Cuối tuần vừa qua, giới chức Mỹ đã chạy đua với thời gian để tìm kiếm và chốt địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin, dự kiến diễn ra vào ngày 15/8 tại Alaska. Tuy nhiên, họ nhanh chóng đối mặt với một trở ngại lớn: mùa hè là mùa du lịch cao điểm ở Alaska, khiến số lượng địa điểm phù hợp và sẵn sàng đón tiếp hai nhà lãnh đạo trở nên vô cùng hạn chế.
Một số nhân vật có tầm ảnh hưởng ở Alaska đã liên hệ với Nhà Trắng, đề xuất tổ chức hội nghị tại các khu tư gia. Dù vậy, các quan chức Nhà Trắng vẫn tích cực tìm kiếm các địa điểm tiềm năng ở Juneau (thủ phủ bang), Anchorage và Fairbanks.
Cuối cùng, Anchorage nổi lên là thành phố duy nhất trong bang có lựa chọn khả thi. Trong đó, Căn cứ Liên hợp Elmendorf-Richardson, nằm ở rìa phía bắc thành phố, được đánh giá là đáp ứng được các yêu cầu an ninh khắt khe cho cuộc gặp lịch sử này. Mặc dù vậy, Nhà Trắng vẫn mong muốn tránh việc phải đón tiếp Tổng thống Putin và phái đoàn Nga tại một căn cứ quân sự của Mỹ.
Những chi tiết trên cho thấy những thách thức không nhỏ mà giới chức Mỹ phải đối mặt trong quá trình chuẩn bị cho cuộc họp, đánh dấu lần gặp mặt đầu tiên sau hơn 4 năm giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ – Nga. Theo Bộ Ngoại giao Nga, Ngoại trưởng Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã có cuộc điện đàm vào ngày 12/8 để thảo luận “một số khía cạnh trong công tác sắp xếp” cho hội nghị.
Thông thường, một hội nghị thượng đỉnh giữa Mỹ và một đối thủ lớn như Nga chỉ diễn ra sau các cuộc đàm phán sâu rộng về chương trình nghị sự. Tuy nhiên, Tổng thống Trump lại xem cuộc gặp sắp tới là một phiên “thăm dò” và không kỳ vọng vào những đột phá lớn. Trong khi đó, Nhà Trắng mô tả đây là một “phiên lắng nghe”.
Ngoại trưởng Rubio giải thích: “Tổng thống nghĩ rằng ‘tôi phải đối mặt với người đàn ông này. Tôi cần gặp trực tiếp ông ấy. Tôi cần nghe ông ấy nói chuyện. Tôi cần đưa ra đánh giá bằng cách nhìn thẳng vào ông ấy'”. Ông cho rằng năm cuộc điện đàm trước đó là chưa đủ để giúp Tổng thống Trump xác định được ý định của người đứng đầu Điện Kremlin.
Theo các nguồn thạo tin, chính quyền Trump và Điện Kremlin đã chọn Alaska làm địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh sau một quá trình thảo luận kéo dài. Số lượng địa điểm phù hợp cho cuộc gặp rất hạn chế, đặc biệt là sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) phát lệnh bắt Tổng thống Putin vào năm 2023.
Do lệnh bắt từ ICC, phía Nga đã từ chối các địa điểm ở châu Âu. Ngay cả những thành phố như Vienna hay Geneva, nơi từng chứng kiến các cuộc gặp giữa lãnh đạo Mỹ và Nga từ thời Chiến tranh Lạnh, cũng bị loại bỏ.
Về phía Mỹ, mặc dù Tổng thống Putin đề xuất Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) là một địa điểm “hoàn toàn phù hợp”, nhiều quan chức Nhà Trắng lại không muốn thực hiện một chuyến đi dài khác tới Trung Đông sau chuyến thăm của Tổng thống Trump hồi tháng 5.
Cuối cùng, hai địa điểm tiềm năng nhất còn lại là Mỹ và Hungary, do Thủ tướng Viktor Orban có quan hệ thân thiết với cả Tổng thống Trump và Tổng thống Putin. Các quan chức Mỹ đã rất hài lòng và có phần bất ngờ khi Tổng thống Putin đồng ý gặp mặt trên đất Mỹ.
Tổng thống Trump phát biểu: “Tôi nghĩ việc Tổng thống Nga đến đất nước chúng ta thay vì chúng ta phải sang nước ông ấy hoặc một nước thứ ba là điều rất đáng tôn trọng”.
Tuy nhiên, một số người lại không đồng tình với quan điểm này. Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton cho rằng “nơi tốt hơn Alaska để tổ chức cuộc gặp chỉ có thể là Moscow”. Ông nhận định: “Vì vậy, tôi nghĩ việc chọn địa điểm này đã là một thắng lợi đối với Tổng thống Putin rồi”.
Lần gần nhất lãnh đạo Mỹ và Nga gặp mặt là tại hội nghị thượng đỉnh năm 2021 ở Geneva, Thụy Sĩ. Thời gian và địa điểm được công bố trước ba tuần, nhưng quá trình lên kế hoạch đã bắt đầu từ nhiều tháng trước đó.
Tổng thống Joe Biden khi đó đã dành nhiều ngày để chuẩn bị kỹ lưỡng với các cố vấn cấp cao, phân tích các hướng đi tiềm năng của cuộc gặp và dự đoán các động thái từ Tổng thống Putin. Ông cũng tham khảo ý kiến của các nhà lãnh đạo khác, như Thủ tướng Đức, để có lời khuyên về cách tiếp cận nhà lãnh đạo Nga.
Vào ngày diễn ra hội nghị, các trợ lý Mỹ đã lên kế hoạch tỉ mỉ đến từng chi tiết, từ thứ tự hai nhà lãnh đạo đến địa điểm họp, thời gian mỗi phiên thảo luận kéo dài bao lâu, cho đến loại hoa nào sẽ được đặt trên bàn. Họ thậm chí còn chuẩn bị sẵn những chai nước tăng lực Gatorade màu cam, dán nhãn “Tổng thống Mỹ (POTUS)”, bên trong tủ lạnh tại ngôi biệt thự từ thế kỷ 18, nơi diễn ra cuộc họp.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump và người đồng cấp Nga đã có cuộc gặp thượng đỉnh ở Helsinki, Phần Lan, vào năm 2018. Sự kiện này gây chú ý khi ông Trump bác bỏ đánh giá của các cơ quan tình báo Mỹ về vấn đề Nga can thiệp bầu cử. Trước đó, vào năm 2017, hai nhà lãnh đạo cũng đã gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Hamburg, Đức.
Mặc dù các quan chức Mỹ và Nga đã có những cuộc đàm phán sâu rộng để chuẩn bị cho hội nghị ở Alaska kể từ khi nó được thống nhất vào tuần trước, động cơ thúc đẩy cuộc gặp vẫn còn là một bí ẩn.
Đặc phái viên của Tổng thống Trump, Steve Witkoff, đã đến Moscow vào ngày 6/8 để gặp Tổng thống Putin. Theo các nguồn thạo tin, cuộc gặp này đã dẫn đến quyết định tổ chức hội nghị thượng đỉnh, mặc dù nội dung cuộc trao đổi giữa ông Witkoff và Tổng thống Putin vẫn chưa được công bố.
Trong phần lớn tuần trước, giới chức châu Âu đã cố gắng tìm hiểu các chi tiết về một thỏa thuận hòa bình do Tổng thống Putin đưa ra, nhưng một số người cho biết họ cảm thấy thất vọng vì thiếu thông tin rõ ràng từ ông Witkoff.
Tổng thống Trump dự kiến sẽ lắng nghe quan điểm từ các nhà lãnh đạo châu Âu về hội nghị sắp tới trong một cuộc họp trực tuyến vào ngày 13/8 do Đức sắp xếp. Ông cũng hứa sẽ điện đàm với họ và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngay sau khi hội nghị thượng đỉnh kết thúc.
Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky nhiều khả năng sẽ không có mặt tại Alaska để dự hội nghị, do đó, cơ hội về một cuộc họp ba bên Mỹ – Nga – Ukraine là rất mong manh. Thay vào đó, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump sẽ dành ít nhất một phần của hội nghị thượng đỉnh để gặp riêng Tổng thống Putin, tạo điều kiện cho hai nhà lãnh đạo thảo luận kín.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: “Đây là một phần của kế hoạch”, khi được hỏi liệu hai tổng thống có gặp riêng hay không.
Việc các nhà lãnh đạo gặp riêng không phải là điều bất thường, nhưng mối quan hệ giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin từ lâu đã là một chủ đề được quan tâm đặc biệt.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, ngay cả các quan chức cấp cao trong chính quyền cũng thừa nhận rằng đôi khi họ không được biết về những gì Tổng thống đã thảo luận. Trong hai cuộc gặp vào năm 2017 và 2018 giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Nga, cả hai đều có phiên dịch nhưng không có trợ lý cấp cao. Sau cuộc gặp tại Đức, ông Trump được cho là đã yêu cầu phiên dịch nộp lại ghi chú.
Bất chấp những khó khăn trong quá trình chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh sắp tới, Thống đốc Alaska Mike Dunleavy cho biết ông rất mong chờ sự kiện này.
“Alaska có vị trí chiến lược nhất trên thế giới, nằm ở ngã tư của Bắc Mỹ và châu Á, với Bắc Cực ở phía bắc và Thái Bình Dương ở phía nam. Chỉ cách Nga vỏn vẹn 3 km, không nơi nào đóng vai trò quan trọng hơn chúng tôi đối với quốc phòng, an ninh năng lượng và vị thế dẫn đầu của Mỹ ở Bắc Cực”, ông tuyên bố trên X.
“Việc một cuộc thảo luận mang tầm vóc toàn cầu như vậy diễn ra tại đây là điều hoàn toàn phù hợp. Trong nhiều thế kỷ, Alaska đã là cầu nối giữa các quốc gia, và ngày nay, chúng tôi vẫn là cửa ngõ cho ngoại giao, thương mại và an ninh tại một trong những khu vực quan trọng nhất Trái Đất. Cả thế giới sẽ dõi theo và Alaska sẵn sàng tổ chức cuộc họp lịch sử này”, Thống đốc Dunleavy khẳng định.
Về phía Nga, Yuri Ushakov, trợ lý của Tổng thống Putin, cũng thừa nhận việc chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh ở Alaska là một thách thức.
Ông nói: “Moscow và Washington chắc chắn sẽ làm việc tích cực và nỗ lực để thống nhất các chi tiết thực tế cũng như các yếu tố chính trị cho hội nghị tại Alaska. Chúng tôi biết quá trình này không đơn giản, nhưng chúng tôi sẽ tham gia một cách chủ động và nhất quán”.
Admin
Nguồn: VnExpress
