Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ sầu riêng khổng lồ tại Trung Quốc, một số doanh nghiệp nước này đã bắt đầu thử nghiệm trồng sầu riêng tại đảo Hải Nam từ 5 năm trước, với mục tiêu giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu và rút ngắn thời gian vận chuyển đến tay người tiêu dùng.
Theo Viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam, diện tích trồng sầu riêng tại đây đã tăng trưởng đáng kể, gần gấp 4 lần sau 5 năm, từ 700 ha vào năm 2020 lên 2.600 ha vào năm 2025. Trung bình, diện tích trồng sầu riêng của Trung Quốc tăng 30% mỗi năm, tập trung chủ yếu ở các khu vực như Tam Á, Bảo Đình, Lạc Đông và Lăng Thủy của đảo Hải Nam, trong đó đã có khoảng 267 ha cho thu hoạch.
Hiện tại, giá sầu riêng Trung Quốc đang ở mức khoảng 100 nhân dân tệ (tương đương 340.000 đồng) một kg. Các chuyên gia kỳ vọng rằng khi sản lượng nội địa tăng lên, giá bán có thể giảm xuống khoảng 20 nhân dân tệ một kg (70.000 đồng), tương tự như trường hợp của nho hồng và nho sữa sau khi được trồng thành công tại Trung Quốc. Để đạt được điều này, việc mở rộng diện tích, vượt qua các thách thức về khí hậu và tối ưu hóa công nghệ sản xuất là rất quan trọng để giảm giá thành.
Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu chủ lực của sầu riêng Việt Nam. Năm ngoái, quốc gia này đã nhập khẩu sầu riêng với tổng trị giá gần 7 tỷ USD, trong đó khoảng 40% (tương đương 2,94 tỷ USD) đến từ Việt Nam, theo số liệu từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương). Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhận định rằng việc Trung Quốc trồng được sầu riêng chưa tạo ra mối đe dọa đáng kể đối với người trồng Việt Nam.
Ông Nguyên cho rằng, ngay cả khi đảo Hải Nam mở rộng diện tích trồng sầu riêng tối đa, sản lượng vẫn sẽ rất thấp so với nhu cầu tiêu thụ khổng lồ của thị trường tỷ dân này. Điều kiện tự nhiên ở Hải Nam chỉ phù hợp một phần cho cây sầu riêng, khu vực này thường xuyên phải đối mặt với bão và nhiệt độ thấp, khiến cây mất nhiều thời gian để ra hoa và có thể bị thiệt hại nặng nề sau các trận bão lớn.
Thêm vào đó, chi phí lao động và kỹ thuật cao ở Trung Quốc khiến giá thành sản xuất sầu riêng đội lên gấp 2-3 lần so với Việt Nam, gây khó khăn trong việc cạnh tranh với hàng nhập khẩu từ Đông Nam Á. Trong khi đó, sầu riêng Việt Nam với hương vị đặc trưng và giá cả cạnh tranh vẫn được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng. Hiện tại, giá sầu riêng Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này dao động từ 90.000 đến 150.000 đồng một kg.
“Với chi phí sản xuất thấp hơn, Việt Nam có thể bán sầu riêng với giá rẻ hơn, phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng Trung Quốc,” ông Nguyên nhấn mạnh, đồng thời cho rằng nguy cơ hàng Việt Nam bị lấn át là rất thấp.
Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T, cũng có chung quan điểm. Ông ước tính sản lượng sầu riêng của Trung Quốc trong năm nay chỉ tương đương hơn 80 container xuất khẩu của Việt Nam, một con số quá nhỏ để gây ảnh hưởng đáng kể đến giá cả.
Ông Lang Haibo, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp Hải Nam Youqi, chia sẻ trên People’s Daily Online rằng vụ thu hoạch năm nay của công ty dự kiến đạt khoảng 2.000 tấn trái chín, gấp gần 40 lần so với vụ đầu tiên (khoảng 50 tấn).
Năm ngoái, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 1,56 triệu tấn sầu riêng. Chính quyền Hải Nam đặt mục tiêu mở rộng diện tích trồng sầu riêng lên 6.600 ha vào năm 2028, đồng thời ứng dụng công nghệ tưới tiêu tự động, AI phân loại trái và mô hình xen canh để tăng năng suất. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng chỉ khi sản lượng nội địa đạt hàng trăm nghìn tấn, tác động đến thị trường khu vực mới trở nên rõ rệt, và điều này khó có thể xảy ra trong ngắn hạn.
CEO Vina T&T dự báo rằng phải mất ít nhất 10 năm nữa Trung Quốc mới có thể đạt được sản lượng sầu riêng đáng kể. Đây là khoảng thời gian quý báu để Việt Nam có thể tận dụng để xây dựng thương hiệu quốc gia và phát triển ngành sầu riêng một cách bền vững.
Ở trong nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định 3015, áp dụng quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm riêng cho trái sầu riêng tươi xuất khẩu. Động thái này nhằm nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm và tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn cho ngành sầu riêng Việt Nam.
Nhờ những nỗ lực cải thiện chất lượng, nhiều lô hàng sầu riêng Việt Nam xuất khẩu đã đạt tiêu chuẩn tương đương với Thái Lan. Tuy nhiên, sầu riêng Thái Lan, đặc biệt là giống Monthong, vẫn giữ lợi thế nhờ hệ thống logistics hoàn thiện, sản lượng lớn và thương hiệu đã được khẳng định, với giá bán lẻ phổ biến từ 160.000 đến 200.000 đồng một kg.
Theo các doanh nghiệp, lợi thế lớn nhất của Việt Nam hiện nay là giá xuất khẩu thấp hơn so với Thái Lan, tạo ra cơ hội để mở rộng thị phần. Để duy trì lợi thế này, Hiệp hội Rau quả Việt Nam khuyến nghị các địa phương và người trồng tiếp tục đầu tư vào vùng trồng, áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, cải thiện quy trình đóng gói và phát triển thương hiệu quốc gia.
Ngành xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ. Trong ba tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng hàng tháng đều dưới 100 triệu USD. Tuy nhiên, con số này đã vượt mốc 100 triệu USD trong tháng 4, tăng gấp đôi trong tháng 5 và gấp ba trong tháng 6 (đạt 300 triệu USD). Riêng tháng 7, sản lượng xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam ước đạt 350-400 triệu USD. Lũy kế 7 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu của loại nông sản này đã vượt mốc 1 tỷ USD, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự phát triển của ngành sầu riêng Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
