Ngành logistics Việt Nam đang tìm kiếm những giải pháp xanh hơn, và vận tải đường thủy nội địa nổi lên như một lựa chọn đầy tiềm năng. Tuy nhiên, để khai thác tối đa lợi thế này, cần có những thay đổi về nhận thức, đầu tư hạ tầng và ứng dụng công nghệ.
Từ tháng 5, DP World đã mở tuyến vận chuyển container trực tiếp từ Cần Thơ đến Cái Mép bằng đường thủy, rút ngắn thời gian vận chuyển xuống còn 15 giờ so với 30-48 giờ khi đi đường bộ. Bà Ngọc Nguyễn, đại diện DP World, nhấn mạnh việc kết hợp hiệu quả các phương thức vận tải, đặc biệt là đường thủy, đường sắt và đường bộ, là chìa khóa để giảm phát thải và hướng tới logistics xanh.
Các chuyên gia trong ngành cũng đồng tình rằng đường thủy nội địa có vai trò quan trọng trong việc xanh hóa logistics. Ông Phạm Hải Anh từ Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết vận tải đường bộ chiếm đến 90% lượng phát thải carbon trong ngành, trong khi Việt Nam có mạng lưới đường thủy nội địa rộng lớn gần 42.000 km, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển vận tải thủy, giảm áp lực cho đường bộ và thúc đẩy phát triển bền vững.
Ông Mai Trọng Đàm, Tổng giám đốc Đăng Khoa Logistics, cho biết nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty Nhật Bản, đang tích cực tìm kiếm các giải pháp logistics xanh, tạo thêm động lực cho việc phát triển vận tải đường thủy kết hợp đường bộ.
Mặc dù tiềm năng lớn, năng lực vận tải đường sông vẫn chưa được khai thác hiệu quả. Báo cáo Logistics Việt Nam 2024 cho thấy chỉ có 41,2% chiều dài đường thủy nội địa được khai thác, và chủ yếu chở hàng giá trị thấp, chưa tham gia sâu vào chuỗi container. Cơ sở hạ tầng còn hạn chế với nhiều cảng bến quy mô nhỏ, thiết bị lạc hậu và luồng tuyến đầu tư chậm. Thủ tục hành chính phức tạp, thiếu kho gom hàng và phương tiện chưa đồng bộ cũng là những thách thức lớn.
Thực tế, thị phần luân chuyển hàng hóa đường thủy nội địa chỉ chiếm 19%. Tại Đồng bằng sông Cửu Long, 90% hàng hóa đến các cảng biển quốc tế ở TP HCM vẫn được vận chuyển bằng đường bộ. Ngay cả tuyến đường sông mới của DP World cũng chưa đạt được công suất tối đa sau hai tháng triển khai.
Khu vực Đông Nam Bộ có tỷ lệ hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy cao nhất (75%), tuy nhiên, lại đang đối mặt với tình trạng quá tải tại cảng Cái Mép. Công suất thiết kế của cảng đã gần đạt giới hạn, và sản lượng tiếp tục tăng mạnh trong nửa đầu năm nay. Năng lực của các tuyến sông và ICD nội địa cũng còn hạn chế, gây khó khăn cho việc luân chuyển hàng hóa.
Để thúc đẩy vận tải đường thủy nội địa, cần có sự thay đổi trong nhận thức của doanh nghiệp về chi phí thực sự của vận tải đường bộ so với đường thủy. Chi phí vận tải đường sông có thể giảm ít nhất 10% so với đường bộ, và chi phí nâng hạ container tại cảng biển cũng giảm đáng kể.
Các chuyên gia khuyến nghị các cảng cần tăng cường liên kết, hợp tác để tận dụng hạ tầng và tăng công suất. Cùng với đó, cần nâng cấp trang thiết bị, hạ tầng và ứng dụng công nghệ số để tối ưu hóa luân chuyển hàng hóa. Các khu vực kinh tế trọng điểm cần phát triển thêm các khu trung tâm logistics và đường sắt kết nối với cảng.
Chính phủ cũng đã có những động thái mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển vận tải đường thủy. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu các bộ ngành liên quan đẩy mạnh các giải pháp phát triển vận tải đường thủy, rà soát và cập nhật quy hoạch hạ tầng, ứng dụng công nghệ và cải cách thủ tục hành chính.
Về lâu dài, việc xanh hóa ngành logistics không chỉ dừng lại ở việc tăng tỷ trọng vận tải thủy nội địa mà còn đòi hỏi các phương tiện phải thân thiện hơn với môi trường. Các doanh nghiệp đóng tàu đang dần chuyển đổi sang sử dụng các công nghệ xanh hơn như tàu chạy khí hóa lỏng (LNG), tàu điện hoặc tàu hybrid. Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cao và hạ tầng hỗ trợ còn thiếu là những rào cản lớn.
Để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào phương tiện xanh, cần có chính sách hỗ trợ từ nhà nước và sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước. Chi phí đóng một sà lan điện hiện nay gấp ba lần so với sà lan chạy dầu, nhưng chi phí vận hành có thể giảm một nửa. Do đó, việc đầu tư vào tàu hybrid có thể là một lựa chọn hợp lý trong bối cảnh hiện tại, vì vừa linh hoạt vừa có thể sạc điện trong quá trình vận hành.
Với những nỗ lực đồng bộ từ chính phủ, doanh nghiệp và các chuyên gia trong ngành, vận tải đường thủy nội địa hứa hẹn sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc xây dựng một ngành logistics xanh và bền vững tại Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
