Trận lũ lụt kinh hoàng vào tháng trước tại Bắc Kinh đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Theo Reuters, hai quận Hoài Nhu và Mật Vân, nằm ở vùng núi phía bắc, đã hứng chịu lượng mưa tương đương cả năm chỉ trong vòng một tuần, gây ra những trận lũ quét tàn phá, cướp đi sinh mạng của 44 người. Đây là trận lũ lụt gây nhiều thương vong nhất kể từ năm 2012.
Đáng chú ý, cảnh báo thời tiết từ chính quyền dường như đến quá muộn đối với nhiều người dân Hoài Nhu, khi họ còn đang say giấc ngủ.
Bắc Kinh, vốn được biết đến là một thành phố khô hạn và thường xuyên hứng chịu bão cát, lại phải đối mặt với nguy cơ lũ quét vào mùa hè do hệ thống thoát nước quá tải khi mưa lớn kéo dài. Mặc dù lũ lụt xảy ra hàng năm, trận lũ vừa qua cho thấy mức độ nghiêm trọng chưa từng có, đặc biệt khi các kênh và hồ chứa của thành phố không đủ khả năng xử lý lượng nước quá lớn.
Thực tế này phơi bày những điểm yếu trong cơ sở hạ tầng ứng phó khẩn cấp tại các vùng nông thôn quanh Bắc Kinh. Đồng thời, nó cho thấy thành phố 22 triệu dân này chưa thực sự sẵn sàng cho một tương lai ẩm ướt hơn, như các chuyên gia đã cảnh báo. Thống kê cho thấy, Bắc Kinh đã trải qua ba trận lũ lụt lớn kể từ năm 2012, những sự kiện mà theo tính toán trước đây chỉ xảy ra một lần trong một thế kỷ. Các chuyên gia khí hậu lo ngại rằng nguy cơ xảy ra các thảm họa với quy mô lớn hơn đang ngày càng gia tăng.
Theo SCMP, ông Chao Qingchen, Tổng giám đốc Trung tâm Khí hậu Quốc gia Trung Quốc, nhận định rằng biến đổi khí hậu là một yếu tố quan trọng làm tăng thời gian mưa lớn ở miền bắc. Khu vực này đang chứng kiến những trận mưa lớn tập trung trong thời gian ngắn, xen kẽ với những đợt mưa kéo dài liên tục, làm tăng nguy cơ hạn hán và lũ lụt xảy ra đồng thời.
Mùa mưa năm 2025 ở miền bắc Trung Quốc đã đến sớm hơn so với thường lệ, sớm hơn khoảng 13 ngày so với mức trung bình và là sớm nhất kể từ năm 1961. Ông Chao cũng cảnh báo rằng miền bắc có ít kinh nghiệm và cơ sở hạ tầng yếu hơn trong việc quản lý lũ lụt, điều này đã được thể hiện rõ qua các trận lũ lụt gần đây. Chính quyền quận Mật Vân cũng thừa nhận một thiếu sót trong kế hoạch ứng phó khẩn cấp, đó là việc chưa từng nghĩ đến việc sơ tán các nhà dưỡng lão, vì trước đây những cơ sở này luôn nằm trong khu vực an toàn.
Trước tình hình này, các chuyên gia Trung Quốc đang kêu gọi các nhà quy hoạch đô thị ưu tiên “khả năng chống chịu sinh thái” để đối phó với những tác động thảm khốc của biến đổi khí hậu. Dữ liệu của chính phủ cho thấy chỉ có ba dự án cơ sở hạ tầng ở Bắc Kinh trong 5 năm qua đề cập đến khả năng chống chịu sinh thái trong hồ sơ thầu. Khả năng chống chịu sinh thái bao gồm các biện pháp như khôi phục bờ sông tự nhiên, giảm sử dụng bê tông và các vật liệu cứng khác, tạo cảnh quan nhân tạo và tăng cường đa dạng sinh học.
Mặc dù hai quận bị ảnh hưởng nặng nề bởi lũ lụt năm 2023 đã đưa ra kế hoạch tái thiết dài hạn, ưu tiên xây dựng thành phố thích ứng với khí hậu và cải thiện hệ thống kiểm soát lũ lụt ở nông thôn, phần lớn các dự án cơ sở hạ tầng mới ở Bắc Kinh vẫn chưa coi trọng yếu tố thích ứng khí hậu trong kế hoạch.
Để giải quyết vấn đề ngập lụt đô thị, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã triển khai các dự án “thành phố xốp” trên khắp cả nước từ năm 2015. Mục tiêu là biến đổi các siêu đô thị bê tông hóa thành những khu vực có khả năng thoát nước tốt hơn thông qua các cơ sở hạ tầng như vỉa hè thấm nước, vườn mưa và hệ thống thoát nước hiện đại.
Ý tưởng “thành phố xốp”, xuất phát từ Trung Quốc, mô phỏng khả năng hấp thụ và giải phóng nước mưa của miếng bọt biển. Đến năm 2024, Trung Quốc đã chi hơn 403,78 tỷ USD cho hơn 60.000 dự án cơ sở hạ tầng thành phố xốp. Chính quyền đặt mục tiêu bao phủ 80% khu vực đô thị ở tất cả các thành phố vào năm 2030, mặc dù nhiều tỉnh và thành phố lớn đang chậm tiến độ.
Tại Bắc Kinh, một số dự án xây dựng gần đây bao gồm các trạm bơm kiểm soát lũ lụt, công viên ven sông và hồ nhân tạo. Các dự án thành phố xốp mới trị giá ít nhất 21,6 triệu USD đã được khởi động trong năm nay. Hiện tại, 38% khu vực đô thị của Bắc Kinh đáp ứng tiêu chuẩn thành phố xốp.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng những sáng kiến này không mang lại nhiều lợi ích cho vùng nông thôn ở ngoại ô Bắc Kinh, do địa hình đồi núi khiến các ngôi làng thường được xây dựng dưới chân sườn đồi dốc và thiếu cơ sở hạ tầng ứng phó khẩn cấp, làm tăng nguy cơ bị ảnh hưởng bởi các tác động thứ cấp như sạt lở đất. Hơn nữa, tiêu chuẩn thành phố xốp hiện tại dựa trên dữ liệu lượng mưa lịch sử và không phù hợp để ứng phó với những trận mưa lớn cực đoan.
Bà Yuan Yuan, nhà vận động tại tổ chức Hòa bình Xanh Đông Á, nhấn mạnh rằng các kế hoạch dự phòng trong tương lai cần chú trọng đến việc sơ tán người dân trước khi xảy ra thảm họa và cải tiến hệ thống cảnh báo sớm, đặc biệt là đối với những nhóm dân cư dễ bị tổn thương như người già neo đơn.
Trận lũ lụt vừa qua là một lời nhắc nhở đắt giá về sự cần thiết phải tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, đặc biệt là ở các khu vực dễ bị tổn thương. Việc kết hợp các giải pháp dựa trên tự nhiên, cải thiện hệ thống cảnh báo sớm và tăng cường khả năng ứng phó khẩn cấp là những bước đi quan trọng để bảo vệ cộng đồng và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
