Hãy tưởng tượng bạn đang tham dự một buổi tiệc kinh doanh sang trọng ở Trung Quốc, nơi bàn tiệc đầy ắp những món ăn ngon và rượu mạnh. Sau nhiều lượt nâng ly chúc tụng, chủ tiệc mặt đỏ bừng, mắt lờ đờ, thậm chí đi đứng không vững hoặc nôn mửa.
Ở nhiều nền văn hóa, việc say xỉn tại một sự kiện trang trọng bị coi là điều đáng xấu hổ và không phù hợp, đặc biệt là khi có mặt đối tác tiềm năng. Thế nhưng, tại đây, chủ tiệc lại được ca ngợi là người đáng tin cậy.
Để tìm hiểu sâu hơn về hiện tượng này, Phó giáo sư Kang Siqin từ Đại học Trung văn Hương Cảng (Thâm Quyến) cùng các đồng nghiệp Lin Wanlin (Đại học Trung Sơn) và Zhu Jiangnan (Đại học Hong Kong) đã dành hai năm tham gia các buổi tiệc kinh doanh trên khắp Trung Quốc, từ Quảng Đông đến Hà Bắc.
**Bữa ăn mang tính nghi lễ**
Cơ hội đầu tiên đến với Phó giáo sư Kang là một bữa tiệc do một người bạn doanh nhân ở Cửu Giang tổ chức. Ban đầu, ông nghĩ đây chỉ là một buổi tối đơn thuần để uống rượu và trò chuyện. Tuy nhiên, ông sớm nhận ra rằng những buổi tiệc này phức tạp hơn nhiều: chúng là những nghi lễ sống động, giàu truyền thống và mang tính biểu tượng, trong đó mọi chi tiết đều có ý nghĩa riêng.
Chủ tiệc hôm đó muốn bán một hệ thống quản lý sản phẩm cho công ty của bạn ông Kang. Bữa tiệc được tổ chức trong một phòng riêng tại một nhà hàng khách sạn nổi tiếng ở trung tâm Cửu Giang.
Cách sắp xếp chỗ ngồi cũng tuân theo những quy tắc nhất định. Chủ tiệc ngồi đối diện cửa ra vào, còn khách quan trọng nhất ngồi bên trái họ. Vị trí của mỗi người được phân công tỉ mỉ dựa trên thâm niên và được sắp xếp xen kẽ giữa chủ tiệc và khách mời.
Rượu thường là các thương hiệu xa xỉ như Mao Đài. Mặc dù ông Kang khó nhận ra sự khác biệt về hương vị, nhưng những người tham gia giải thích rằng việc mời Mao Đài là một cách tinh tế để nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện và thể hiện sự trân trọng đối với khách mời.
Mỗi người được rót một ly nhỏ khoảng 10ml và có một bình rượu 100ml để tự rót thêm. Chủ tiệc mở đầu bằng một lời chúc chung, sau đó đi một vòng chúc rượu từng người, bắt đầu từ vị khách quan trọng nhất. Trong quá trình chúc rượu, chủ tiệc luôn giữ ly thấp hơn so với đối tác, đây là một cử chỉ thể hiện sự khiêm tốn và tôn trọng. Với mỗi lời chúc, họ lặp lại: “Tôi xin cạn chén, ngài không nhất thiết phải uống hết”, rồi nghiêng ly để chứng minh mình đã uống cạn, thể hiện sự chân thành.
Những màn chúc rượu này có thể kéo dài hàng giờ đồng hồ. Khi buổi tối dần trôi về giai đoạn “uống tự do”, không khí trở nên thoải mái hơn, nhưng vẫn còn một chút căng thẳng.
Vị chuyên gia này không nhớ hết mọi chi tiết vì bản thân cũng đã hơi say, nhưng ông nhớ rõ rằng vào cuối buổi tiệc, chủ tiệc đã say rõ rệt. Đây cũng là một phần của nghi lễ, thể hiện cam kết của họ đối với mối quan hệ đang được xây dựng. Trước khi chia tay, bạn của ông Kang đã đồng ý gặp lại đối tác vào tuần tới để thảo luận thêm về thỏa thuận.
Rõ ràng, đây không chỉ là một bữa tối kinh doanh đơn thuần. Mọi thứ, từ loại rượu đến cách sắp xếp chỗ ngồi, đều được tính toán kỹ lưỡng để khuyến khích việc uống rượu. Nhưng tại sao việc say xỉn nơi công cộng lại quan trọng và được nhìn nhận một cách tích cực như vậy?
**Tìm kiếm sự tin cậy**
Sau khi trao đổi với hàng chục doanh nhân, ông Kang nhận ra rằng việc uống rượu trong các bữa tiệc ở Trung Quốc không chỉ đơn thuần là uống rượu, mà còn là về những điều mà nó tiết lộ. Uống rượu giúp giải quyết vấn đề “bất đối xứng thông tin” trong kinh doanh. Hợp tác hiệu quả đòi hỏi các đối tác phải đáng tin cậy, cam kết lâu dài và không phải là những kẻ cơ hội.
Để chứng minh sự chân thành của mình, đối tác tiềm năng phải gửi đi một “tín hiệu đáng tin cậy” về ý định của họ – một điều gì đó đủ khó hoặc tốn kém để ngăn chặn những kẻ cơ hội, nhưng người hợp tác thực sự có thể làm được. Trong các bữa tiệc kinh doanh, việc tuân thủ quy tắc chỗ ngồi hay mời rượu đắt tiền là chưa đủ, vì những điều này rất dễ bị làm giả. Uống nhiều rượu mới là một tín hiệu đáng tin cậy thực sự.
Trong suy nghĩ của người Trung Quốc, rượu làm giảm sự e dè và khiến việc che giấu ý định trở nên khó khăn hơn. Việc chủ tiệc uống đến say cho thấy họ không có gì phải che giấu. Các dấu hiệu say xỉn như mặt đỏ, nói líu lưỡi, nôn mửa rất khó để làm giả. Chúng là bằng chứng cho thấy chủ tiệc sẵn sàng chịu đựng khó khăn, thậm chí chấp nhận rủi ro tiết lộ quá nhiều thông tin, để thể hiện sự chân thành của mình.
Nghiên cứu của ông Kang và các cộng sự cho thấy rằng lối suy nghĩ này khá phổ biến. Một cuộc khảo sát với 272 doanh nhân và nhân viên bán hàng ở các tỉnh Quảng Đông và Giang Tây (Trung Quốc) vào mùa hè năm 2021 cho thấy rằng những đối tác tiềm năng uống nhiều rượu và có biểu hiện say xỉn rõ rệt (so với những người uống ít hoặc không có biểu hiện gì) luôn được đánh giá là đáng tin cậy nhất.
Nói cách khác, việc uống rượu trong các bữa tiệc kinh doanh ở Trung Quốc không chỉ là để giải trí; đó là một nghi lễ, một màn trình diễn và một bài kiểm tra sự tin cậy. Ở những nơi mà khuôn khổ pháp lý chưa đủ để giải quyết vấn đề lòng tin và các mối quan hệ cá nhân đóng vai trò sống còn, việc uống rượu đóng vai trò như một “thể chế không chính thức” hiệu quả để xử lý tình trạng bất đối xứng thông tin. Bằng cách biến rượu thành “huyết thanh sự thật”, những bữa tiệc này giúp xây dựng lòng tin và củng cố các mối quan hệ.
Vậy nên, khi bạn thấy ai đó say xỉn trong một bữa tiệc kinh doanh ở Trung Quốc, đừng vội chế giễu họ. Đằng sau những gương mặt đỏ bừng và những chai rượu đã cạn là một thông điệp: “Bạn có thể tin tôi”.
Admin
Nguồn: VnExpress
