Trong khuôn khổ diễn đàn giám sát của Quốc hội ngày 6/8, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã trình bày tham luận, chỉ ra những bất cập trong cơ chế quản lý các nhiệm vụ khoa học công nghệ hiện hành. Theo đó, quy trình từ đề xuất, xét chọn đến chuyển giao kết quả nghiên cứu bị đánh giá là phức tạp, kéo dài, gây ảnh hưởng đến hiệu quả thực tế.
Viện Hàn lâm nhấn mạnh, việc xây dựng dự toán và định mức tài chính cho các nhiệm vụ khoa học còn thiếu linh hoạt. Quy trình xét duyệt đề xuất kéo dài, trải qua nhiều vòng thẩm định và bổ sung thông tin, có thể mất cả năm, làm giảm tính cấp thiết của nhiệm vụ.
Theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Viện Hàn lâm phải phê duyệt toàn bộ các đề tài khoa học và công nghệ trước khi trình lên Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính khi xây dựng kế hoạch hàng năm. Viện cho rằng quy trình này quá rườm rà, phức tạp, gây khó khăn cho việc triển khai các nhiệm vụ phát sinh sau thời điểm xây dựng kế hoạch.
Để khắc phục tình trạng này, Viện Hàn lâm đề xuất thí điểm xây dựng các nhiệm vụ khoa học công nghệ dài hạn (trên 5 năm), gắn kết chặt chẽ các nhà khoa học với sản phẩm cuối cùng, đặc biệt là các công nghệ nguồn, công nghệ lõi. Đồng thời, cho phép các đơn vị chuyển giao công nghệ sử dụng nguồn kinh phí thu được để tái đầu tư cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.
Hiện nay, thời gian thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ thường bị giới hạn dưới 3 năm. Cụ thể, đề tài cấp Nhà nước thường kéo dài 2-3 năm, cấp bộ/ngành 1,5-2 năm (tối đa 3 năm), cấp tỉnh/thành phố 1-2 năm, và cấp cơ sở (trường đại học, viện nghiên cứu) chỉ 1-1,5 năm.
Nhiều ý kiến cho rằng giới hạn này không phù hợp với các nhiệm vụ đòi hỏi nghiên cứu chuyên sâu, đặc biệt là các công nghệ lõi, công nghệ nguồn hoặc có tính liên ngành cao. Việc hạn chế thời gian thực hiện khiến nhiều đề tài chỉ dừng lại ở nghiên cứu cơ bản, không đủ điều kiện để hoàn thiện thành sản phẩm ứng dụng, gây lãng phí nguồn lực và khó tạo ra đột phá trong đổi mới sáng tạo.
Diễn đàn giám sát của Quốc hội cũng tập trung thảo luận về việc nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật, đặc biệt là sau khi Quốc hội khóa 15 ban hành nhiều luật và nghị quyết về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Các đại biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi, xem xét và đôn đốc thực hiện các kiến nghị sau giám sát.
Diễn đàn diễn ra trong một ngày với hai chuyên đề chính: “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế – xã hội của đất nước” và “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.
Admin
Nguồn: VnExpress
