Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thêm 25% thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, nâng tổng mức thuế lên 50%, Ấn Độ đã có những động thái đáp trả. Một trong số đó là việc New Delhi tạm dừng kế hoạch mua thêm 6 máy bay tuần thám biển P-8I Neptune do Boeing sản xuất, trị giá 3,6 tỷ USD.
Quyết định này được giới chuyên gia nhận định là một phần trong phản ứng cứng rắn của Ấn Độ trước áp lực từ Mỹ, đồng thời thể hiện sự không hài lòng với việc đội giá của dòng máy bay này. Trước đó, ông Trump đã kêu gọi Ấn Độ ngừng mua dầu của Nga, nhưng Thủ tướng Narendra Modi đã không chấp nhận yêu cầu này.
P-8I Neptune, phiên bản xuất khẩu dành riêng cho Ấn Độ, được phát triển dựa trên máy bay tuần thám và săn ngầm P-8A Poseidon của Hải quân Mỹ. Điểm khác biệt của P-8I so với phiên bản gốc là được trang bị cảm biến dị thường từ trường (MAD), radar đuôi đa chức năng APS-143C(V)3 và radar quét mặt biển đa nhiệm APY-10. Máy bay cũng tích hợp hệ thống thông tin liên lạc và nhận diện địch-ta do Ấn Độ tự sản xuất.
Ấn Độ từng là khách hàng nước ngoài đầu tiên của dòng máy bay này khi đặt mua 8 chiếc P-8I Neptune trị giá 2,2 tỷ USD vào năm 2009. Đến năm 2016, Bộ Quốc phòng Ấn Độ tiếp tục mua thêm 4 chiếc với giá hơn một tỷ USD.
Theo trang tin quốc phòng IDRW, quyết định tạm dừng mua thêm máy bay không chỉ xuất phát từ căng thẳng thương mại giữa hai nước, mà còn do chi phí của hợp đồng tăng vọt. Một nguồn tin giấu tên trong quân đội Ấn Độ cho biết Bộ Quốc phòng đã chấp thuận đề xuất mua thêm từ hải quân, bất chấp những lo ngại về chi phí. Tuy nhiên, việc Mỹ áp thuế mới đã dẫn đến việc tái đánh giá chiến lược.
Bộ Ngoại giao Mỹ từng phê duyệt hợp đồng tiềm năng trị giá 2,42 tỷ USD để bán 6 máy bay P-8I cho Ấn Độ vào năm 2021. Tuy nhiên, đến tháng 7/2025, con số này đã tăng lên 3,6 tỷ USD, cao hơn 50% so với thời điểm ban đầu, do lạm phát và các vấn đề liên quan đến chuỗi cung ứng.
Một nguồn tin giấu tên từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết họ không thể chấp nhận mức giá này trong bối cảnh Washington vừa áp thuế, vừa gây áp lực chính trị. Ngân sách quốc phòng của Ấn Độ đang chịu áp lực lớn, đặc biệt khi nước này phải chi những khoản tiền lớn cho các thương vụ như mua tiêm kích Rafale của Pháp (7,6 tỷ USD) và phát triển chương trình Tiêm kích Chiến đấu Hạng trung Tiên tiến (AMCA).
Nguồn tin này cũng cho biết thêm, đòn áp thuế của Mỹ đã đặt ra nhiều hạn chế, buộc Ấn Độ phải lựa chọn giữa việc cải thiện năng lực trinh sát hàng hải và giảm bớt áp lực kinh tế. Việc tạm dừng mua thêm máy bay P-8I cũng nằm trong chiến lược dài hạn của Ấn Độ là không liên kết với bất kỳ cường quốc nào, giảm sự phụ thuộc vào vũ khí Mỹ và thúc đẩy khả năng tự lực về công nghiệp quốc phòng.
Trước đó, các quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ rằng New Delhi đã thông báo với Washington về việc không có ý định mua tiêm kích tàng hình F-35, bất chấp đề xuất từ Tổng thống Trump. Chính phủ Modi muốn thiết lập quan hệ đối tác, tập trung vào thiết kế và chế tạo khí tài quân sự tại Ấn Độ.
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Ấn Độ là một trong những nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới, nhưng tỷ lệ vũ khí nội địa trong biên chế của nước này đã tăng từ 10% năm 2014 lên gần 20% vào năm 2025.
Mối quan hệ quốc phòng Mỹ – Ấn Độ, vốn được củng cố bằng các thương vụ như trực thăng Apache và Chinook, đang đứng trước nguy cơ rạn nứt. Washington từng nới lỏng các biện pháp trừng phạt theo Đạo luật CAATSA để cho phép New Delhi mua hệ thống phòng không S-400 của Nga, nhưng chính sách thuế quan mới cho thấy sự thiếu kiên nhẫn của Mỹ.
Bilahari Kausikan, cựu đại sứ Singapore tại Liên Hợp Quốc, nhận định Ấn Độ sẽ không bao giờ hy sinh quyền tự chủ chiến lược để làm hài lòng Mỹ. Nước này sẽ tiếp tục cân bằng quan hệ với Nga, Mỹ và các đối tác khác, nhưng sẽ phải chấp nhận một số hệ quả nhất định.
Kế hoạch mua thêm máy bay Neptune chưa bị hủy hoàn toàn, do New Delhi vẫn muốn sở hữu nhiều máy bay cùng loại để tăng cường năng lực trinh sát và giám sát khu vực Ấn Độ Dương. Mỹ dự kiến cử phái đoàn đến Ấn Độ vào cuối tháng 8 để đàm phán về một thỏa thuận thương mại, nhưng sự khác biệt trong lập trường của hai bên hiện là quá lớn.
IDRW cho rằng thương vụ vẫn có thể được nối lại nếu Mỹ đưa ra mức giá hợp lý hơn hoặc chấp nhận xuống thang để giảm căng thẳng.
Admin
Nguồn: VnExpress
