Trong bối cảnh căng thẳng Nga – Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và những hoài nghi từ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về NATO, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang đối mặt với những thách thức không nhỏ sau khi nhậm chức. Ông Merz đang nỗ lực để đưa Đức trở thành một đầu tàu thực sự của châu Âu, đóng vai trò quan trọng hơn trong NATO, lấp đầy khoảng trống mà Mỹ có thể để lại.
Một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự thay đổi trong chính sách của Đức là việc triển khai lữ đoàn xe tăng Đức tại Litva. Tuần trước, đích thân Thủ tướng Merz đã đến Litva để chủ trì buổi lễ triển khai đơn vị này. Lữ đoàn xe tăng này được xem là tuyến phòng thủ vững chắc, ngăn chặn mọi hành động quân sự tiềm tàng nếu căng thẳng giữa NATO và Nga leo thang. Đáng chú ý, đây là lữ đoàn thiết giáp đầu tiên của Đức đồn trú lâu dài ở nước ngoài kể từ sau Thế chiến II, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách quốc phòng của Berlin.
Phát biểu trước khoảng 700 binh sĩ Đức, Thủ tướng Merz nhấn mạnh sự thay đổi trong vai trò của Đức: “Trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Đức luôn tin tưởng có đồng minh sát cánh khi tình huống khẩn cấp xảy ra. Nay, chính chúng ta sẽ đảm nhận nhiệm vụ đó.”
Thủ tướng Merz đã xác định chi tiêu quốc phòng là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của mình. Mục tiêu của ông là tái thiết quân đội Đức, vốn đang thiếu hụt nguồn lực. Ngay trong diễn văn nhậm chức, ông đã tuyên bố sẽ xây dựng quân đội Đức trở thành lực lượng quân sự chính quy mạnh nhất châu Âu, và ông đã nhắc lại cam kết này trong chuyến thăm Vilnius vừa qua.
Ông Merz cũng mong muốn nâng cao vị thế của Đức trên trường quốc tế, đặc biệt khi khu vực đang phải đối mặt với áp lực từ Nga và những yêu cầu từ cựu Tổng thống Trump về việc châu Âu phải tăng cường gánh vác trách nhiệm quốc phòng.
Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius là người được giao trọng trách hiện đại hóa quân đội Đức. Dù nội các có nhiều thay đổi, ông Pistorius vẫn tiếp tục đảm nhiệm vị trí này, một điều hiếm thấy trong chính trường Đức, cho thấy sự tin tưởng mà chính phủ dành cho ông.
Trước khi nhậm chức, ông Merz đã thúc đẩy việc sửa đổi hiến pháp để tách chi tiêu quân sự khỏi giới hạn nợ quốc gia. Sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2/2022, người tiền nhiệm của ông Merz, Thủ tướng Olaf Scholz, đã vay khoảng 114 tỷ USD để ứng phó với tình hình. Giờ đây, với việc nới lỏng giới hạn nợ, chính quyền của ông Merz có thể chi gần gấp 5 lần số tiền đó cho quân đội.
Cả Bộ trưởng Pistorius và Ngoại trưởng Johann Wadephul gần đây đều đã phát tín hiệu rằng Đức sẵn sàng tăng chi tiêu quốc phòng lên tới 3,5% GDP, và thêm 1,5% nữa cho cơ sở hạ tầng quốc phòng thiết yếu. Trước đó, cựu Tổng thống Trump từng kêu gọi các đồng minh NATO cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng.
Cam kết tăng chi tiêu quốc phòng dự kiến sẽ là chủ đề chính trong cuộc họp của NATO vào tháng tới. Nó cũng phản ánh một sự thay đổi lớn đối với Đức, quốc gia đã từng phải vật lộn trong nhiều năm để đạt được mục tiêu chi tiêu quân sự tương đương 2% GDP.
Bộ trưởng Pistorius nhấn mạnh rằng xung đột Nga – Ukraine “đã thay đổi mọi thứ, đặc biệt là với quân đội Đức”.
Thực tế, quân đội Đức đang cần được cải tổ một cách toàn diện.
Một báo cáo gần đây của Ủy viên quốc hội phụ trách lực lượng vũ trang Đức, bà Eva Hogl, đã chỉ ra tình trạng xuống cấp của nhiều doanh trại quân đội, việc đóng cửa một số cơ sở huấn luyện, và thậm chí cả việc cần sửa chữa hàng rào xung quanh các căn cứ quân sự.
Báo cáo cũng cho thấy nhiều nhân sự quân đội có chuyên môn cao, như bác sĩ quân y hay phi công trực thăng, đang phải làm các công việc hành chính thay vì được làm đúng chuyên môn. Nhiều đơn vị không thể hoạt động do thiếu nhân sự.
Mặc dù quân đội Đức đã được phân bổ hơn 113 tỷ USD để mua sắm các hệ thống vũ khí hiện đại, một số đơn vị vẫn thiếu trang bị thiết yếu như xe tăng hay pháo, do quá nhiều khí tài đã được viện trợ cho Ukraine. Số lượng đạn dược và phụ tùng thay thế cũng còn quá ít, không đủ để duy trì quân đội trong thời gian dài nếu xảy ra xung đột.
Một vấn đề khác là quân số. Dù đã trải qua một năm tuyển quân với số lượng kỷ lục, Đức hiện chỉ có 180.000 binh sĩ chính quy, thiếu khoảng 20.000 quân so với yêu cầu. Trong khi đảng Dân chủ Thiên chúa giáo của Thủ tướng Merz đang thúc đẩy việc áp dụng lại luật nghĩa vụ quân sự bắt buộc, đối tác liên minh của ông, đảng Dân chủ Xã hội, vẫn kiên quyết phản đối ý tưởng này.
Bộ trưởng Pistorius, người từng bị chỉ trích vì cảnh báo Đức phải sẵn sàng cho xung đột, đang cố gắng thuyết phục các đồng nghiệp trong đảng ủng hộ mô hình tuyển quân kiểu Thụy Điển. Theo đó, mọi thanh niên sẽ được đăng ký thông tin, tạo cơ hội cho quân đội tiếp cận từng cá nhân với các đề nghị tuyển mộ phù hợp.
Nhà sử học quân sự Sonke Neitzel, tác giả của nhiều cuốn sách về quân đội Đức, cho rằng ngoài tình trạng thiếu hụt nhân sự, một vấn đề lớn khác là lực lượng vũ trang Đức hiện có quá nhiều sĩ quan, nhưng lại thiếu binh lính có khả năng chiến đấu thực sự.
Ông Neitzel nhận định: “Quân đội Đức vẫn là một lực lượng gìn giữ hòa bình đang quá tải vì bộ máy quan liêu và cần thay đổi cơ bản về cơ cấu nhân sự”.
Lữ đoàn xe tăng 45 mà Thủ tướng Merz và Bộ trưởng Pistorius vừa đưa vào hoạt động tại Vilnius tuần trước sẽ có quân số lên tới 4.800 người khi hoàn thiện biên chế vào năm 2027.
Khi ông Pistorius công bố quyết định thành lập lữ đoàn xe tăng hai năm trước, nhiều chuyên gia đã bày tỏ nghi ngờ về khả năng thực hiện nhanh chóng dự án này. Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Đức đã biến nó thành “dự án cá nhân”, đích thân tới Litva hàng chục lần để không chỉ giúp thiết lập căn cứ quân sự mà còn xây dựng trường học và nhà trẻ cho gia đình binh sĩ, nhằm khuyến khích họ tình nguyện đến đây công tác.
Ông Edmund Kulikauskas, 87 tuổi, người đã phải rời Litva khi phát xít Đức chiếm đóng nước này lúc ông mới 6 tuổi, đã trở về quê hương vào năm 1994 để giúp tái thiết đất nước. Tuần trước, bất chấp cơn mưa, ông vẫn hăng hái vỗ tay tán thưởng Thủ tướng Merz và Bộ trưởng Pistorius.
Ông Kulikauskas chia sẻ: “Chúng tôi đã sống yên bình và hài lòng, nhưng giờ cảm nhận được mối nguy hiểm thực sự”. Ông tin rằng 5.000 binh sĩ Đức đóng quân tại Litva sẽ đóng vai trò như một lực lượng răn đe.
Khi được hỏi liệu ông có lo lắng khi người Đức lại đóng quân ở nước mình không, ông Kulikauskas trả lời: “Đây là những người Đức khác”. Điều này cho thấy sự tin tưởng và kỳ vọng của người dân Litva vào vai trò mới của Đức trong việc bảo vệ an ninh khu vực.
Admin
Nguồn: VnExpress
