Hệ lụy từ việc Trump sa thải lãnh đạo cơ quan thống kê: Phân tích

Việc Tổng thống Donald Trump sa thải bà Erika McEntarfer, người đứng đầu Cục Thống kê Lao động (BLS) vào ngày 1/8, đã gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại về tính minh bạch của số liệu kinh tế Mỹ. Quyết định này được đưa ra sau khi BLS công bố báo cáo cho thấy nền kinh tế Mỹ chỉ tạo ra thêm 73.000 việc làm trong tháng 7, thấp hơn nhiều so với dự kiến, đồng thời điều chỉnh giảm số liệu của hai tháng trước đó.

Tổng thống Trump cáo buộc BLS đã cố tình làm sai lệch số liệu việc làm để gây bất lợi cho ông và đảng Cộng hòa, đồng thời khẳng định kinh tế Mỹ đang tăng trưởng mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của ông. Tuy nhiên, ông không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh cho cáo buộc này.

Hành động này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ giới chuyên gia kinh tế và chính sách. Họ cho rằng việc sa thải lãnh đạo BLS đe dọa tính độc lập và minh bạch của một cơ quan thống kê quan trọng thuộc chính phủ liên bang.

Bà Heather Long, chuyên gia kinh tế trưởng tại NFCU, nhận định đây là một hành động chưa từng có tiền lệ và sẽ làm dấy lên những lo ngại về tính khách quan của số liệu thống kê Mỹ trong tương lai.

BLS là một cơ quan độc lập thuộc Bộ Lao động Mỹ, được thành lập từ năm 1884. Cơ quan này chuyên cung cấp các số liệu về việc làm, giá cả, thu nhập và nhiều vấn đề kinh tế khác. BLS được đánh giá là một trong những cơ quan thống kê chuyên sâu nhất trên thế giới. Các số liệu chính xác và độc lập mà BLS cung cấp đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cả khu vực công và tư đưa ra các quyết định về đầu tư, tuyển dụng và chi tiêu.

Cục Dự trữ Liên bang (Fed) thường dựa vào các số liệu lạm phát và thất nghiệp do BLS công bố để điều chỉnh lãi suất, một động thái có thể gây ra những biến động lớn trên thị trường toàn cầu. Chủ tịch Fed Jerome Powell từng nhấn mạnh tầm quan trọng của các số liệu chính xác đối với cả Fed, chính phủ và khu vực tư nhân.

Việc Tổng thống Trump liên tục công kích ông Powell và thúc giục Fed giảm lãi suất càng làm tăng thêm những lo ngại về sự can thiệp chính trị vào các quyết định kinh tế. Ông Ma Yung-yu, giám đốc đầu tư chiến lược tại PNC Asset Management Group, cho rằng thị trường đang lo sợ yếu tố chính trị có thể ảnh hưởng đến các chính sách kinh tế trong tương lai.

Các chuyên gia thống kê và cựu quan chức dưới thời các đời tổng thống thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều cho rằng cáo buộc của ông Trump đối với bà McEntarfer là không thỏa đáng. Họ giải thích rằng lãnh đạo BLS không thể kiểm soát số liệu mà cơ quan này thu thập hoặc biết trước thông tin cho đến khi các nhân viên hoàn thành việc tập hợp và phân tích.

Bà Erica Groshen, người từng đứng đầu BLS dưới thời Tổng thống Barack Obama, cho biết bà từng gặp phải sự phản đối từ nhân viên khi muốn làm cho ngôn ngữ trong báo cáo việc làm trở nên “sống động” hơn. Các nhân viên nhấn mạnh rằng công việc của BLS chỉ là đưa ra những phản ánh dựa trên dữ liệu, chứ không phải bình luận theo hướng chủ quan.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chính trị không thể can thiệp vào hoạt động của BLS. Các số liệu thống kê của chính phủ liên bang dựa trên hàng trăm phương pháp luận, và nhiều trong số đó mang tính chủ quan. Do đó, lãnh đạo BLS hoàn toàn có thể điều chỉnh dữ liệu theo hướng có lợi về mặt chính trị, mà không cần đưa ra bất kỳ quyết định nào quá lộ liễu.

Lãnh đạo Cục Thống kê Lao động Erika McEntarfer tại một sự kiện năm 2024. Ảnh: Bộ Lao động Mỹ
Ảnh: Erika McEntarfer, Lãnh đạo Cục Thống kê Lao động, năm 2024. Ảnh: Internet

Bà Katharine G. Abraham, cựu lãnh đạo BLS dưới thời các Tổng thống Bill Clinton và George W. Bush, cảnh báo rằng một ủy viên BLS mới có thể tìm cách thay đổi phương pháp và quy trình thống kê để “nắn” số liệu theo một hướng nhất định.

Các chuyên gia cảnh báo rằng việc các nhà lãnh đạo chính trị tìm cách can thiệp vào số liệu của chính phủ hiếm khi mang lại kết quả tốt đẹp. Họ lo ngại rằng Mỹ có thể đi vào vết xe đổ của các quốc gia như Argentina và Hy Lạp.

Vào năm 2010, khi trở thành chủ tịch Cơ quan Thống kê Quốc gia Hy Lạp (ELSTAT), ông Andreas Georgiou phát hiện ra rằng cơ quan này đã báo cáo thiếu nghiêm trọng về thâm hụt ngân sách. Ông đã điều chỉnh mức thâm hụt tài khóa năm 2009 từ 3,9% lên 15,4% GDP, theo chuẩn mực của Eurostat. Mặc dù hành động này giúp Hy Lạp khôi phục niềm tin từ EU, nhưng ông lại trở thành tâm điểm của những tranh cãi nội bộ.

Tương tự, vào năm 2007, Tổng thống Argentina Kestor Kirchner đã sa thải nhà toán học phụ trách thống kê chỉ số giá tiêu dùng và công bố con số lạm phát thấp hơn nhiều so với tính toán của người này. Hành động này đã khiến người dân Argentina và các nhà đầu tư quốc tế mất niềm tin vào dữ liệu thống kê của chính phủ.

Theo ông Georgiou, số liệu thống kê của chính phủ là tấm gương phản ánh xã hội. Nếu tấm gương đó bị bóp méo hoặc vỡ vụn, xã hội sẽ không thể nhận diện được vấn đề hoặc tìm ra các giải pháp phù hợp.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Allentown, bang Pennsylvania ngày 3/8. Ảnh: AP
Ảnh: Tổng thống Trump tại Allentown, Pennsylvania ngày 3/8. Ảnh: Internet

Mặc dù còn quá sớm để xác định liệu Mỹ có đi vào vết xe đổ của Argentina và Hy Lạp hay không, nhưng giới chuyên gia kinh tế cho rằng quyết định sa thải bà McEntarfer là một bước đi đáng lo ngại.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho rằng một hành động như vậy không nên xảy ra ở nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, ông Kevin Hassett, giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ, lại cho rằng Tổng thống Trump “đã đúng” khi sa thải bà McEntarfer và kêu gọi bổ nhiệm một lãnh đạo mới cho BLS.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Rand Paul đặt câu hỏi liệu việc cách chức bà McEntarfer có phải là phương pháp hiệu quả để cải thiện các con số hay không. Ông nhấn mạnh rằng việc tìm kiếm số liệu khách quan là rất quan trọng, và việc sa thải người cung cấp dữ liệu sẽ khiến người ta khó tin rằng các con số được công bố sau đó không bị chính trị hóa.

Sự việc này gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầm quan trọng của tính độc lập và minh bạch trong hoạt động thống kê của chính phủ, đồng thời đặt ra câu hỏi về khả năng can thiệp chính trị vào các quyết định kinh tế quan trọng.

Admin


Nguồn: VnExpress

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *