Là một nhà giáo dạy Toán với nhiều năm kinh nghiệm, tôi luôn tâm niệm rằng việc học Toán không chỉ đơn thuần là làm chủ những con số hay đạt điểm cao trong các kỳ thi. Mục tiêu cao cả hơn là rèn luyện tư duy logic sắc bén, trau dồi khả năng phản biện độc lập và phát triển kỹ năng ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Toán học hiện hữu ở khắp mọi nơi, từ lĩnh vực kinh tế, khoa học, kỹ thuật, công nghệ thông tin đến những quyết định thường nhật của mỗi người. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy một thực tế đáng trăn trở: khoảng cách ngày càng lớn giữa những người đang gắn bó với Toán học và những người đã rời xa môn khoa học này.
Không ít người, dù đã trải qua chương trình Toán học phổ thông, giờ đây lại không thể nhớ cách giải một phương trình bậc hai đơn giản. Những khái niệm phức tạp hơn như đạo hàm, tích phân hay hình học không gian – vốn đòi hỏi sự rèn luyện và kiên trì – lại càng trở nên xa vời. Ngoại trừ những người làm trong ngành giáo dục, các nhà toán học hoặc những người có công việc liên quan trực tiếp đến Toán, phần lớn mọi người đều mang tâm lý “sợ Toán” và có xu hướng né tránh những bài toán mang tính học thuật.
Thực tế này cũng không quá khó hiểu, bởi Toán học không chỉ là việc ghi nhớ công thức một cách máy móc. Nó đòi hỏi khả năng suy luận, liên kết các kiến thức đã học và sự kiên nhẫn trong quá trình tư duy, giải quyết vấn đề. Một hệ phương trình có vẻ phức tạp có thể được giải một cách dễ dàng nếu người học hiểu rõ bản chất của nó, nhưng sẽ trở thành một mê cung rối rắm nếu chỉ tập trung vào những con số mà không có phương pháp tiếp cận đúng đắn.
Tôi từng thử thách một người anh họ vốn học rất giỏi Toán khi còn đi học, nhưng đã nhiều năm không động đến môn này, bằng một bài toán phương trình bậc hai. Anh đã tỏ ra bối rối và từ chối với lý do: “Anh không còn nhớ công thức để giải nữa”. Đây là một tình trạng khá phổ biến: khi không sử dụng đến Toán, các kỹ năng sẽ dần mai một, biến môn học này trở thành một “ngọn núi cao” khó chinh phục lại.
Tuy nhiên, tôi luôn nhìn nhận Toán học như một “vũ trụ mở”, nơi mỗi bài toán có thể có nhiều hướng tiếp cận và cách giải khác nhau, tùy thuộc vào tư duy sáng tạo của người học. Hơn nữa, kiến thức Toán học được xây dựng theo nguyên tắc lũy tiến – muốn hiểu kiến thức lớp 10, học sinh cần nắm vững kiến thức lớp 9 và lớp 8. Chỉ cần “hổng” một mắt xích nào đó, người học sẽ dễ dàng mất phương hướng và cảm thấy nản lòng.
Vậy làm thế nào để việc học Toán không còn là một nỗi ám ảnh? Theo tôi, điều quan trọng nhất là thay đổi phương pháp dạy và học. Nếu giáo viên chỉ tập trung vào việc truyền đạt công thức và yêu cầu học sinh học thuộc lòng một cách máy móc mà không giúp các em hiểu rõ bản chất của vấn đề, thì học sinh sẽ ngày càng cảm thấy xa lạ và chán ghét môn học này.
Thay vào đó, chúng ta cần đưa Toán học đến gần hơn với đời sống thực tế. Hãy cho học sinh thấy Toán học có thể được ứng dụng để tính tiền lãi ngân hàng, phân tích số liệu tài chính, thiết kế trò chơi điện tử, xây dựng thuật toán cho mạng xã hội, hay thậm chí là trong công thức nấu ăn hàng ngày. Giáo viên cần đóng vai trò là người truyền cảm hứng, không chỉ đơn thuần là người giảng bài. Hãy đặt ra những câu hỏi mở, khuyến khích học sinh phản biện, thảo luận và chia sẻ ý tưởng; kể cho các em nghe về cuộc đời và sự nghiệp của các nhà toán học nổi tiếng, về những phát minh vĩ đại và những ứng dụng thực tế của Toán học để các em thấy rằng việc học Toán là để làm chủ thế giới, chứ không chỉ để vượt qua các kỳ thi.
Xã hội cũng cần có một cái nhìn công bằng hơn về môn Toán. Chúng ta không nên đánh đồng việc “không giỏi Toán” với “thiếu thông minh”, nhưng cũng không nên coi nhẹ vai trò của Toán học trong việc phát triển tư duy và định hướng nghề nghiệp. Cần có những chương trình phổ cập kiến thức toán ứng dụng, những lớp học thực hành và những sân chơi Toán học thú vị để mọi người, kể cả người lớn, có thể tiếp cận lại môn học này một cách đơn giản và gần gũi hơn.
Toán học có thể là một môn học khó, thậm chí rất khó, đối với nhiều người. Nhưng nếu chúng ta thay đổi cách tiếp cận, biến Toán học thành một công cụ hữu ích thay vì một áp lực nặng nề, tôi tin rằng ai cũng có thể học, yêu thích và nhận ra rằng môn học này không hề đáng sợ như chúng ta vẫn nghĩ.
Admin
Nguồn: VnExpress
