Các nhà lập pháp Cộng hòa tại Texas vừa công bố đề xuất bản đồ bầu cử mới, dự kiến điều chỉnh ranh giới của 5 khu vực bỏ phiếu. Động thái này được kỳ vọng sẽ giúp đảng Cộng hòa giành thêm 5 ghế tại Hạ viện Mỹ trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, qua đó củng cố thế đa số vốn đang rất mong manh của họ tại cơ quan lập pháp liên bang.
Tuy nhiên, đề xuất này đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ đảng Dân chủ. Hơn 50 nghị sĩ Dân chủ đã rời khỏi Texas từ đầu tháng 8, khiến Hạ viện bang không đủ số lượng cần thiết để tiến hành bỏ phiếu. Sự phản đối này diễn ra sau khi Tổng thống Donald Trump lên tiếng ủng hộ việc điều chỉnh bản đồ bầu cử.
Giới quan sát nhận định rằng động thái của Texas có thể châm ngòi cho một cuộc chiến “vẽ lại bản đồ bầu cử” trên toàn nước Mỹ. Các bang khác do đảng Cộng hòa kiểm soát như Missouri, Indiana, Ohio và Florida cũng đang cân nhắc các hành động tương tự.
Phó giáo sư khoa học chính trị Charlie Hunt từ Đại học Boise State cảnh báo: “Tuy nhiên, đảng Cộng hòa cũng phải đối mặt với nguy cơ chịu thiệt hại nặng nề nếu phe Dân chủ ở những bang khác có động thái đáp trả tương tự”.
Việc vẽ lại bản đồ bầu cử thường diễn ra sau khi Cục Điều tra Dân số Mỹ công bố thống kê nhân khẩu học 10 năm một lần, gần đây nhất là vào năm 2020. Mục đích là để chính quyền các bang điều chỉnh ranh giới các khu vực bầu cử, đảm bảo mỗi khu vực có số lượng cử tri tương đương nhau.
Các đảng cầm quyền thường tận dụng cơ hội này để tạo lợi thế cho mình trong các cuộc bầu cử Hạ viện. Chiến lược phổ biến là “dồn” cử tri ủng hộ đối thủ vào một số ít khu vực, sau đó “chia nhỏ” số cử tri còn lại của đối phương và phân tán ra các khu vực khác, khiến họ khó giành chiến thắng.
Hiện tại, đảng Cộng hòa đang kiểm soát cả Nhà Trắng, Thượng viện và Hạ viện, nhưng thế đa số của họ rất sít sao. Dữ liệu lịch sử cho thấy đảng của tổng thống đương nhiệm thường mất ghế trong các cuộc bầu cử giữa kỳ, càng thúc đẩy đảng Cộng hòa tìm cách “vẽ lại bản đồ”.
Tuy nhiên, khác với cấp liên bang, đảng Dân chủ có nhiều khả năng đáp trả ở cấp bang. Thống đốc California Gavin Newsom tuyên bố: “Nếu Texas muốn bóp méo bản đồ, California đảm bảo sẽ khiến họ trả giá. Họ muốn trộm 5 ghế ư? Chúng tôi sẽ đáp trả, giành thêm nhiều ghế hơn và lật ngược hoàn toàn chiến lược của họ”.
Đảng Dân chủ ở California đang thúc đẩy một cuộc bầu cử đặc biệt để cử tri bỏ phiếu về bản đồ bầu cử mới. Nếu thành công, những thay đổi này sẽ có hiệu lực trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026. California hiện có 52 ghế nghị sĩ tại Hạ viện, trong đó đảng Cộng hòa nắm giữ 9 ghế.
Chuyên gia về bản đồ bầu cử Paul Mitchell nhận định rằng đảng Cộng hòa có thể mất 3, 4 hoặc 5 ghế ở California nếu điều này xảy ra. Đảng Dân chủ sẽ củng cố vị thế tại các khu vực cạnh tranh, tránh tạo ra một bản đồ gây bất lợi cho họ.
Thống đốc Illinois JB Pritzker và Thống đốc New York Kathy Hochul cũng ám chỉ rằng họ sẵn sàng hành động để giúp đảng Dân chủ giành thêm ghế. Bà Hochul thậm chí còn tuyên bố có thể sửa đổi hiến pháp bang New York để loại bỏ các ủy ban phi đảng phái, vốn được giao nhiệm vụ thiết lập bản đồ bầu cử.
Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa ở New York và California lại cho rằng chính họ mới là những người đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đảng Cộng hòa giành thế đa số tại Hạ viện. Điều này có nghĩa là chiến lược “vẽ lại bản đồ” có thể gây phản tác dụng.
Hạ nghị sĩ Cộng hòa Kevin Kiley mô tả cuộc chiến “vẽ lại bản đồ bầu cử” là “điên rồ” và cho rằng Tổng thống “chưa thấy đầy đủ bức tranh về những hệ quả cuối cùng”. Hạ nghị sĩ New York Mike Lawler cảnh báo rằng đây là một nỗ lực “hủy hoại lẫn nhau” và đảng Cộng hòa sẽ mất hết ghế ở các bang của đảng Dân chủ, điều này về lâu dài sẽ gây tổn hại đến khả năng duy trì thế đa số ở Hạ viện.
Phó giáo sư Hunt cũng chỉ ra một rủi ro khác: việc “vẽ lại bản đồ” có thể tạo ra “một phiên bản lỗi”. Các khu vực mà đảng Cộng hòa có thể thắng trong kỳ bầu cử này, nếu không đủ biên an toàn, sẽ có nguy cơ bị lật ngược trong các kỳ bầu cử tiếp theo do thay đổi nhân khẩu học.
Một kịch bản tương tự đã từng xảy ra tại chính Texas vào năm 2011. Khi đó, đảng Cộng hòa đã thông qua một bản đồ bầu cử nhằm duy trì lợi thế trong 10 năm, nhưng đến năm 2018, họ đã đánh mất 5 ghế tại hạt Dallas.
Trước nguy cơ mất ghế, nghị sĩ Kiley đã trình một dự luật lên Hạ viện nhằm ngăn chặn mọi kế hoạch “vẽ lại bản đồ bầu cử” ở các bang trước cuộc tổng điều tra dân số tiếp theo vào năm 2030. Ông kêu gọi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và lãnh đạo phe thiểu số “hãy thể hiện vai trò lãnh đạo” và “chấm dứt tình trạng hỗn loạn này”. Ông bày tỏ hy vọng rằng “lý trí sẽ chiến thắng”.
Admin
Nguồn: VnExpress
