Tại hội thảo “Phát triển nhân lực – điều kiện tiên quyết cho kinh tế số và tăng trưởng xanh” diễn ra ngày 11/8, ông Nguyễn Khánh Long, Phó cục trưởng Việc làm (Bộ Nội vụ), đã cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt nhân lực xanh tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và tăng trưởng xanh đang diễn ra mạnh mẽ. Ông Long dẫn báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), nhấn mạnh tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Ông Phạm Vũ Quốc Bình, Phó cục trưởng Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết hiện chỉ có 3-5% lao động Việt Nam làm việc trong các ngành kinh tế xanh, chủ yếu tập trung vào năng lượng tái tạo và nông nghiệp hữu cơ. Tỷ lệ này còn rất thấp so với mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) mà Việt Nam đã cam kết vào năm 2050.
Không chỉ thiếu về số lượng, Việt Nam còn thiếu hụt nhân lực có chuyên môn cao trong các lĩnh vực thiết kế, vận hành và bảo trì các hệ thống công nghệ xanh, bao gồm kỹ sư môi trường, chuyên gia quản lý chất thải và nhân sự năng lượng tái tạo. Sự thiếu hụt này đang làm chậm tiến độ triển khai các dự án xanh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện các cam kết về môi trường ở cả cấp độ doanh nghiệp và quốc gia.
Nguy hiểm hơn, tình trạng thiếu nhân lực xanh có thể dẫn đến bất bình đẳng xã hội, khi các ngành công nghiệp gây ô nhiễm dần suy thoái, kéo theo nguy cơ mất việc làm của người lao động trong các ngành này.
Để ứng phó với nguy cơ này, ông Nguyễn Khánh Long khuyến nghị các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cần khẩn trương đầu tư vào các hoạt động đào tạo lại và đào tạo chuyên sâu, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi xanh, đồng thời xây dựng các chính sách việc làm bao trùm.
Ông Long đề xuất xây dựng một chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực gắn liền với chuyển đổi số và tăng trưởng xanh. Cần lồng ghép các mục tiêu và giải pháp phát triển nhân lực vào Quy hoạch tổng thể quốc gia, Chiến lược tăng trưởng xanh và Kế hoạch chính sách việc làm. Việc xác định rõ các nhóm ngành ưu tiên đến năm 2030, như trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo và logistics carbon thấp, là vô cùng quan trọng.
Đồng thời, cần có một chương trình đào tạo quốc gia về kỹ năng số và kỹ năng xanh, với lộ trình cụ thể cho từng ngành nghề. Chương trình này cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo để đảm bảo chất lượng giảng dạy, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động. Ông Long cũng khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào đào tạo tại chỗ (on-the-job training) và cấp chứng chỉ kỹ năng được công nhận trên toàn quốc.
Bà Vi Thị Hồng Minh, Phó giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), nhấn mạnh tầm quan trọng của ý thức bảo vệ môi trường trong công việc hàng ngày của người lao động, như tiết kiệm điện, nước, phân loại rác và giảm tiêu hao vật tư. Người lao động cần không chỉ “làm đúng việc” mà còn phải có khả năng đề xuất các cải tiến và tạo ra giá trị mới.
Việc sử dụng nhân sự xanh có thể giúp doanh nghiệp tăng doanh thu và thực hiện các cam kết về môi trường. Bà Minh dẫn chứng một doanh nghiệp sản xuất nhựa sinh học ở TP HCM đã giảm được 30% lượng rác nhựa nhờ các sáng kiến từ công nhân, và một resort ở Đà Nẵng đã tăng lượng đặt phòng sau khi nhận được chứng nhận quốc tế về phát triển bền vững trong lĩnh vực lưu trú.
Ngân hàng Thế giới (World Bank) dự báo rằng việc làm xanh tại Việt Nam sẽ tăng mạnh từ 3,6% lên 41% tổng số việc làm trên thị trường trong tương lai gần. Tình trạng thiếu hụt nhân sự xanh không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam. Theo báo cáo phát triển bền vững gần đây của công ty nhân sự Manpower Group, có tới 91% doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đủ nhân sự xanh để đạt được các mục tiêu bền vững, và tình trạng khan hiếm này dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2030.
Theo báo cáo chung của ILO và Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), quá trình chuyển đổi xanh có thể tạo ra 25 triệu việc làm mới trên toàn cầu vào năm 2030, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mất việc làm do sự sắp xếp lại chuỗi cung ứng. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các ngành như ngân hàng, logistics và dịch vụ khách hàng đang đối mặt với nguy cơ cắt giảm nhân sự do quá trình chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Admin
Nguồn: VnExpress
