Hệ thống tiền đình đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng và định hướng không gian của cơ thể. Hệ thống này bao gồm cơ quan tiền đình nằm ở tai trong, dây thần kinh tiền đình và các trung tâm xử lý tín hiệu đặt tại não bộ. Khi một bộ phận nào đó của hệ thống tiền đình bị tổn thương, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn và ù tai. Rối loạn tiền đình được chia thành hai nhóm chính: rối loạn tiền đình trung ương và rối loạn tiền đình ngoại biên.
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Vân, khoa Thần kinh Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, rối loạn tiền đình trung ương xảy ra do các tổn thương ở não bộ, đặc biệt là tiểu não, thân não hoặc các đường dẫn truyền tín hiệu từ não đến các bộ phận khác. Nguyên nhân thường gặp của rối loạn tiền đình trung ương bao gồm đột quỵ não, u não, xơ cứng rải rác, chấn thương sọ não và nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. Ngược lại, rối loạn tiền đình ngoại biên xuất phát từ các vấn đề ở tai trong hoặc dây thần kinh tiền đình, với các nguyên nhân phổ biến như sỏi ống bán khuyên (thạch nhĩ lạc chỗ), viêm mê đạo, viêm dây thần kinh tiền đình, bệnh Ménière, chấn thương tai trong và ngộ độc.
Các triệu chứng của rối loạn tiền đình trung ương thường phức tạp và đa dạng hơn so với rối loạn tiền đình ngoại biên. Bệnh nhân có thể bị chóng mặt kèm theo các triệu chứng như nhìn đôi, nói khó, yếu hoặc liệt tay chân, rối loạn phối hợp động tác và mất điều hòa vận động. Đặc điểm của chóng mặt do rối loạn tiền đình trung ương là ít thay đổi khi đổi tư thế và thường kéo dài. Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện các dấu hiệu thần kinh khác như run, co giật hoặc mất ý thức thoáng qua.
Rối loạn tiền đình ngoại biên thường gây ra chóng mặt dữ dội, kèm theo cảm giác quay tròn rõ rệt. Các triệu chứng có xu hướng tăng lên khi thay đổi tư thế, chẳng hạn như quay đầu, ngồi dậy hoặc cúi xuống. Bệnh nhân có thể cảm thấy buồn nôn, nôn nhiều, ù tai hoặc giảm thính lực. So với rối loạn tiền đình trung ương, thời gian chóng mặt thường ngắn hơn, có thể kéo dài từ vài giây đến vài giờ, sau đó giảm dần. Thị giác và vận động tay chân thường không bị ảnh hưởng.
Để phân biệt giữa rối loạn tiền đình trung ương và ngoại biên, bác sĩ Vân nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dựa vào đặc điểm rung giật nhãn cầu và các dấu hiệu thần kinh đi kèm. Tại bệnh viện, các trang thiết bị hiện đại như máy ảnh động nhãn đồ VNG được sử dụng để đo và phân tích chuyển động mắt của bệnh nhân, từ đó xác định vị trí tổn thương thuộc tiền đình trung ương hay ngoại biên. Phương pháp này cho kết quả nhanh chóng và không xâm lấn, giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán ban đầu. Trong trường hợp nghi ngờ tổn thương trung ương, bác sĩ có thể chỉ định chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc cắt lớp vi tính (CT) não để tìm nguyên nhân. Đối với tổn thương ngoại biên, bệnh nhân có thể cần được đo thính lực, thực hiện nghiệm pháp tiền đình hoặc chụp CT xương thái dương khi cần thiết.
Phương pháp điều trị rối loạn tiền đình trung ương tập trung vào việc xử trí nguyên nhân gây bệnh tại não bộ, có thể bao gồm can thiệp hoặc phẫu thuật để lấy u, hoặc sử dụng thuốc để điều trị các bệnh lý thần kinh. Điều trị rối loạn tiền đình ngoại biên bao gồm sử dụng thuốc kháng viêm, thuốc giảm chóng mặt, kết hợp với các bài tập phục hồi thăng bằng và điều chỉnh lối sống. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời có thể giúp giảm biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bác sĩ khuyến cáo rằng nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt kèm theo các dấu hiệu thần kinh như yếu liệt, nói khó hoặc mất thị lực đột ngột, cần đi khám ngay lập tức vì đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Ngoài ra, những người bị chóng mặt tái phát, kéo dài hoặc gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc hàng ngày cũng nên đi kiểm tra để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.
Admin
Nguồn: VnExpress
