**GS.VS Trần Đại Nghĩa: Nhà khoa học tiên phong của nền quân giới Việt Nam**
GS.VS Trần Đại Nghĩa, người có tên thật là Phạm Quang Lễ, sinh năm 1913, là một nhà khoa học kỹ thuật lỗi lạc, được biết đến là tác giả của nhiều loại vũ khí quan trọng trong kháng chiến như đạn Bazoka, súng SKZ và bom bay. Năm 1935, ông sang Pháp du học và xuất sắc nhận cùng lúc ba bằng đại học: Kỹ sư cầu đường, Kỹ sư điện và Cử nhân toán học. Không dừng lại ở đó, ông tiếp tục theo đuổi các bằng Kỹ sư hàng không, bằng của Trường mỏ và Đại học bách khoa. Trong suốt 11 năm học tập tại nước ngoài, ông âm thầm nghiên cứu về kỹ thuật, công nghệ và tổ chức sản xuất vũ khí. Năm 1946, ông trở về Việt Nam theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và được Bác đặt tên là Trần Đại Nghĩa để thuận tiện cho hoạt động cách mạng.
Tháng 11/1946, GS.VS Trần Đại Nghĩa cùng các cộng sự bắt đầu nghiên cứu chế tạo đạn Bazoka dựa trên mẫu của Mỹ. Sản phẩm đạt được khả năng xuyên phá tương đương, có thể xuyên sâu 75 cm vào tường gạch. Ngày 3/3/1947 trở thành dấu mốc quan trọng của ngành quân giới Việt Nam khi đạn Bazoka góp phần vào chiến thắng ở Chương Mỹ, Quốc Oai (Hà Tây cũ). Trong chiến dịch Thu Đông năm 1947, loại vũ khí này còn giúp bắn chìm tàu chiến Pháp trên sông Lô. Sau đó, Cục Quân giới tiếp tục sản xuất hàng loạt đạn Bazoka với tầm bắn 600 m và phạm vi sát thương 50 m.
Tiếp nối thành công, trong giai đoạn 1948-1949, GS.VS Trần Đại Nghĩa và các đồng nghiệp nghiên cứu và chế tạo súng không giật SKZ, một loại vũ khí hạng nặng (20 kg) có sức công phá lớn. Súng SKZ được thiết kế với đầu đạn lõm, có khả năng xuyên thủng các công sự bê tông dày của địch. Lần đầu tiên xuất trận tại Phố Lu, SKZ đã phá hủy nhiều lô cốt của đối phương. Năm 1950, tại chiến trường Nam Trung Bộ, loại súng này giúp quân đội ta loại bỏ 5 đồn địch chỉ trong một đêm, khiến quân địch hoảng loạn tháo chạy.
Ngoài ra, GS.VS Trần Đại Nghĩa còn chế tạo thành công bom bay, được đánh giá có sức công phá tương đương với V1, V2 của Đức, cùng với tên lửa nặng 30 kg có tầm bắn 4 km. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ông có đóng góp to lớn trong việc đối phó với máy bay B-52, phá hệ thống thủy lôi của địch và chế tạo các trang thiết bị đặc biệt cho lực lượng đặc công. Tên tuổi của ông gắn liền với lịch sử ngành quân giới Việt Nam. Ông qua đời ngày 9/8/1997. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ.
**GS Tạ Quang Bửu: Nhà khoa học đặt nền móng cho giáo dục và khoa học kỹ thuật**
GS Tạ Quang Bửu, một nhà khoa học, nhà toán học, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, và đại biểu Quốc hội từ khóa I đến khóa VI, cũng là một tên tuổi lớn gắn liền với sự phát triển của khoa học quân sự Việt Nam. Ông có nhiều đóng góp quan trọng trong việc nghiên cứu, chế tạo và cải tiến các loại vũ khí như pháo cối, súng hỏa mai, hỏa thần B40 và đạn chống tăng.
Sinh ra trong một gia đình nhà giáo tại Nghệ An, GS Tạ Quang Bửu từng theo học tại Đại học Oxford (Anh) và có bằng toán học cao cấp của Pháp. Trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp, ông cùng GS.VS Trần Đại Nghĩa và các cán bộ kỹ thuật, công nhân đã thực hiện chương trình nghiên cứu, chế tạo các loại vũ khí có sức công phá lớn, trong đó có đạn Bazoka, loại vũ khí đã được sử dụng hiệu quả trong chiến dịch Việt Bắc – Thu Đông 1947.
Bên cạnh đó, ông còn có công lớn trong việc nghiên cứu và phát triển pháo cối, một loại vũ khí hạng nhẹ có khả năng bắn đạn ở góc cao, hỗ trợ đắc lực cho bộ binh trong các trận chiến. Súng hỏa mai, một loại súng ngắn có tính di động cao, cũng được ông cải tiến để nâng cao hiệu suất và độ tin cậy. Hỏa thần B40, hay súng phun lửa, cũng là một vũ khí tự chế quan trọng được phát triển trong giai đoạn này, góp phần tăng cường sức mạnh cho lực lượng bộ binh.
GS Tạ Quang Bửu không chỉ là một nhà khoa học quân sự mà còn là người có tầm nhìn xa trông rộng trong lĩnh vực giáo dục và khoa học kỹ thuật. Ông kiên trì nghiên cứu và truyền bá kiến thức khoa học hiện đại, góp phần nâng cao trình độ dân trí. Sau chiến tranh, ông đặt nền móng cho hệ thống giáo dục và nghiên cứu khoa học quốc gia, đặc biệt chú trọng bồi dưỡng nhân tài và hợp tác quốc tế. Ông mất năm 1986 và được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ năm 1996.
Hình ảnh GS Tạ Quang Bửu và GS.VS Trần Đại Nghĩa không chỉ gắn liền với những loại vũ khí đã đi vào lịch sử, mà còn là biểu tượng của khát vọng tự chủ về khoa học – kỹ thuật trong hoàn cảnh khó khăn nhất.
**Tôn vinh những đóng góp to lớn**
Trong bối cảnh kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức triển lãm về các thành tựu khoa học, đồng thời có nhiều hoạt động tôn vinh các nhà khoa học có đóng góp lớn cho đất nước. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh sự cần thiết phải tôn vinh những nhà khoa học có đóng góp cho sự phát triển của đất nước và đề xuất xây dựng công viên với tượng đài của các nhà khoa học có thành tựu xuất sắc.
Admin
Nguồn: VnExpress
