TP.HCM dự kiến triển khai vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm, sử dụng hệ thống camera nhận diện biển số (ANPR) để quản lý và giám sát phương tiện giao thông. Đề án này, do đơn vị tư vấn xây dựng, đặt mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm không khí và hướng tới một môi trường đô thị xanh hơn.
Theo lộ trình, từ năm 2026 đến 2032, thành phố sẽ lắp đặt 58 camera ANPR tại các tuyến đường ra vào khu vực LEZ (bao gồm quận 1 và quận 3 cũ), cùng một số giao lộ trọng điểm. Sau năm 2032, dự kiến có thêm 200 camera được triển khai trên toàn thành phố, tập trung vào các khu vực có mức độ ô nhiễm cao như TP Thủ Đức, Gò Vấp, Tân Bình, Phú Nhuận, và các quận 6, 8, 11. Các camera sẽ được lắp đặt tại các giao lộ, liên kết với nhau tạo thành một vành đai kiểm soát chặt chẽ vùng phát thải thấp.
Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, nhấn mạnh rằng phương án này được xây dựng dựa trên kinh nghiệm quốc tế. Thành phố sẽ ban hành các chính sách quản lý, phân loại phương tiện được phép lưu thông trong vùng LEZ, đồng thời áp dụng các biện pháp chế tài đối với các phương tiện vi phạm.
Dự kiến từ năm 2027, TP.HCM sẽ bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe máy, từ đó có cơ sở để phân loại các phương tiện theo mức độ phát thải. Trước khi áp dụng xử phạt hành chính, các cơ quan chức năng sẽ tăng cường tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức chấp hành các quy định về vùng LEZ.
Hệ thống camera ANPR hoạt động bằng cách chụp ảnh các xe vi phạm, ghi lại thời gian, địa điểm và truyền dữ liệu về trung tâm điều hành. Tại đây, thông tin sẽ được đối chiếu với cơ sở dữ liệu đăng kiểm để xác minh vi phạm (tiêu chuẩn Euro, năm sản xuất, chủ xe…). Khi xác định có vi phạm, hệ thống sẽ tự động lập biên bản phạt nguội và gửi thông báo đến chủ phương tiện qua email, VNeID hoặc bưu điện.
Điểm nổi bật của hệ thống này là khả năng kết nối với trung tâm điều hành giao thông hiện có, tận dụng chung cơ sở dữ liệu của khoảng 900 camera giám sát và điều phối giao thông trên toàn thành phố. Điều này giúp giảm chi phí vận hành, lắp đặt và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong quá trình xử lý vi phạm.
Ông An cho biết thêm, việc áp dụng chế tài đối với xe không đạt chuẩn tại vùng phát thải thấp đã được thực hiện thành công ở nhiều quốc gia. Ví dụ, tại Antwerp (Bỉ), camera ANPR được sử dụng để phạt 150-250 Euro cho lần vi phạm đầu tiên và thứ hai kể từ năm 2017. Tại Seoul (Hàn Quốc), mức phạt cho hành vi tương tự là 250.000 won (khoảng 212 USD) từ năm 2019.
Đại diện Cục Cảnh sát Giao thông (CSGT) đánh giá cao tính khả thi của việc kiểm soát phương tiện bằng camera ANPR, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ này đã trở nên phổ biến. Hệ thống camera nhận diện biển số hiện tại của CSGT đã có khả năng phát hiện các lỗi vi phạm giao thông và kết nối với cơ sở dữ liệu đăng ký xe để xác định thông tin chủ phương tiện.
Trước đây, camera chủ yếu xử lý các lỗi vi phạm tốc độ, nhưng với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI), chúng có thể nhận diện hơn 20 lỗi vi phạm giao thông một cách tự động. Nếu có đầy đủ cơ sở dữ liệu và quy định về vùng phát thải thấp, lực lượng chức năng có thể xác định được năm sản xuất của phương tiện và liệu nó có thuộc diện bị hạn chế lưu thông hay không.
Tuy nhiên, đại diện Cục CSGT lưu ý rằng đơn vị phụ trách đề án cần phân biệt rõ giữa camera nhận diện biển số đơn thuần và camera tích hợp công nghệ nhận diện lỗi vi phạm giao thông để thiết kế hệ thống giám sát phù hợp.
TS. Phạm Trần Hải, Phó phòng Nghiên cứu quản lý đô thị (Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM), cũng đồng tình với việc sử dụng hệ thống camera nhận diện biển số để tạo thành vành đai kiểm soát phương tiện quanh vùng phát thải thấp. Ông Hải dẫn chứng kinh nghiệm từ Singapore, nơi ban đầu sử dụng hàng rào để hạn chế xe gây ô nhiễm vào trung tâm thành phố, sau đó chuyển sang lắp đặt hệ thống camera ANPR. Tại Trung Quốc, các cơ quan quản lý còn sử dụng nhiều màu sắc và kích thước biển số khác nhau để phân loại xe, giúp camera dễ dàng nhận biết.
Ông Hải cho rằng TP.HCM có thể học hỏi kinh nghiệm từ các nước khác để xây dựng một mô hình phù hợp. Singapore hiện đang nghiên cứu việc gắn chip trên từng xe, kết nối với vệ tinh để quản lý việc đi lại trong các khu vực cụ thể hơn.
Bên cạnh những ưu điểm, một số ý kiến cũng chỉ ra những thách thức tiềm ẩn khi triển khai đề án, chẳng hạn như việc xác định tiêu chuẩn khí thải cho xe máy và quản lý xe không chính chủ. Với số lượng xe máy rất lớn tại TP.HCM (hơn 9 triệu chiếc) và chất lượng xe khác nhau, việc kiểm soát xe không đạt chuẩn khí thải vào trung tâm có thể gặp nhiều khó khăn.
Phó Giám đốc Sở Xây dựng Bùi Hòa An cho biết đơn vị sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp và xây dựng chính sách sao cho ít ảnh hưởng đến đời sống và kinh tế của người dân nhất. “Chúng tôi sẽ xây dựng quy định để vừa giảm ô nhiễm môi trường, vừa đảm bảo thuận tiện cho người dân đi lại”, ông An khẳng định.
Admin
Nguồn: VnExpress
