Cụ bà Maria Mazzenga, 91 tuổi, hiện đang nắm giữ 4 kỷ lục thế giới ở hạng mục dành cho vận động viên trên 90 tuổi. Bà đã trở thành đối tượng nghiên cứu đặc biệt, thu hút sự quan tâm của giới khoa học trong việc tìm kiếm bí mật của sự trẻ trung và khả năng chống lão hóa.
Năm ngoái, Mazzenga gây ấn tượng khi phá kỷ lục thế giới ở cự ly 200 mét ngoài trời dành cho phụ nữ trên 90 tuổi, và tiếp tục cải thiện thành tích này thêm một giây trong lần thi đấu kế tiếp. Điều đáng chú ý là trong cả hai sự kiện, bà đều thi đấu một mình do không có đối thủ cùng tham gia. Bà chia sẻ: “Ở Italy, chỉ có mình tôi, còn tại giải vô địch thế giới, chỉ có tôi và một người Mỹ.”
Hiện tại, các nhà khoa học từ Italy và Mỹ đang tiến hành phân tích chuyên sâu về cơ bắp, dây thần kinh và ti thể (những “nhà máy năng lượng” của tế bào) của bà Mazzenga. Mục tiêu là giải mã bí quyết giúp bà duy trì khả năng chạy nước rút đáng kinh ngạc ở độ tuổi 90. Nghiên cứu này nằm trong khuôn khổ một dự án kéo dài nhiều năm của các chuyên gia Italy, tập trung vào việc tìm hiểu những biến đổi của cơ bắp theo thời gian.
Marta Colosio, nghiên cứu sinh tại Đại học Marquette và là tác giả chính của công trình nghiên cứu, nhấn mạnh rằng bà chưa từng thấy một người 90 tuổi nào có thể so sánh với Mazzenga. “Bà ấy vẫn đang lão hóa, nhưng vẫn có thể thực hiện những điều mà người 91 tuổi khác không thể làm được,” Colosio nhận xét.
Simone Porcelli, đồng trưởng nhóm nghiên cứu và phó giáo sư sinh lý học con người tại Đại học Pavia, cho biết ông đã liên hệ với bà Mazzenga sau khi đọc được thông tin về kỷ lục của bà. Ông mời bà tham gia dự án đo lường chức năng thể chất của hơn 100 người trung niên và cao tuổi. “Bà ấy là đối tượng hoàn hảo cho dự án của chúng tôi,” ông khẳng định.
Theo Chris Sundberg, đồng trưởng nhóm và giám đốc Phòng thí nghiệm Sinh lý học và Năng lượng Cơ bắp tại Đại học Marquette, việc nghiên cứu những vận động viên lớn tuổi xuất sắc như bà Mazzenga sẽ giúp khám phá những khả năng tiềm ẩn của con người khi tuổi tác cao dần.
Bà Mazzenga, một giáo viên khoa học trung học đã nghỉ hưu, luôn theo dõi các tạp chí khoa học và rất nhiệt tình tham gia vào nghiên cứu. Vào một buổi sáng mùa xuân năm ngoái, Porcelli đã lái xe hai tiếng rưỡi để đón bà đến Đại học Pavia, nơi bà trải qua một ngày kiểm tra thể chất toàn diện.
Tại phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã lấy mẫu cơ bắp của bà Mazzenga, có kích thước tương đương một cục tẩy bút chì, và gửi bằng đường hàng không đến Đại học Marquette để phân tích. Kết quả cho thấy, dưới kính hiển vi, cơ bắp của bà vừa thể hiện những dấu hiệu lão hóa thông thường, vừa có những đặc điểm phi thường.
Các sợi cơ nhanh, đóng vai trò quan trọng trong tốc độ của bà Mazzenga, tương đương với người 70 tuổi khỏe mạnh – một kết quả tốt so với độ tuổi, nhưng không quá đặc biệt. Bà cũng bị mất một số cơ do quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, các sợi cơ chậm, liên quan đến sức bền, lại có vẻ ngoài giống như của một người 20 tuổi. Bà Mazzenga cũng đã trải qua các bài kiểm tra đạp xe và nâng tạ để đánh giá thể lực tim mạch và sức mạnh chân, và đều đạt kết quả tốt.
Sợi cơ co giật chậm, với số lượng lớn ti thể, myoglobin và mao mạch, chuyên về các hoạt động bền bỉ và chống mệt mỏi như chạy đường dài và duy trì tư thế. Ngược lại, sợi cơ co giật nhanh chuyên về các động tác mạnh và tốc độ cao, nhưng lại nhanh mệt mỏi.
Sundberg phân tích: “Dù là do yếu tố di truyền hay lối sống – hoặc sự kết hợp của cả hai – bà ấy vẫn duy trì sự kết nối giữa não bộ, dây thần kinh và cơ bắp ở mức độ khỏe mạnh hơn nhiều so với một người 90 tuổi bình thường.”
Colosio đã trình bày những phát hiện sơ bộ tại các hội nghị ở Baltimore và Italy vào đầu năm nay. Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch nộp ba bài báo để các tạp chí học thuật đánh giá. Sundberg cho biết: “Chúng tôi vẫn chưa hoàn thành việc nghiên cứu cơ bắp,” đồng thời nói thêm rằng có rất nhiều thí nghiệm khác đang được tiến hành để có được một bức tranh toàn diện về những gì xảy ra trong cơ bắp của bà Mazzenga.
Bà Mazzenga bắt đầu sự nghiệp điền kinh của mình tại Đại học Padua khi mới 19 tuổi, nơi bà theo học ngành khoa học sinh học. Sau khi tốt nghiệp vào năm 1957, bà tiếp tục thi đấu trong 4 năm, nhưng sau đó phải tạm dừng vì mẹ bà bị ốm. Hai năm sau, bà kết hôn và có hai con. Mãi đến 25 năm sau, ở tuổi 53, bà mới quay trở lại với niềm đam mê chạy bộ.
Hiện tại, vào mùa hè, bà tập luyện tại Sân vận động Colbachini ở Padua hoặc trên bờ sông gần nhà. Bà chạy hai hoặc ba lần một tuần và đi bộ vào những ngày nghỉ. “Tôi không bao giờ ở trong nhà cả ngày,” bà khẳng định.
Mỗi buổi tập của bà Mazzenga kéo dài khoảng một giờ, bắt đầu bằng khởi động chạy chậm, sau đó là những đoạn chạy ngắn khoảng 500 mét. Tiếp theo, bà luyện tập khoảng cách chuẩn bị thi đấu, có thời gian nghỉ giữa các lần chạy.
Lời khuyên của bà dành cho các vận động viên lớn tuổi là hãy biết giới hạn của bản thân, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu, và duy trì tính nhất quán bằng cách chạy nhiều lần trong tuần. Trong thời gian đại dịch Covid-19, bà đã chạy trong hành lang dài 20 mét ở nhà hoặc lén ra ngoài chạy vòng quanh khu phố vào ban đêm.
“Thể thao đã cho tôi rất nhiều, tôi nghĩ nó đã cứu sống tôi. Tôi không thích sống qua ngày, chỉ chờ trời tối. Tôi cần hành động,” bà Mazzenga chia sẻ.
Bas Van Hooren, trợ lý giáo sư dinh dưỡng và khoa học vận động tại Đại học Maastricht, người đã công bố ba nghiên cứu về các vận động viên chạy bộ xuất sắc ở tuổi 70, cho biết chìa khóa thành công của họ là sự kiên trì. Ông nói: “Nhiều tác động bất lợi của quá trình lão hóa có thể giảm đáng kể nếu duy trì hoạt động thể chất ở mức rất cao,” đồng thời nhấn mạnh rằng không bao giờ là quá muộn để bắt đầu tập luyện – tất cả các vận động viên mà ông nghiên cứu đều bắt đầu tập luyện ở tuổi trung niên.
Luigi Ferrucci, giám đốc khoa học tại Viện Lão hóa Quốc gia Baltimore, đánh giá những phát hiện về bà Mazzenga là “rất tốt,” nhưng cũng lưu ý rằng lão hóa khỏe mạnh không chỉ liên quan đến cơ bắp. Để duy trì hoạt động thể chất và tinh thần khi về già, cần có một cách tiếp cận toàn diện về dinh dưỡng, nhận thức và tập luyện.
Về chế độ dinh dưỡng, bà Mazzenga cho biết bà ăn “những gì thường ăn” và nấu những món ăn rất đơn giản như bít tết, cá, trứng chiên, một chút mì ống và cơm. Bà tránh ăn uống trong vòng ba giờ trước khi chạy.
Hiện tại, bà Mazzenga đang tích cực tập luyện để tham gia thi đấu ở cự ly 100 mét và 200 mét vào tháng 9 tại Catania. Sau cuộc thi, bà dự định quay lại Đại học Pavia để thực hiện thêm các kiểm tra. Vào tháng 11, bà sẽ bắt đầu tập luyện trong nhà cho mùa đông. “Nhưng với tuổi của tôi, điều đó không chắc chắn,” bà nói thêm. “Tôi lập kế hoạch từng tháng, không xa hơn.”
Câu chuyện về bà Maria Mazzenga không chỉ là nguồn cảm hứng về một cuộc sống năng động ở tuổi xế chiều, mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới đầy hứa hẹn về khả năng tiềm ẩn của cơ thể con người và bí quyết để kéo dài tuổi thanh xuân.
Admin
Nguồn: VnExpress
