Trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đang phải vật lộn để tồn tại, áp lực lên người lao động ngày càng gia tăng.
Ông Chai, 53 tuổi, chủ một xưởng sản xuất tủ bếp Cartia Global Manufacturing, chia sẻ: “Chúng tôi đang ở chế độ sinh tồn,” đồng thời cho biết công ty của ông hiện “gần như chỉ hòa vốn”. Để ứng phó với khó khăn, ông đã buộc phải cắt giảm một nửa số nhân viên kể từ khi đại dịch bùng phát, xuống còn 100 người. Nhận thấy không thể tiếp tục cắt giảm nhân sự, ông Chai đã áp dụng các biện pháp khác như rút ngắn ca làm và khuyến khích nhân viên nghỉ không lương. Ông tâm sự: “Tôi nói với họ rằng các anh chắc cũng không muốn nhà máy phá sản. Các anh đã làm ở đây 10-15 năm rồi, vì thế hãy cùng nhau vượt qua giai đoạn này.”
Tình hình kinh tế khó khăn này diễn ra trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp tại Trung Quốc vẫn duy trì ở mức khoảng 5% trong năm nay. Tuy nhiên, các nhà kinh tế học cho rằng tình hình thực tế có thể nghiêm trọng hơn do tác động từ việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc, cùng với tình trạng dư thừa sản xuất công nghiệp. Điều này đã gây áp lực lên thu nhập của người lao động, khiến họ mất niềm tin vào tương lai và giảm chi tiêu. Theo đó, niềm tin tiêu dùng tại Trung Quốc đang ở gần mức thấp kỷ lục, doanh số bán lẻ suy yếu và lạm phát tháng 7 gần như bằng 0.
Bà Alicia Garcia-Herrero, kinh tế trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại Natixis, nhận định rằng công nhân Trung Quốc đang chịu thiệt hại lớn, mặc dù xuất khẩu và nền kinh tế nói chung vẫn tăng trưởng bất chấp các biện pháp thuế quan từ Mỹ. Bà giải thích: “Cạnh tranh cao và giá cả đi xuống khiến các nhà máy cần giảm chi phí, đồng nghĩa với việc siết chặt lương. Đó là một vòng xoáy luẩn quẩn.”
Theo bà, các số liệu chính thức không phản ánh đầy đủ thực tế rằng công nhân Trung Quốc “là những người chịu thiệt chính” trong cuộc chiến thương mại, vì họ không bị thất nghiệp mà chỉ phải làm ít giờ hơn hoặc nghỉ không lương.
Ông Chai cho biết ông đã mất hai khách hàng quan trọng tại Australia do các công ty Trung Quốc khác hạ giá để cạnh tranh. Hiện tại, nhà máy của ông chỉ hoạt động với một nửa công suất. “Những công ty rời thị trường Mỹ đều chuyển hướng sang Australia. Nguồn cung mới đang gõ cửa các khách hàng của tôi,” ông than thở.
Trong bối cảnh xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 21,7% trong tháng 7, các doanh nghiệp đang tìm kiếm thị trường thay thế. Xuất khẩu sang châu Âu tăng 9,2%, trong khi hàng hóa bán sang Đông Nam Á và Australia cũng tăng lần lượt gần 17% và 15%.
Để giảm giá thành sản phẩm khoảng 10%, ông Chai đã cắt giảm thời gian làm thêm giờ từ 28 ngày mỗi tháng xuống còn 10 ngày. Trước đây, tiền làm thêm giờ chiếm hơn một phần ba thu nhập của công nhân. Hiện tại, trung bình mỗi công nhân tại nhà máy của ông Chai kiếm được khoảng 5.000 nhân dân tệ (697 USD) trước khi làm thêm giờ.
Nhiều chủ nhà máy khác đang chuyển sang sử dụng lao động thời vụ, tuyển dụng khi có đơn hàng mới và sa thải khi nhu cầu giảm sút. Ông Dave Fong, chủ sở hữu ba nhà máy ở phía nam Trung Quốc chuyên sản xuất nhiều loại sản phẩm, từ ba lô học sinh đến đồ leo núi và máy móc công nghiệp, cho biết ông đã cho 30 công nhân tại mỗi nhà máy nghỉ việc và sau đó thuê lại họ dưới dạng lao động thời vụ để hoàn thành các đơn hàng phát sinh.
Ông Fong giải thích: “Chúng tôi thích lao động thời vụ vì không phải đóng bảo hiểm, chỉ cần trả tiền theo ngày hoặc giờ.” Ông cho biết nếu không làm như vậy, công ty của ông sẽ gặp khó khăn lớn do nhu cầu tiêu thụ giảm và hoạt động thương mại với Mỹ suy yếu.
Tình trạng lao động thời vụ rất phổ biến ở Trung Quốc. Chen Chuyan, một nhân viên tuyển dụng tại Vũ Hán, cho biết lương của nhân viên thời vụ đã giảm từ 16 nhân dân tệ một giờ vào năm ngoái xuống còn 14 nhân dân tệ. “Mỗi ngày đều có hàng dài người xếp hàng chờ phỏng vấn xin việc. Nhưng các nhà máy đâu có nhu cầu nhiều như thế,” bà Chen nói.
Alan Zhang, 30 tuổi, từng làm công việc thời vụ tại một nhà máy may ở Quảng Châu vào năm 2021, khi đó anh kiếm được 400 nhân dân tệ mỗi ngày. Tuy nhiên, hiện tại, việc tìm một công việc có thu nhập bằng một nửa số đó cũng rất khó khăn. “Nếu chỉ được vài trăm tệ, tôi không làm đâu,” anh nói sau khi xem tờ rao việc viết tay của các môi giới. “Tôi không hiểu chuyện gì xảy ra. Mọi việc đột ngột trở nên khó khăn. Giá giảm nhanh quá,” anh Zhang chia sẻ, đồng thời cho biết vợ chồng anh đang thuê một căn hộ studio với giá 700 nhân dân tệ một tháng.
Richard Yarrow, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Mossavar-Rahmani thuộc Trường Harvard Kennedy, cho rằng khi lương sản xuất bị siết chặt, nền kinh tế nói chung sẽ chịu áp lực giảm phát. “Đây là vấn đề ngày càng đáng quan tâm đối với các ngành sản xuất sử dụng lao động tay nghề thấp ở Trung Quốc, như dệt may, đồ nội thất và đồ điện tử đơn giản,” ông nói.
Tại chợ việc làm Long Hoa ở Thâm Quyến, hàng chục người đang cùng đọc bản tin tuyển dụng của các nhà máy điện tử với mức lương 17-28 nhân dân tệ mỗi giờ. Mo, 26 tuổi, tốt nghiệp ngành marketing số nhưng không tìm được việc đúng chuyên môn. Anh đã tham gia hai cuộc phỏng vấn, nhưng từ chối cả hai vì điều kiện thực tế không như quảng cáo. “Họ nói lương 23 tệ, nhưng thực tế chỉ trả 20,” Mo giải thích.
Huang, 46 tuổi, đã tìm việc ở khu chợ này 5 ngày liên tiếp. Ông đi từ Vân Nam đến đây bằng xe buýt. Huang từng làm quản lý dự án bất động sản trước khi thị trường này sụp đổ. Giờ đã ly hôn, ông sống bằng các bữa ăn 10 tệ và thuê giường ký túc với giá 25 tệ một đêm. “Sáng nay tôi có một buổi phỏng vấn, nhưng họ yêu cầu đóng phí giới thiệu 80 tệ. Thế nên tôi không nhận. Tôi để tiền mua thức ăn còn hơn,” Huang nói.
Trong bối cảnh kinh tế đầy biến động, câu chuyện của những người lao động này là minh chứng rõ ràng cho những thách thức mà họ đang phải đối mặt, đồng thời phản ánh những khó khăn mà các doanh nghiệp và nền kinh tế Trung Quốc đang phải vượt qua.
Admin
Nguồn: VnExpress
