Những lời quảng cáo hấp dẫn như “chỉ cần bôi một lần là hết đau” hay “thuốc gia truyền bí phương trị dứt điểm xương khớp không cần mổ” tràn lan trên mạng xã hội, các nhóm bệnh nhân, và thậm chí ở các chợ quê, đã khiến nhiều người tin vào những loại thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, đằng sau tác dụng nhanh chóng đến khó tin đó là những hiểm họa khôn lường.
Anh Tuấn ở Yên Lập là một ví dụ điển hình. Sau vài tuần uống thuốc không rõ nguồn gốc, anh bị đau bụng dữ dội và chướng hơi. Kết quả chụp CT cho thấy khí tràn đầy vùng thượng vị, một dấu hiệu nguy hiểm của thủng dạ dày. Các bác sĩ đã phải phẫu thuật nội soi khẩn cấp để rửa sạch ổ bụng nhiễm trùng và khâu lỗ thủng, cứu sống anh.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nam 52 tuổi ở Bắc Giang. Anh đã bỏ thuốc thoái hóa cột sống của bác sĩ để chuyển sang dùng “thuốc nam gia truyền” dạng bột. Chỉ sau ba tuần, da và mắt anh chuyển sang màu vàng, dấu hiệu của viêm gan nặng. Dù được các bác sĩ cứu chữa, anh vẫn phải theo dõi chức năng gan suốt đời.
Tại TP.HCM, bà Lan, 57 tuổi, cũng tin tưởng thuốc nam gia truyền để chữa đau khớp trong suốt hai năm. Hậu quả là các khớp tay của bà bị sưng, đau nhiều và biến dạng. Bác sĩ chẩn đoán bà bị viêm khớp dạng thấp, biến chứng dính khớp cổ tay và phải điều trị bằng thuốc sinh học kéo dài.
TS.BS Ngô Thị Kim Oanh từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, hiện nay có rất nhiều sản phẩm mạo danh “thuốc gia truyền” được sản xuất thủ công, đóng gói sơ sài, không được kiểm định chất lượng và không đăng ký lưu hành với Bộ Y tế. Chúng được rao bán tràn lan qua mạng và các kênh không chính thống.
Theo các chuyên gia, những chế phẩm này thường do những người không có kiến thức chuyên môn về y học và đông y thực hiện, dựa trên kinh nghiệm cá nhân. Đôi khi, họ pha trộn nhiều thành phần để tăng hiệu quả, nhưng lại thiếu kiến thức về liều lượng và cách pha chế tân dược, dẫn đến việc người bệnh bị ngộ độc.
Bác sĩ Oanh giải thích rằng, các loại thuốc xương khớp gia truyền trộn tân dược có thể giúp bệnh nhân giảm đau nhanh chóng, nhưng đây chỉ là biểu hiện ban đầu. Corticoid có trong thuốc làm giảm phản ứng viêm, nhưng nếu lạm dụng có thể gây loãng xương, làm xương giòn và dễ gãy. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể bị suy thận cấp và mạn tính do độc tính từ NSAIDs, kim loại nặng, hoặc tăng huyết áp, tăng đường huyết, loét dạ dày tá tràng, hội chứng Cushing, suy tuyến thượng thận, nhiễm độc gan, vàng da do paracetamol hoặc asen tích tụ.
Nhiều trường hợp phát hiện biến chứng quá muộn, bệnh nhân bị gãy xương tự phát, suy thận độ 3-4 hoặc ung thư gan do độc chất. Các nghiên cứu giám định dược phẩm gần đây cũng đã phát hiện nhiều mẫu thuốc xương khớp gia truyền chứa các hoạt chất tân dược như Corticoid, NSAIDs, Paracetamol liều cao, kim loại nặng như chì, thủy ngân, asen. Một số thuốc còn được làm từ cao thảo dược không rõ quy trình bào chế, phơi sấy không đảm bảo vệ sinh, nhiễm nấm mốc aflatoxin – chất gây ung thư gan.
Một khảo sát năm 2023 của Viện Dinh dưỡng và Y học Dự phòng cho thấy, 47% người cao tuổi ở nông thôn từng sử dụng thuốc xương khớp không rõ nguồn gốc, chủ yếu qua truyền miệng, tăng 15% so với năm 2020. Nguyên nhân chính là do tâm lý “sính thuốc Nam”, cho rằng thảo dược thiên nhiên không có tác dụng phụ.
Chi phí điều trị y học hiện đại, nỗi sợ phẫu thuật và thiếu niềm tin vào hệ thống y tế chính thống, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, cũng là những yếu tố khiến thuốc “gia truyền” có đất để phát triển. Mạng xã hội và các nhóm “chia sẻ kinh nghiệm” không có bằng chứng khoa học càng thúc đẩy xu hướng này.
Theo báo cáo năm 2023 của Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm có hàng trăm ca ngộ độc thuốc xương khớp tự mua phải nhập viện. Hơn 60% bệnh nhân có dấu hiệu nghiện corticoid, không thể ngưng thuốc do lệ thuộc. Nhiều bệnh nhân đến viện trong tình trạng suy gan cấp, xuất huyết tiêu hóa, gãy xương tự phát. Các bệnh viện khác như Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng ghi nhận hàng chục ca biến chứng nặng mỗi tháng do thuốc trôi nổi, đặc biệt ở bệnh nhân trên 60 tuổi.
Các chuyên gia cũng lưu ý rằng, không thể phủ nhận hoàn toàn công dụng của thuốc gia truyền, đặc biệt là những phương thuốc cổ truyền qua nhiều đời, sử dụng thảo dược thiên nhiên, lành tính. Tuy nhiên, người dân nên đến các bệnh viện Y học cổ truyền hoặc phòng khám Đông y uy tín để được tư vấn và điều trị đúng cách, thay vì mua thuốc “truyền tay” qua mạng hoặc từ những người không có chuyên môn.
Bác sĩ Oanh nhấn mạnh rằng, bệnh xương khớp không thể điều trị dứt điểm chỉ bằng vài viên thuốc bí truyền. Việc điều trị cần khoa học, kiên trì và được cá thể hóa cho từng người. “Đừng để những lời quảng cáo ‘hết đau thần tốc’ đánh đổi bằng sức khỏe lâu dài, thậm chí là tính mạng,” bác sĩ khuyến cáo.
Admin
Nguồn: VnExpress
