Việc rút ngắn thời gian cấp bằng sở hữu trí tuệ (SHTT) từ 2 năm xuống 2-3 tháng là một mong muốn chính đáng, xuất phát từ thực tế người nghiên cứu có thể gặp rủi ro về sức khỏe hoặc mất cơ hội hợp tác đầu tư do thời gian chờ đợi quá dài. Ví dụ, việc đăng ký bằng sáng chế năm 2000 nhưng đến năm 2025 mới được cấp sẽ gây khó khăn cho việc ký kết hợp đồng với đối tác tiềm năng.
Tuy nhiên, cần hiểu rằng lĩnh vực SHTT bao gồm nhiều đối tượng khác nhau như tác phẩm văn học, chương trình máy tính, sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, và giống cây trồng. Mỗi loại đối tượng có quy định riêng về điều kiện bảo hộ và thời gian xử lý để phù hợp với bản chất và yêu cầu quốc tế.
Đối với đơn đăng ký sáng chế, thời gian xử lý được quy định dựa trên các yếu tố sau:
* **Tuân thủ điều ước quốc tế:** Điều 4 của Công ước Paris quy định việc thẩm định nội dung đơn không thể kết thúc trước khi hết thời hạn hưởng quyền ưu tiên của các đơn đã nộp ở nước ngoài (12 tháng đối với đơn sáng chế).
* **Phù hợp thông lệ quốc tế:** Thời gian trung bình xử lý đơn sáng chế tại Cơ quan sáng chế châu Âu là 23 tháng, Nhật Bản là 15,3 tháng, Hàn Quốc là 16 tháng, và Trung Quốc là 18,5 tháng.
* **Phù hợp năng lực và điều kiện kỹ thuật của Việt Nam:** Thẩm định nội dung đơn sáng chế rất phức tạp, đòi hỏi thời gian lớn để tra cứu, phân tích thông tin từ các tài liệu trên thế giới, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao mà Việt Nam chưa thẩm định được.
* **Số lượng đơn ngày càng tăng:** Sự gia tăng đơn sáng chế kéo theo sự gia tăng khiếu nại và phản đối, làm cho công tác thẩm định phức tạp hơn. Việc rút ngắn thời gian quá mức có thể dẫn đến kết quả thẩm định không chính xác.
Mặc dù vậy, ngày nộp đơn được ghi nhận tại cơ quan SHTT vẫn là cơ sở xác định quyền ưu tiên. Trong thời gian chờ cấp bằng, người nộp đơn vẫn được thừa nhận quyền tạm thời đối với sáng chế.
Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật SHTT (dự kiến trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025) nhằm cắt giảm tối đa thời hạn xử lý đơn đăng ký sở hữu công nghiệp, phù hợp với nhu cầu xã hội và năng lực xử lý đơn của cơ quan SHTT. Các biện pháp cải thiện bao gồm: triển khai dự án về cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình xử lý đơn; xây dựng quy chế thẩm định chi tiết, dễ áp dụng; tăng cường đào tạo chuyên môn cho thẩm định viên.
Việc cấp văn bằng bảo hộ sớm là mong muốn chính đáng, nhưng việc thẩm định trong 2-3 tháng như đề xuất là khó khả thi trong bối cảnh phải đảm bảo thực hiện cam kết quốc tế và bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan. Việc cấp văn bằng bảo hộ không chính xác có thể dẫn đến kiện tụng hoặc hủy bỏ, gây thiệt hại cho chính người nộp đơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
