Cuộc gặp gỡ dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska vào ngày 15/8 đang thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới quan sát quốc tế. Vùng đất băng giá gần Bắc Cực này được chọn làm địa điểm cho cuộc gặp, dù được dự báo sẽ diễn ra ngắn gọn vì những hạn chế về hậu cần và an ninh.
Tuy vậy, sự kiện này có thể mở ra một chương mới cho các nỗ lực đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine, đồng thời định hình lại quan hệ song phương giữa Mỹ và Nga. Tổng thống Trump có thể sử dụng các cơ hội hợp tác kinh tế như một “lá bài” quan trọng trên bàn đàm phán, đưa ra một loạt các đề xuất hấp dẫn để thuyết phục Tổng thống Putin.
Theo nguồn tin từ Telegraph, chính phủ Mỹ đang xem xét khả năng mời Nga hợp tác khai thác các khoáng sản đất hiếm, bao gồm cả lithium, tại các khu vực do Nga kiểm soát ở Ukraine. Được biết, Ukraine nắm giữ khoảng 10% trữ lượng lithium toàn cầu, một nguyên liệu then chốt trong sản xuất pin. Đáng chú ý, hai mỏ lithium lớn nhất của Ukraine hiện nằm trong khu vực do quân đội Nga kiểm soát ở miền đông. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent được cho là người đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các đề xuất hợp tác kinh tế với Moscow, bao gồm cả việc xem xét các dự án khai thác chung tiềm năng.
Ngoài ra, Tổng thống Trump có thể đề xuất tạo điều kiện để Nga tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của Alaska và nới lỏng một số lệnh trừng phạt đối với ngành hàng không Nga, đặc biệt là lệnh cấm xuất khẩu các linh kiện và thiết bị cần thiết cho việc bảo dưỡng máy bay.
Kể từ khi Nga triển khai chiến dịch quân sự tại Ukraine vào năm 2022, các nước phương Tây đã áp đặt các hạn chế về nguồn cung phụ tùng, gây ra tình trạng xuống cấp cho nhiều máy bay của các hãng hàng không Nga. Giám đốc Tập đoàn Rostec Sergei Chemezov đã cảnh báo rằng tới 30% số máy bay mà Nga mua từ phương Tây có thể không thể tiếp tục hoạt động trong vòng 5 năm tới nếu không có linh kiện thay thế.
Việc nới lỏng một phần các lệnh trừng phạt có thể mang lại lợi ích đáng kể cho chính ngành công nghiệp hàng không Mỹ. Nga hiện đang sở hữu hơn 700 máy bay mua từ phương Tây, phần lớn là sản phẩm của Airbus và Boeing. Nếu Washington giảm bớt các hạn chế, Moscow có thể tiếp tục mua phụ tùng và dịch vụ từ các nhà cung cấp Mỹ, mang lại lợi nhuận tài chính cho Washington, một mục tiêu mà Tổng thống Trump luôn theo đuổi.
Một khả năng khác đang được cân nhắc là việc trao cho Nga cơ hội tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên ở eo biển Bering, một khu vực giàu tiềm năng dầu khí nhưng chưa được khai thác. Eo biển này, chỉ cách Nga chưa đến 5 km, được ước tính nắm giữ khoảng 13% trữ lượng dầu toàn cầu. Vùng biển này cũng có ý nghĩa chiến lược quan trọng đối với sự hiện diện của Nga tại Bắc Cực, nơi có trữ lượng khí đốt khổng lồ.
Để chuẩn bị cho hội nghị Alaska, Bộ Tài chính Mỹ đã tạm thời nới lỏng một số lệnh trừng phạt đối với Nga. Vào ngày 14/8, Washington đã cấp “giấy phép chung” cho phép các doanh nghiệp Mỹ thực hiện các giao dịch liên quan đến chuyến thăm của ông Putin tới Alaska, bao gồm cả các dịch vụ hậu cần cho máy bay Nga hạ cánh tại Mỹ.
Theo nguồn tin từ chính phủ Anh, châu Âu sẽ ủng hộ các ưu đãi kinh tế mà Mỹ dành cho Nga, miễn là chúng không tạo ra cảm giác rằng đây là một “phần thưởng” cho Moscow sau hơn ba năm xung đột.
Các nước phương Tây cũng đang nghiên cứu một đề xuất áp dụng mô hình tương tự như cách Israel kiểm soát Bờ Tây: Nga sẽ duy trì quyền kiểm soát quân sự và kinh tế ở các vùng lãnh thổ mà họ đang kiểm soát, nhưng dưới hình thức một cơ quan quản lý riêng cho khu vực này. Ý tưởng này đã được thảo luận nhiều lần trong các cuộc gặp giữa Steve Witkoff, đặc phái viên của ông Trump, và các cố vấn của Điện Kremlin.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết Tổng thống Trump sẽ làm rõ với ông Putin rằng “mọi lựa chọn đều đang được xem xét” trong quá trình thảo luận.
Bên cạnh các đề xuất kinh tế, Tổng thống Trump vẫn để ngỏ khả năng áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nếu Nga từ chối một thỏa thuận ngừng bắn. Bộ trưởng Tài chính Mỹ cũng nhấn mạnh rằng châu Âu cần cùng Washington duy trì một số biện pháp trừng phạt đối với Moscow để “tạo thêm đòn bẩy”.
Mặc dù đã có những động thái chuẩn bị chu đáo, Nhà Trắng vẫn nhấn mạnh rằng cuộc gặp này chỉ dừng ở mức “lắng nghe” và thăm dò quan điểm của Điện Kremlin trước khi Tổng thống Trump thực sự cân nhắc việc tổ chức một cuộc họp ba bên với cả Tổng thống Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Admin
Nguồn: VnExpress
