Quyết định cấm xe máy xăng trong khu vực vành đai 1 của Hà Nội từ tháng 7/2026 là một bước đi quan trọng hướng tới mục tiêu giảm ô nhiễm không khí. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, cần xem xét kỹ lưỡng một số vấn đề then chốt.
Một trong những mối quan ngại hàng đầu là vấn đề an toàn cháy nổ liên quan đến xe điện. Kinh nghiệm từ Trung Quốc cho thấy, mặc dù tốc độ tăng trưởng của xe điện đang chậm lại, số lượng các vụ cháy nổ liên quan đến loại phương tiện này lại có xu hướng gia tăng. Điều này đã thúc đẩy chính phủ Trung Quốc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, thậm chí đảo ngược một số chính sách hỗ trợ ban đầu do lo ngại về an toàn của pin lithium.
Khả năng đáp ứng của hệ thống điện cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét. Thống kê cho thấy, sự cố liên quan đến thiết bị điện chiếm tỷ lệ cao trong các vụ cháy ở Việt Nam, một phần do hệ thống điện đã cũ kỹ và quá tải. Việc chuyển đổi sang xe điện sẽ tạo thêm áp lực lớn lên hệ thống điện, đặc biệt khi hàng trăm nghìn người cùng sạc xe vào giờ cao điểm. Ước tính, nếu có thêm 400.000 xe đạp điện, hệ thống điện của Hà Nội có thể phải chịu thêm tải từ 150-300 MW. Về lâu dài, nếu toàn bộ xe máy ở Hà Nội được thay thế bằng xe điện, thành phố có thể phải đối mặt với mức tải tăng thêm hơn 5 GW, tương đương với công suất của nhà máy thủy điện Hòa Bình.
Chất lượng của xe điện cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Việc thay thế một lượng lớn xe máy xăng bằng xe điện trong thời gian ngắn có thể dẫn đến tình trạng các sản phẩm kém chất lượng, không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật tràn lan trên thị trường. Với số lượng lớn xe điện giá rẻ từ Trung Quốc sẵn sàng nhập khẩu vào Việt Nam, việc kiểm soát chất lượng và tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật có thể gặp nhiều khó khăn. Bài học từ các thành phố ở Trung Quốc, nơi hàng loạt xe điện bị bỏ hoang, cho thấy những thách thức trong việc quản lý và quy trách nhiệm khi xảy ra sự cố.
Tác động đến môi trường cũng cần được xem xét một cách toàn diện. Mặc dù xe điện có thể giúp giảm phát thải trực tiếp, hiệu quả thực tế còn phụ thuộc vào tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn điện. Bên cạnh đó, việc xử lý pin xe điện cũng đặt ra những thách thức lớn về môi trường, đặc biệt là đối với pin lithium, vốn có tỷ lệ tái chế còn rất thấp so với ắc quy chì.
Cuối cùng, việc phát triển hệ thống giao thông công cộng và quy hoạch di chuyển liên vùng là yếu tố then chốt để đảm bảo sự thuận tiện cho người dân khi chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện với môi trường. Kinh nghiệm từ các nước phát triển cho thấy, việc hạn chế xe cá nhân phải đi đôi với việc đầu tư vào giao thông công cộng và khuyến khích sử dụng xe đạp cho các quãng đường ngắn. Đồng thời, cần có quy hoạch cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân di chuyển giữa các khu vực khác nhau bằng nhiều loại hình phương tiện.
Việc cấm xe xăng trong nội đô là một chủ trương đúng đắn, thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, để đạt được thành công, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý và sự đồng thuận của người dân. Đặc biệt, cần ưu tiên nguồn lực để hỗ trợ phát triển hạ tầng sạc điện, đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người sử dụng xe điện, đồng thời có các giải pháp ứng phó kịp thời với các sự cố có thể xảy ra. Chỉ khi đó, quá trình chuyển đổi mới diễn ra một cách suôn sẻ và mang lại lợi ích thực sự cho cộng đồng.
Admin
Nguồn: VnExpress
