Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp nhau tại Alaska, Oleksandr Bulka, 35 tuổi, ở Ukraine, đã nuôi hy vọng về một lệnh ngừng bắn cục bộ. Thế nhưng, hy vọng vừa nhen nhóm đã vụt tắt.
Sáng hôm sau, Bulka tỉnh giấc trong đau đớn, bị đống đổ nát vùi lấp tại căn hộ của mình ở thành phố Bilozerske, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine. Một quả bom lượn của Nga đã đánh trúng tòa nhà bên cạnh, gây ra sóng xung kích phá hủy căn hộ của anh. Anh cố gắng thoát ra và được đưa đến bệnh viện ở Kramatorsk, một thành trì quan trọng của Ukraine đang đối mặt với nguy cơ bị Nga kiểm soát.
Nga đang leo thang các cuộc không kích ở miền đông Ukraine, thể hiện quyết tâm giành quyền kiểm soát lãnh thổ bằng mọi giá, dù bằng quân sự hay đàm phán, bất chấp sự kháng cự kiên cường từ Kiev.
Trước đó, tinh thần của người Ukraine đã phần nào được nâng lên sau cuộc gặp thượng đỉnh tại Washington, nơi Tổng thống Trump đón tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các lãnh đạo châu Âu với thái độ nồng ấm, cho thấy sự sẵn sàng xem xét các đảm bảo an ninh mà Kiev mong muốn.
Tổng thống Trump tuyên bố đang “sắp xếp” một cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Putin, mặc dù Nga chưa hoàn toàn đồng ý và vẫn còn những bất đồng lớn về các yêu sách lãnh thổ do Moscow đưa ra. Điện Kremlin cũng có thể lo ngại về những đề xuất gần đây về đảm bảo an ninh “kiểu NATO” cho Ukraine.
Cuộc không kích vào Bilozerske xảy ra sau khi ông Putin đề xuất với ông Trump về việc sẽ ngừng bắn nếu Ukraine nhượng lại toàn bộ khu vực Donbass, bao gồm Kramatorsk và Bilozerske.
Trong một cuộc tấn công bất ngờ tuần trước, Nga đã chiếm được một số khu vực, nhưng Kiev đã ngăn chặn được đà tiến công này, làm dịu bớt lo ngại về việc phòng tuyến Ukraine có thể sụp đổ hoàn toàn ở mặt trận phía đông.
Ukraine coi việc để Nga kiểm soát hoàn toàn Donbass là hành động đầu hàng, mở đường cho các cuộc tấn công tiếp theo vào phần còn lại của đất nước. Quân đội Ukraine vẫn kiên trì phòng thủ trong khu vực, sẵn sàng chiến đấu. Các chiến hào mới được xây dựng, dây thép gai giăng khắp các cánh đồng hoa hướng dương, và binh sĩ Ukraine đang lắp đặt các hệ thống lưới khổng lồ trên các con đường chính để đối phó với máy bay không người lái (UAV) của Nga.
Mặc dù phần lớn người Ukraine mong muốn một thỏa thuận để chấm dứt chiến tranh, việc Kiev tự nguyện nhượng lãnh thổ cho Nga là điều không thể chấp nhận đối với nhiều người, đặc biệt là ở Donbass.
Sự kháng cự mạnh mẽ của Ukraine ở Donetsk là lý do Nga đưa ra đề xuất về nhượng lãnh thổ. Tuy nhiên, sự phẫn nộ của người dân Ukraine đối với đề xuất này càng củng cố lập trường của Tổng thống Zelensky rằng một giải pháp như vậy là không khả thi về mặt chính trị.
Nằm trên giường bệnh cạnh Bulka, Oleksandr Petrenko, một chủ doanh nghiệp ở Bilozerske, kể lại việc chiếc xe của anh đã bị UAV Nga tấn công khi anh và cha đang cố gắng sơ tán đồ đạc từ cửa hàng điện tử. Đây là lần thứ hai anh bị thương trong cuộc xung đột. Năm 2022, anh từng bị bắn vào chân và vết sẹo vẫn còn đó. “Tại sao chúng tôi phải rời khỏi đây?”, anh nói. “Rất nhiều bạn bè tôi đã chết”.
Cùng phòng bệnh, Yura Zubkov, 44 tuổi, một quân nhân Ukraine đến từ Kramatorsk, bị thương khi chiến đấu ở Chasov Yar, thành phố vừa bị Nga kiểm soát sau hơn một năm giao tranh ác liệt. “Bạn muốn tôi dâng nhà của mình cho người khác ư?”, anh nói. “Tôi sinh ra ở đây. Tôi sống ở đây. Tôi sẽ chiến đấu vì nơi này”. Anh nói thêm: “Ông Trump cần hiểu rằng việc này sẽ giống như từ bỏ California và yêu cầu tất cả lực lượng Mỹ rút đi”.
Bên ngoài sảnh, Lyuda Sanzharevska, 61 tuổi, khóc khi kể lại việc bà bị tấn công khi cố gắng trốn khỏi làng. Bà bị thương nặng, còn con dâu, Natasha, 34 tuổi, thiệt mạng. Con trai và cháu trai 8 tuổi của bà vẫn mắc kẹt tại ngôi làng vì pháo kích liên tục từ Nga.
Hàng trăm dân thường như họ đang rời khỏi khu vực mỗi ngày, lo sợ rằng sẽ thiệt mạng dưới các cuộc không kích trước khi đàm phán thực sự bắt đầu. Nhưng các tuyến đường giờ đây đầy rẫy UAV Nga, và mỗi chuyến đi đều tiềm ẩn nguy cơ tử vong.
Edward Storyk, 33 tuổi, người đã trốn khỏi thành phố Bakhmut bị Nga bao vây, hiện đang làm công việc sơ tán dân thường từ các thành phố, làng mạc tiền tuyến khác. “Những hội nghị như vậy sẽ chẳng dẫn đến đâu cả. Chúng toàn là lời sáo rỗng”, anh nói về các cuộc gặp giữa ông Trump với ông Putin và ông Zelensky. “Tôi chấp nhận thực tại rằng mình đã mất hoàn toàn nhà cửa. Tôi là một người vô gia cư”.
Ngay cả khi ngày càng nhiều người sơ tán khỏi các ngôi làng tiền tuyến, tìm nơi trú ẩn ở phía tây, người dân sống ở các thành phố như Kramatorsk và Slovyansk vẫn từ chối rời đi. Từ năm 2022, nhiều người cho rằng những thành phố này sẽ sớm rơi vào tay Nga, nhưng lực lượng Ukraine vẫn giữ vững chúng, giúp Kiev tiếp tục hy vọng duy trì một chỗ đứng vững chắc trong khu vực.
Người dân địa phương biết rằng Nga không thể dễ dàng tiến công. Họ đã chứng kiến Nga hao tổn binh lực trong các cuộc chiến đô thị với lực lượng Ukraine. Hiện tại, họ tin rằng việc ở lại cũng là một hành động kháng cự quan trọng nhằm ngăn Nga mở rộng kiểm soát lãnh thổ.
Tại Slovyansk, thành phố từng bị lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn chiếm đóng vào năm 2014, các gia đình và binh sĩ tụ tập quanh một hồ nhỏ để giải nhiệt.
Yulia, 28 tuổi, đến cùng con gái 4 tuổi Milana và mẹ chồng Larisa. Gia đình cô từng sơ tán khỏi Slovyansk vào đầu cuộc xung đột, nhưng đã quay trở lại một năm sau. Milana đã quen với tiếng súng. Cô bé vừa đến thăm mộ ông nội, người đã thiệt mạng tại mặt trận Zaporizhzhia.
Larisa nói rằng việc nhượng lãnh thổ quê hương của chồng mình là một sự sỉ nhục đối với ông. “Donbass là Ukraine. Tôi không muốn đánh đổi bất cứ thứ gì”, bà nhấn mạnh.
Gần đó, Iryna Novakova, 60 tuổi, ngồi trên ghế dài, nhìn những con dê gặm cỏ. Một chiến đấu cơ bay qua đầu, tiếng gầm xé tan sự tĩnh lặng. Lũ dê hoảng sợ, nhưng bà ngước lên không chút lo lắng. Chiếc máy bay đó là của Ukraine. “Ai sẽ trao Donbass cho Nga cơ?”, bà cười. “Không ai cả. Chúng tôi không cần người Nga ở đây. Chúng tôi cần Slovyansk thuộc về Ukraine”.
Trong khi người dân ở các thành phố miền đông Ukraine cố gắng duy trì cuộc sống bình thường, tình hình dọc chiến tuyến ngày càng trở nên khó khăn.
Hôm 18/8, đám đông người Ukraine sơ tán tụ tập dưới những tán cây ven đường ở phía bắc Dobropillya, ẩn mình khỏi UAV Nga trong lúc chờ xe buýt. Một số người bật khóc, số khác sững sờ. Họ đứng giữa những chiếc túi được gói ghém vội vàng, chứa đựng cả cuộc sống.
“Họ đến lấy đi mạng sống, nhà cửa, công việc của chúng tôi”, thợ mỏ Olga Makeeva nói về quân đội Nga. Cô tin rằng Nga muốn kiểm soát Donbass để ngăn chặn tham vọng xích lại gần phương Tây của Ukraine và giành lấy tài nguyên thiên nhiên.
“Tôi muốn hòa bình nhưng sẽ không chấp nhận nếu điều đó có nghĩa chúng tôi phải trao đất đai quê hương cho Nga”, Makeeva nói.
“Cháu không muốn họ có được Donbass”, Anastasia, con gái cô, nói thêm.
Tại làng Novodonetske, Serhii Nakhalenko, 37 tuổi, và vợ, Natalia, 41 tuổi, cùng ba con lên một chiếc xe buýt sơ tán màu trắng. Họ bỏ lại gần như mọi thứ, kể cả chìa khóa căn hộ.
Serhii đã làm việc nhiều năm trong mỏ than nhưng nghỉ việc tuần trước, khi họ quyết định rời đi để cứu các con.
“Chúng tôi muốn mọi thứ chấm dứt. Chúng tôi muốn nhà của mình. Chúng tôi muốn được ngủ trên giường của mình”, Natalia nói. “Tôi đã 41 tuổi và không có nơi nào gọi là nhà. Tôi không còn gì khác cho các con”.
“Tôi đã mất mọi thứ”, Serhii nói thêm. “Tôi không còn lời nào để nói hay khuyên bất cứ ai về số phận của Donbass. Cha tôi được chôn ở đây, mẹ tôi cũng vậy. Chúng tôi đã hy vọng về điều tốt đẹp nhất, nhưng tôi không nghĩ sẽ có cơ hội quay lại. Bây giờ, chúng tôi chỉ có thể tự lực cánh sinh”. Anh ôm con trai út vào lòng, vuốt mái tóc vàng óng trên trán con và lặng lẽ khóc.
Admin
Nguồn: VnExpress
