 13% tổng nhập khẩu toàn cầu đồng nghĩa với việc doanh nghiệp Việt còn dư địa rất lớn (87% thị trường thế giới) để khai thác và phát triển.
Để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình tìm kiếm thị trường mới, Ban IV kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và mở rộng đàm phán FTA với các quốc gia tiềm năng. Đồng thời, cần tăng cường hướng dẫn để doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các ưu đãi thuế từ các FTA hiện có.
Ngoài ra, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước là yếu tố then chốt để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Doanh nghiệp cũng đề xuất các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ và Trung Quốc, như hỗ trợ tín dụng hoặc miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong một thời gian nhất định.
Các doanh nghiệp cũng kỳ vọng Chính phủ sẽ có các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa trong nước thông qua việc giảm thuế, phí và hỗ trợ chi phí đầu vào. Đồng thời, cần xây dựng một hệ thống cảnh báo sớm về các nguy cơ xung đột thương mại và biến động chính sách thuế quan từ các đối tác lớn, giúp doanh nghiệp có sự chuẩn bị và ứng phó kịp thời.
Admin
Nguồn: VnExpress
