Vụ lở đất bí ẩn trên Mặt Trăng, với dấu tích là vệt dài 5 km mang tên Light Mantle, có thể bắt nguồn từ một sự kiện va chạm thiên thạch lớn tạo nên miệng hố Tycho. Giới khoa học vẫn đang nỗ lực giải mã nguồn gốc của hiện tượng địa chất độc đáo này, bởi đây là vụ lở đất duy nhất được biết đến trên Mặt Trăng, gây khó khăn trong việc so sánh và phân tích. Câu hỏi đặt ra là, tại sao các mảnh vỡ từ sườn núi cao 2 km lại có thể văng xa đến như vậy trong thung lũng Taurus-Littrow?
Trong nhiệm vụ Apollo 17 năm 1972, NASA đã chọn Light Mantle làm mục tiêu nghiên cứu chính. Các phi hành gia, trong đó có nhà địa chất học Harrison Schmitt, đã thu thập 110,5 kg mẫu đá, bao gồm hai mẫu lõi từ Light Mantle. Một phần các mẫu vật này được bảo quản cẩn thận để các nhà khoa học có thể sử dụng công nghệ tiên tiến hơn trong tương lai.
Gần đây, nhà địa chất học Giulia Magnarini từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London và các đồng nghiệp đã áp dụng kỹ thuật chụp cắt lớp micro-CT hiện đại để nghiên cứu một mẫu lõi từ Light Mantle chưa từng được phân tích trước đây. Họ tập trung vào việc tìm hiểu các khối đá vụn vỡ từ sườn núi South Massif, so sánh hình dạng và thành phần của chúng với các mô hình máy tính.
“Mảnh vụn đá cung cấp thông tin quan trọng về quá trình lở đất và cách vật liệu di chuyển,” Magnarini cho biết. “Chúng tôi phát hiện ra rằng vật liệu mịn bao phủ các khối đá vụn trong mẫu lõi không đến từ các mảnh vỡ xung quanh. Điều này cho thấy các khối đá vụn đã giúp đất đá trượt xuống giống như chất lỏng.”
Phát hiện này giúp giải thích phạm vi lan rộng bất thường của vụ lở đất. Magnarini đưa ra giả thuyết rằng sự kiện này có liên quan đến sự hình thành của miệng hố Tycho cách đây 108 triệu năm ở Nam bán cầu của Mặt Trăng. Tycho nổi tiếng với các tia vật chất sáng màu tỏa ra xa, bao phủ một khu vực rộng lớn trên bề mặt Mặt Trăng, cùng với các chuỗi miệng hố thứ cấp nhỏ do các mảnh vỡ lớn từ vụ va chạm chính tạo ra.
Một trong những chuỗi miệng hố thứ cấp này hướng về phía núi South Massif. Magnarini cho rằng một mảnh vỡ từ vụ va chạm tạo ra miệng hố Tycho đã bay nửa vòng Mặt Trăng và va vào núi South Massif, gây ra vụ lở đất.
Tuổi đời tương đối trẻ của miệng hố Tycho cũng củng cố thêm giả thuyết này. Một vụ lở đất cổ xưa hơn có lẽ đã bị xói mòn bởi vi thiên thạch từ lâu. Đây có thể là lý do tại sao các nhà nghiên cứu không tìm thấy các vụ lở đất tương tự khác trên Mặt Trăng. Các vụ va chạm lớn như sự kiện tạo ra Tycho ngày nay rất hiếm so với giai đoạn 3,5 – 4 tỷ năm trước, khi phần lớn các miệng hố trên Mặt Trăng hình thành.
Nghiên cứu của Magnarini và các đồng nghiệp, được công bố trên tạp chí Geophysical Research: Planets, có thể cung cấp thêm thông tin quan trọng cho chương trình Artemis của NASA, với mục tiêu đưa các phi hành gia trở lại Mặt Trăng. Những khám phá này góp phần làm sáng tỏ lịch sử địa chất phức tạp của Mặt Trăng và những tác động từ các sự kiện vũ trụ.
Admin
Nguồn: VnExpress
